ΕΟΔΥ: Προσοχή στα τσιμπούρια - Εννέα περιστατικά κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας την τελευταία δεκαετία

 Ένας ασθενής από το Βόρειο Αιγαίο προσβλήθηκε από εγκεφαλίτιδα που προκάλεσε το τσίμπημα ενός κρότωνα (τσιμπούρι)...

Το κρούσμα σήμανε τον συναγερμό στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσια Υγείας (ΕΟΔΥ) που με έγγραφό του, εφιστά την προσοχή στους γιατρούς, επισημαίνοντας ότι η Άνοιξη αλλά και το Καλοκαίρι, είναι οι εποχές που καταγράφονται τα περισσότερα κρούσματα.

Σημειώνεται ότι από το 2014 έως και σήμερα έχουν καταγραφεί εννέα περιστατικά κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα είναι μια σοβαρή ιογενής λοίμωξη που μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος από μολυσμένο τσιμπούρι και μπορεί να προκαλέσει παράλυση ή γνωστικές δυσλειτουργίες. Η νόσος δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Όπως αναφέρει ο  ΕΟΔΥ, στο ενημερωτικό δελτίο προς τους γιατρούς, η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα είναι ενδημική κυρίως στην Κεντρική, Ανατολική και Βόρεια Ευρώπη και σε τμήματα της Ασίας.

Τα περιστατικά κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας στην Ελλάδα

Αναλυτικά, τα εννέα εγχώρια περιστατικά της κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας στην Ελλάδα είναι:

• 2014: 1 κρούσμα στην Ανατολική Μακεδονία
• 2015: 1 κρούσμα στην Πελοπόννησο
• 2021: 4 κρούσματα – 2 στην Κεντρική Μακεδονία (με επιδημιολογική σύνδεση), 1 στη Θεσσαλία και 1 στη Θράκη
• 2022: 1 κρούσμα στη Θεσσαλία
• 2024: 1 κρούσμα στη Θεσσαλία
• 2025: 1 κρούσμα στο Βόρειο Αιγαίο

Όλα τα περιστατικά αφορούσαν κτηνοτρόφους ή βοσκούς που δραστηριοποιούνταν σε αγροτικούς οικισμούς, γεγονός που επιβεβαιώνει την παρουσία του ιού σε φυσικές εστίες μόλυνσης, όπου τα τσιμπούρια μεταφέρουν και διασπείρουν τη νόσο.

Αν και ο αριθμός των λοιμώξεων παραμένει χαμηλός, η ύπαρξη συνεχών καταγραφών καταδεικνύει ότι ο ιός υπάρχει στη χώρα, έστω και με περιορισμένη διασπορά.

Η εξάπλωση της νόσου στη Ευρώπη

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα αποτελεί μεγαλύτερη απειλή. Ετησίως αναφέρονται περίπου 3.000 κρούσματα σε χώρες όπου η νόσος είναι ενδημική. Οι περισσότερες λοιμώξεις εντοπίζονται:

• στη Γερμανία,
• την Αυστρία,
•  την Τσεχία,
• τη Σουηδία,
• τη Φινλανδία
• τις χώρες της Βαλτικής. 

Σε ορισμένες περιοχές, η ασθένεια συνιστά σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, γι’ αυτό και ο εμβολιασμός συστήνεται ή είναι υποχρεωτικός για κατοίκους και ταξιδιώτες.

Πώς μεταδίδεται πως προλαμβάνεται

Η νόσος μεταδίδεται κυρίως μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων κροτώνων (τσιμπουριών), οι οποίοι δραστηριοποιούνται κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι. Σπανιότερα, έχει καταγραφεί μετάδοση μέσω κατανάλωσης μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων από μολυσμένα ζώα.

Η πρόληψη βασίζεται στη χρήση εντομοαπωθητικών, στην αποφυγή έκθεσης σε περιοχές με έντονη παρουσία κροτώνων και στον έγκαιρο έλεγχο του σώματος για τσιμπήματα.

Στις ενδημικές περιοχές της Ευρώπης, ο εμβολιασμός αποτελεί βασικό μέτρο προστασίας.

Συμπτώματα

Ο ΕΟΔΥ εφιστά την προσοχή των γιατρών στα κλινικά συμπτώματα καθώς 2/3 των λοιμώξεων είναι ασυμπτωματικές.

Ωστόσο, στα κλινικά περιστατικά, η περίοδος επώασης είναι κατά μέσο όρο επτά ημέρες (εύρος: 2-28 ημέρες), ενώ σε τροφιμογενή μετάδοση η επώαση είναι μικρότερη, περίπου τέσσερις ημέρες.

Η κλινική εικόνα της νόσου, όπως αναφέρεται από τον ΕΟΔΥ, εμφανίζεται σε δύο φάσεις:

-Στην πρώτη φάση, η οποία διαρκεί λίγες ημέρες, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ήπια συμπτώματα, όπως πυρετό, κεφαλαλγία και μυαλγίες.

-Στη δεύτερη φάση, η λοίμωξη μπορεί να προσβάλει το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα ή μυελίτιδα.

Η θνητότητα ποικίλει ανάλογα με τον υπότυπο του ιού. Στην Ευρώπη, κυμαίνεται από 0,5% έως 2%, ενώ το 10% των ασθενών που νοσούν βαριά μπορεί να εμφανίσει μακροχρόνιες νευρολογικές επιπλοκές. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίσουν παράλυση ή γνωστικές δυσλειτουργίες.

Για όλους τους παραπάνω λόγους ο ΕΟΔΥ καλεί τους γιατρούς να βρίσκονται σε εγρήγορση για ύποπτα περιστατικά, ειδικά σε ασθενείς που έχουν εκτεθεί σε φυσικό περιβάλλον. Παράλληλα, συνιστάται η δήλωση των κρουσμάτων ώστε να παρακολουθείται η εξέλιξη της νόσου στη χώρα.