Ο αυξανόμενος πανικός για τα μυστηριώδη drones που μοιάζουν αυτές τις μέρες να έχουν κατακλύσει τον ουρανό των μεσοατλαντικών πολιτειών των ΗΠΑ... υπενθυμίζει ότι στο αιώνιο κυνήγι για τον εντοπισμό των UFO (Αγνώστου Ταυτότητος Ιπτάμενα Αντικείμενα ή ΑΤΙΑ στα ελληνικά), οι άνθρωποι είναι συνήθως ο πιο αδύναμος κρίκος.
Όπως αποδεικνύεται, ακριβώς όπως οι αυτόπτες μάρτυρες συχνά κάνουν λάθος στις κρίσιμες λεπτομέρειες, ας πούμε, ενός τροχαίου ατυχήματος που συμβαίνει στη γωνία του δρόμου, ως είδος είμαστε διαβόητα αναξιόπιστοι όταν πρόκειται για τον εντοπισμό και την αναφορά ΑΤΙΑ. Ένα τεράστιο ποσοστό των σχετικών «θεάσεων» αποδεικνύεται τελικά επρόκειτο για την Αφροδίτη ή για κάποιο ασυνήθιστα φωτεινό αστρονομικό φαινόμενο – οι άνθρωποι στο έδαφος εκτιμούν λανθασμένα τις αποστάσεις στον ουρανό, έτσι ώστε ακόμη και αντικείμενα που βρίσκονται πολλά χιλιόμετρα μακριά να θεωρούνται ότι βρίσκονται κοντά μας.
Το πρόβλημα της λανθασμένης ταυτοποίησης των ΑΤΙΑ είναι ένα μεγάλο μέρος του λόγου για τον οποίο ο στρατός και οι επιστήμονες αναφέρονται πλέον σε τέτοιου είδους εμφανίσεις όχι ως UFO αλλά ως UAP, δηλαδή Unidentified Anomalous Phenomena «Άγνωστου Ταυτότητας Αφύσικα Φαινόμενα» – μια ετικέτα που έχει σκοπό να δείξει ότι συχνά δεν πρόκειται για «αντικείμενα», αλλά για γνωστά, ή ακόμα και άγνωστα, αστρονομικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα.
Ακόμα και οι πιο έμπειροι αεροπόροι κάνουν λάθη. Την 1η Οκτωβρίου 1948, ο υποσμηναγός Τζορτζ Γκόρμαν, βετεράνος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και πιλότος της Εθνικής Αεροπορικής Φρουράς της Βόρειας Ντακότα, βρισκόταν στον αέρα με το μαχητικό του, ένα P-51, όταν είδε το έντονο φως ενός UFO να τον προσπερνά στον ουρανό πάνω από το Φάργκο. Με ταχύτητες πάνω από 400 μίλια την ώρα, ο πιλότος ενεπλάκη σε αερομαχία διάρκειας σχεδόν 30 λεπτών, με το UFO που είχε σχήμα σφαίρας να ελίσσεται και να περιφέρεται τριγύρω του, εκτελώντας στροφές που ο ίδιος θεωρούσε αεροδυναμικά αδύνατες. Τελικά διέκοψε την εμπλοκή, χωρίς ποτέ να αναγνωρίσει την ταυτότητα του εχθρικού αντικειμένου. «Ακριβώς όταν ήμασταν έτοιμοι να συγκρουστούμε, εκείνη τη στιγμή υποθέτω ότι φοβήθηκα», θα δήλωνε αργότερα, προσθέτοντας: «Είναι δύσκολο να πιστέψεις στα ίδια σου τα μάτια όταν κάτι χωρίς φτερά απομακρύνεται και σε αφήνει σύξυλο».
Λίγο μετά, οι ερευνητές του περιστατικού θα διαπίστωναν ότι ο Γκόρμαν κυνηγούσε ένα μετεωρολογικό μπαλόνι που είχε εκτοξευτεί δέκα λεπτά περίπου πριν το εντοπίσει. Το αερόστατο απλώς αιωρούνταν στον νυχτερινό ουρανό και εκείνος έκανε βουτιές και πιρουέτες τριγύρω του.
Ο Τζέι Άλεν Χάινεκ, ο διάσημος αστρονόμος και νονός της «ουφολογίας», ο οποίος πέρασε ένα τέταρτο του αιώνα δουλεύοντας με την Πολεμική Αεροπορία στις μελέτες της για τα ΑΤΙΑ και επινόησε τη φράση «στενές επαφές τρίτου τύπου», είχε πει σε μια συνέντευξή του στα τέλη της καριέρας του: «Είναι γνωστό ότι συχνά οι πιλότοι στρίβουν απότομα τα αεροπλάνα τους όταν ξαφνικά συναντούν έναν πολύ φωτεινό μετεωρίτη που νομίζουν ότι βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης, αλλά που αργότερα αποδεικνύεται ότι ήταν 50 έως 100 μίλια μακριά».
Υπάρχει λόγος που όσοι ασχολούνται σοβαρά με τη μελέτη τέτοιων φαινομένων, προτιμούν να βγάζουν από την εξίσωση τις ανθρώπινες μαρτυρίες. Σε μια ακρόαση στο Κογκρέσο το περασμένο καλοκαίρι, ο Ράιαν Γκρέιβς, ένας πρώην πιλότος του Πολεμικού Ναυτικού που είχε τις δικές του εμπειρίες από συναντήσεις με UFO ή UAP και τώρα ηγείται μιας οργάνωσης που ονομάζεται Americans for Safe Aerospace, πρότεινε μια πιο αξιόπιστη εναλλακτική λύση στις κοκκώδεις, ασπρόμαυρες (αλλά υποτίθεται αποκαλυπτικές) φωτογραφίες που βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο: τη χρήση αισθητήρων. Ομοίως, ο καθηγητής αστρονομίας του Χάρβαρντ Άβι Λεμπ, μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες στις έρευνες σχετικά με UAP, υποστηρίζει ότι πρέπει να κατανοήσουμε πολύ καλύτερα πώς μοιάζει ένας «κανονικός» ουρανός προτού προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε τι είναι «αφύσικο». «Εμπιστευτείτε τα δεδομένα», δήλωνε πρόσφατα. «Οι άνθρωποι είναι χάσιμο χρόνου».
Παραμένει εντυπωσιακή πάντως η εγωκεντρική αυτοπεποίθηση που διέπει τόσες πολλές αναφορές για ΑΤΙΑ, ότι δηλαδή το πρώτο ένστικτο των ανθρώπων όταν εντοπίζουν ένα φωτεινό, κινούμενο φως στον νυχτερινό ουρανό δεν είναι να υποθέσουν το προφανές –ότι πρόκειται για ένα αστέρι ή έναν μετεωρίτη ή έναν δορυφόρο ή ένα μακρινό αεροσκάφος– αλλά να φανταστούν ότι ένα εξωγήινο σκάφος, αφού ταξίδεψε χιλιάδες έτη φωτός στο διάστημα για να επισκεφθεί τη Γη, οι επιβάτες του επέλεξαν εκείνη ακριβώς τη στιγμή, μια τυχαία νύχτα Τρίτης, για να αποκαλυφθούν σε κάποιον γήινο, σε έναν σκοτεινό, αγροτικό δρόμο ή σε μια προαστιακή αυλή.
Εν μέρει, αυτό το ένστικτο πηγάζει από κάτι θεμελιώδες. Το ερώτημα «Είμαστε μόνοι;» είναι ένα από τα τρία πιο βασικά ερωτήματα που έχουν απασχολήσει τους ανθρώπους από την εποχή των σπηλαίων, μαζί με το «Τι συμβαίνει μετά τον θάνατο;» και το «Υπάρχει Θεός;» Ποιος δεν θα ήθελε να βρει την απάντηση σε ένα από τα τρία μεγάλα ερωτήματα την ώρα που βγάζει τα σκουπίδια αργά το βράδυ;
Πέρα από αυτό, η έντονη γοητεία που μας προκαλεί η ιδέα των UFO πηγάζει από το γεγονός ότι είναι ένας σπάνιος τομέας όπου όλοι μας μπορούμε να ατενίσουμε τα βαθύτερα σύνορα της γνώσης. Όπως μας υπενθυμίζει το μυστήριο με τα drones πάνω από το Νιου Τζέρσεϊ, κάθε φορά που κάποιος από εμάς κοιτάζει τη νύχτα έξω από το παράθυρο της κουζίνας ή ρίχνει μια ματιά στον ουρανό από το μπαλκόνι ή οδηγεί σ’ έναν ερημικό αυτοκινητόδρομο, μπορεί να πιστέψει ότι είδε εκείνο το μοναδικό λαμπερό φως που η ύπαρξή του αλλάζει τα πάντα.
