Τα τελευταία 24 χρόνια, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) έχει βρεθεί στο επίκεντρο της διεθνούς σκηνής ως ο θεσμός που αποσκοπεί στη δίωξη εγκλημάτων που πλήττουν την παγκόσμια ειρήνη και την ανθρωπότητα. Από την ίδρυσή του το 2002, το ΔΠΔ έχει αντιμετωπίσει μερικές από τις πιο αμφιλεγόμενες και απαιτητικές υποθέσεις της σύγχρονης ιστορίας, εστιάζοντας σε εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίες.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) ιδρύθηκε το 2002 ως το πρώτο μόνιμο διεθνές δικαστήριο για την εκδίκαση εγκλημάτων που επηρεάζουν την παγκόσμια ειρήνη και ανθρωπότητα. Εδρεύει στη Χάγη της Ολλανδίας και έχει δικαιοδοσία για τρία κύρια εγκλήματα:
- Εγκλήματα πολέμου: Παραβιάσεις των κανόνων του πολέμου, όπως η στοχευμένη επίθεση σε άμαχους πληθυσμούς ή η χρήση απαγορευμένων όπλων.
- Γενοκτονία: Σκόπιμη και συστηματική εξόντωση μιας εθνοτικής, θρησκευτικής ή πολιτιστικής ομάδας.
- Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας: Πράξεις όπως μαζικοί φόνοι, βασανιστήρια, και εκτοπισμοί πολιτών που γίνονται στο πλαίσιο συστηματικής επίθεσης.
Ακολουθούν τα εντάλματα σύλληψης κατά διαφόρων ηγετών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων, κατηγορώντας τους για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία:
Ομάρ αλ-Μπασίρ
Το 2009, το ΔΠΔ εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του τότε Προέδρου του Σουδάν, Ομάρ αλ-Μπασίρ, κατηγορώντας τον για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στο Νταρφούρ. Το 2010, προστέθηκαν κατηγορίες για γενοκτονία. Παρά το ένταλμα, ο αλ-Μπασίρ παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 2019, όταν ανατράπηκε από στρατιωτικό πραξικόπημα.
Στις 14 Ιουλίου 2008, ο ανώτατος εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC), Λουίς Μορένο-Οκάμπο, κατηγόρησε τον τότε πρόεδρο του Σουδάν, Ομάρ αλ-Μπασίρ, για άμεση ευθύνη σε γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου στο Νταρφούρ. Οι κατηγορίες αφορούσαν τις μαζικές θηριωδίες που φέρονται να διαπράχθηκαν από το 2003 εναντίον εθνοτικών ομάδων, όπως οι Φουρ, Ζαγάουα και Μασαλίτ. Ο Μπασίρ φερόταν να είχε την πρόθεση να αφανίσει αυτές τις κοινότητες, με στρατηγικές που περιλάμβαναν μαζικούς εκτοπισμούς, βιασμούς και δολοφονίες.
Παρά τις κατηγορίες, το Σουδάν δεν αναγνώρισε τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ενώ ο ίδιος ο Μπασίρ απέρριψε κάθε εμπλοκή, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες ψευδείς. Στις 4 Μαρτίου 2009, το ΔΠΔ εξέδωσε ένταλμα σύλληψης εναντίον του για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, χωρίς ωστόσο να συμπεριλάβει την κατηγορία της γενοκτονίας λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων. Η ιστορική αυτή απόφαση κατέστησε τον Μπασίρ τον πρώτο εν ενεργεία αρχηγό κράτους εναντίον του οποίου εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης από το ΔΠΔ.
Παρά το ένταλμα, ο Μπασίρ συνέχισε να ασκεί την εξουσία, με την Αφρικανική Ένωση να αρνείται να συνεργαστεί για την παράδοσή του. Στη σύνοδο κορυφής της Ένωσης, στη Σύρτη της Λιβύης, τον Ιούλιο του 2009, οι ηγέτες αποφάσισαν ομόφωνα να μην συμμορφωθούν με το αίτημα του ΔΠΔ.
Η υπόθεση έλαβε νέα τροπή τον Φεβρουάριο του 2010, όταν το ΔΠΔ ανακοίνωσε ότι θα επανεξετάσει το ενδεχόμενο απαγγελίας επιπλέον κατηγοριών για γενοκτονία κατά του Μπασίρ, εστιάζοντας στις μαρτυρίες που ενίσχυαν τις προηγούμενες κατηγορίες. Η υπόθεση του Μπασίρ παραμένει μια από τις πλέον εμβληματικές για το ΔΠΔ, υπογραμμίζοντας τις προκλήσεις στην επιβολή της διεθνούς δικαιοσύνης.
Μουαμάρ Καντάφι
Στις 27 Ιουνίου 2011, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Μουαμάρ Καντάφι, κατηγορώντας τον για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως δολοφονίες και διώξεις, που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της λιβυκής εξέγερσης.
Παράλληλα, εκδόθηκαν εντάλματα σύλληψης για τον γιο του, Σαΐφ αλ-Ισλάμ, και τον επικεφαλής των λιβυκών μυστικών υπηρεσιών, Αμπντάλα αλ-Σενούσι.
Ο Καντάφι σκοτώθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2011, πριν συλληφθεί.
Ουίλιαμ Ρούτο
Το 2011, το ΔΠΔ εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Ουίλιαμ Ρούτο, τότε Υπουργού Παιδείας της Κένυας, κατηγορώντας τον για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που σχετίζονταν με τη βία μετά τις εκλογές του 2007-2008. Το 2016, οι κατηγορίες αποσύρθηκαν λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων.
Είναι ξανά πρόεδρος της χώρας από τις 13 Σεπτεμβρίου 2022. Πριν από την εκλογή του ως πρόεδρος, υπηρέτησε ως ο πρώτος εκλεγμένος αντιπρόεδρος της Κένυας από το 2013 έως το 2022. Προηγουμένως κατείχε τρεις θέσεις υπουργού: Υπουργός Εσωτερικών, Υπουργός Γεωργίας και Υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Η εκλογή του το 2022 συνοδεύτηκε από κατηγορίες για νοθεία από τους συμμάχους του Ράιλα Οντίνγκα, οι οποίες όμως δεν υποστηρίχθηκαν από διεθνείς παρατηρητές.
Σαΐφ αλ-Ισλάμ Καντάφι
Ο γιος του Μουαμάρ Καντάφι, Σαΐφ αλ-Ισλάμ, κατηγορήθηκε το 2011 για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Παρά το ένταλμα, παραμένει ελεύθερος στη Λιβύη.
Ο Σαΐφ Αλ Ισλάμ Καντάφι είναι ο δεύτερος γιος του Μουαμάρ Καντάφι, ηγέτη της Λιβύης από το 1969 έως το 2011. Θεωρούμενος από πολλούς αναλυτές ως πιθανός κληρονόμος του πατέρα του, η ζωή του άλλαξε άρδην με τη δολοφονία του πατέρα του και την πτώση του καθεστώτος.
Η απομόνωσή του έχει επιτευχθεί με μια θανατική καταδίκη στη Λιβύη και από ένα διεθνές δικαστικό ένταλμα σύλληψης.
Τώρα ζει σε μια βίλα στα δυτικά της χώρας και θα μπορούσε να είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές.
Βλαντιμίρ Πούτιν
Το 2023, το ΔΠΔ εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, κατηγορώντας τον για εγκλήματα πολέμου που σχετίζονται με την εισβολή στην Ουκρανία. Η Ρωσία δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ και απορρίπτει το ένταλμα.
Μπενιαμίν Νετανιάχου και ηγέτες της Χαμάς
Το 2024, ο εισαγγελέας του ΔΠΔ ζήτησε την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, κατηγορώντας τους για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Το Ισραήλ και η Χαμάς απορρίπτουν τις κατηγορίες και δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ.
.png)
