Η Ahoo Daryaei έχει αναδειχθεί τα τελευταία 24ωρα ως μία από τις πιο εμβληματικές φωνές των Ιρανών γυναικών και της κοινωνίας εν γένει, που επιδιώκει τη διεκδίκηση δικαιωμάτων... και ελευθεριών.
Η Ahoo Daryaei, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης, προκάλεσε αίσθηση με τη διαμαρτυρία της κατά του υποχρεωτικού χιτζάμπ στο Ιράν. Σε βίντεο που κυκλοφόρησε, εμφανίζεται να αφαιρεί τα ρούχα της, μένοντας με τα εσώρουχα, και να περπατά στον χώρο του πανεπιστημίου και σε κοντινούς δρόμους, εκφράζοντας την αντίθεσή της στον «κώδικα ένδυσης» που επιβάλλει το χιτζάμπ σε δημόσιους χώρους.
Σύμφωνα με τον Guardian, πριν από αυτή την ενέργεια, η Daryaei δέχθηκε επίθεση από μέλη της παραστρατιωτικής δύναμης Basij, οι οποίοι της έσκισαν το χιτζάμπ και τα ρούχα μέσα στο πανεπιστήμιο. Μετά τη διαμαρτυρία της, συνελήφθη από τις αρχές. Υπάρχουν αναφορές ότι ξυλοκοπήθηκε άγρια από την αστυνομία ηθών και κρατείται είτε σε ψυχιατρείο είτε στη φυλακή.
Στη μνήμη όλων ήρθε γρήγορα η - καθόλου ξεχασμένη - οργή για τον θάνατο της Μάχσα Αμινί, μίας 22χρονης που έχασε τη ζωή της μετά τη σύλληψή της από την Αστυνομία Ηθών. Το περιστατικό αυτό πυροδότησε τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες των τελευταίων χρόνων, με τη συμμετοχή χιλιάδων πολιτών που ζητούν περισσότερες ελευθερίες, σε μια χώρα όπου η καταστολή και η έλλειψη ελευθερίας αποτελούν μακροχρόνιο φαινόμενο.
Στις διαδηλώσεις αυτές, η παραστρατιωτική οργάνωση Basij (Μπασίτζ), μία από τις πέντε δυνάμεις του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην καταστολή των διαμαρτυριών.
Ποια είναι η Basij
Η Basij ιδρύθηκε το 1979 από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί ως παραστρατιωτική οργάνωση εθελοντών με στόχο την υπεράσπιση του ισλαμικού καθεστώτος και, στην πορεία, αναπτύχθηκε ως μία από τις κύριες δυνάμεις ελέγχου και καταστολής στο Ιράν.
Από τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της, η Basij συμμετείχε σε πολεμικές επιχειρήσεις, κυρίως στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ, και αναγνωρίστηκε για τη χρήση μαζικών επιθέσεων, που συχνά είχαν υψηλές απώλειες. Σήμερα, η οργάνωση λειτουργεί σε όλες σχεδόν τις πόλεις και αποτελεί βασικό εργαλείο για την επιβολή του ισλαμικού νόμου και την καταστολή κάθε αντίθετης άποψης.
Κατά τις πρόσφατες διαμαρτυρίες για τον θάνατο της Μάχσα Αμινί, η Basij πρωταγωνίστησε στις επιχειρήσεις κατά των διαδηλωτών. Ο οργανισμός κατηγορείται για τη χρήση ακραίας βίας, αυθαίρετες συλλήψεις, ακόμα και βασανιστήρια, με στόχο την καταστολή του κινήματος που ζητά ελευθερία για τις γυναίκες και δικαιοσύνη. Δημοσιογραφικές πηγές, όπως το Time και το CNN, έχουν αναφέρει καταγγελίες για βίαιες πρακτικές της Basij, περιλαμβανομένων βασανιστηρίων, σεξουαλικής κακοποίησης, και απειλών προς τις οικογένειες των διαδηλωτών, πρακτικές που έχουν οδηγήσει στην οργή και την αγανάκτηση τόσο της ιρανικής όσο και της διεθνούς κοινής γνώμης.
Παράλληλα, η Basij έχει αναλάβει, μέσω της στρατιωτικής της δύναμης και των τοπικών παραρτημάτων της, την καταστολή όλων των εκδηλώσεων ανυπακοής. Οι παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν τον έλεγχο των φοιτητικών χώρων και τη συστηματική παρακολούθηση της συμπεριφοράς των πολιτών. Επιπλέον, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, η Basij διατηρεί δίκτυο οικονομικών δραστηριοτήτων, με στόχο τη χρηματοδότηση και ενίσχυση των δράσεών της, εντείνοντας έτσι την επιρροή της στην ιρανική κοινωνία.
Η δράση της Daryaei, όπως και άλλων ακτιβιστών, απέναντι στη Basij έχει γίνει σύμβολο της αντίστασης ενάντια σε μία σκληρή θεοκρατική διακυβέρνηση. Η Basij έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες ως τρομοκρατική οργάνωση, γεγονός που αποτυπώνει τη σοβαρότητα των κατηγοριών για τη δράση της.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η Basij, στην προσπάθειά της να εδραιώσει την κυριαρχία του καθεστώτος, έχει συμβάλει στον πολλαπλασιασμό των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λειτουργώντας ως «σιδερένια γροθιά» του ιρανικού καθεστώτος.
