Βεβαίως, εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία, οι Ισραηλινοί ηγέτες επιδιώκουν επίσης να «κλειδώσουν» στρατηγικά κέρδη που ξεπερνούν τις στρατιωτικές νίκες -να αναδιαμορφώσουν το περιφερειακό τοπίο προς όφελος της χώρας του και να θωρακίσουν τα σύνορά της από τυχόν μελλοντικές επιθέσεις, λένε πηγές που γνωρίζουν τις σκέψεις τους, σύμφωνα με όσα μεταφέρει το Reuters.
Με εκλογές στις ΗΠΑ να πλησιάζουν, το Ισραήλ σπεύδει να προκαλέσει τη μέγιστη ζημιά στη Χαμάς στη Γάζα και στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ώστε να εκμεταλλευτεί τη στιγμή και να χαράξει de facto ζώνες προστασίας, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει μια μη αναστρέψιμη πραγματικότητα πριν αναλάβει καθήκοντα ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, τον Ιανουάριο, όπως ανέφεραν πηγές που επικαλείται το Μέσο.
Εντείνοντας τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις εναντίον της Χεζμπολάχ και της Χαμάς, το Ισραήλ θέλει να διασφαλίσει ότι οι εχθροί του και ο κύριος σύμμαχός τους, το Ιράν, δεν θα ανασυνταχθούν και δεν θα απειλήσουν ξανά την επικράτειά του, σύμφωνα με δυτικούς διπλωμάτες, Λιβανέζους και Ισραηλινούς αξιωματούχους και άλλες περιφερειακές πηγές.
Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να χρησιμοποιήσει τη δολοφονία του Σινουάρ για να πιέσει τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα. Ωστόσο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός μπορεί να προτιμήσει να περιμένει το τέλος της θητείας του Τζο Μπάιντεν και να πάρει τις ευκαιρίες του με τον επόμενο πρόεδρο, είτε την υποψήφια των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις, είτε τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό της, Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίο ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Τελ Αβίβ είχε στενούς δεσμούς.
Πριν εξετάσει οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, το Ισραήλ επιταχύνει τη στρατιωτική του εκστρατεία για να απωθήσει τη Χεζμπολάχ μακριά από τα βόρεια σύνορά του, ενώ εισχωρεί στον κατάμεστο προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπάλια, κάτι που οι Παλαιστίνιοι και οι υπηρεσίες του ΟΗΕ φοβούνται ότι θα μπορούσε να είναι μια απόπειρα αποκλεισμού της βόρειας Γάζας από την υπόλοιπη περιοχή του θύλακα.
Τι σημαίνει η απόφαση Νετανιάχου να ανοίξει πολλά μέτωπα για το Ισραήλ
Το Τελ Αβίβ σχεδιάζει επίσης μια απάντηση σε ένα μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων που πραγματοποίησε το Ιράν την 1η Οκτωβρίου, τη δεύτερη άμεση επίθεση στο Ισραήλ μέσα σε έξι μήνες. Ωστόσο, μέχρι στιγμής η απάντηση δεν έχει έρθει.
«Υπάρχει ένα νέο τοπίο, μια νέα γεωπολιτική αλλαγή στην περιοχή», δήλωσε ο Ντέιβιντ Σένκερ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για υποθέσεις της Μέσης Ανατολής, ο οποίος είναι τώρα ανώτερος συνεργάτης στο think tank του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον.
Πριν από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, το Ισραήλ ήταν «πρόθυμο να ανεχθεί μια απειλή υψηλού επιπέδου», απαντώντας στις ρουκέτες από την παλαιστινιακή μαχητική ομάδα και άλλους εχθρούς με περιορισμένα πλήγματα, είπε ο Σένκερ. «Πλέον, όχι», όπως διευκρίνισε.
Ωστόσο, «αυτήν τη φορά το Ισραήλ πολεμά σε πολλά μέτωπα. Είναι η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και το Ιράν έρχεται σύντομα».
Οι μαχητές υπό την ηγεσία της Χαμάς σκότωσαν περίπου 1.200 ανθρώπους και συνέλαβαν περισσότερους από 250 ομήρους κατά τη διάρκεια της επίθεσης στο νότιο Ισραήλ, σύμφωνα με την καταμέτρηση που έδωσε στη δημοσιότητα το Τελ Αβίβ. Η απάντηση προκάλεσε πολλαπλάσια θύματα, καθότι από τις 7 Οκτωβρίου του 2023 περισσότεροι από 42.000 Παλαιστίνιοι -ιδίως γυναίκες και παιδιά- έχουν δολοφονηθεί στη Γάζα, σύμφωνα με τις υγειονομικές Αρχές στον θύλακα.
Ο Νετανιάχου ανέφερε σε μια δήλωση την Πέμπτη (17/10) ότι με την εξόντωση του Σινουάρ «το κακό υπέστη βαρύ πλήγμα», αλλά προειδοποίησε ότι ο πόλεμος στη Γάζα θα συνεχιστεί με πλήρη ισχύ έως ότου επιστραφούν οι όμηροι του Ισραήλ. Μάλιστα, το γραφείο του εμφανίστηκε απόλυτο και υπογράμμισε ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δεν είχε τίποτα άλλο να προσθέσει.
Ο εκπρόσωπος του Ισραηλινού Στρατού, υποναύαρχος Ντάνιελ Χαγκάρι, δήλωσε ότι η εξάλειψη του Σινουάρ σηματοδότησε ένα «μεγάλο επίτευγμα» στις προσπάθειες καταστροφής του στρατιωτικού μηχανισμού της Χαμάς, αλλά πρόσθεσε ότι υπάρχουν και άλλοι διοικητές στη Γάζα.
Την Παρασκευή (18/10) ο αναπληρωτής αρχηγός της Χαμάς στη Γάζα, Χαλίλ Αλ Χάγια, επιβεβαίωσε τον θάνατο του Σινουάρ και τόνισε ότι οι Ισραηλινοί όμηροι δεν θα επιστραφούν έως ότου τελειώσει η ισραηλινή «επιθετικότητα» και οι δυνάμεις του αποσυρθούν.
Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν προκαλέσει και άλλα μεγάλα πλήγματα στους εχθρούς τους. Μια σειρά επιδρομών υψηλού προφίλ εξάλειψε ανώτερους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων του πολιτικού αρχηγού της Χαμάς, Ισμαΐλ Χανίγια, του Μοχάμεντ Ντεΐφ, επικεφαλής της στρατιωτικής πτέρυγας της, του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, καθώς και του ανώτατου στρατιωτικού διοικητή της, Φουάντ Σουκρ.
Το Ισραήλ ισχυρίζεται επίσης ότι έχει εξαλείψει χιλιάδες μαχητές των ομάδων, έχει καταλάβει βαθιά δίκτυα σηράγγων και έχει εξαντλήσει σοβαρά τα οπλοστάσια των όπλων τους.
Τον Σεπτέμβριο, χιλιάδες συσκευές επικοινωνίας παγιδευμένες με εκρηκτικά που χρησιμοποιούσαν στη Χεζμπολάχ, πυροδοτήθηκαν και σκότωσαν πολλά μέλη της σιιτικής οργάνωσης- μια επίθεση για την οποία το Ισραήλ ούτε επιβεβαίωσε, ούτε αρνήθηκε την ευθύνη. Βεβαίως, όλα τα στοιχεία συγκλίνουν ότι ήταν μια... δουλειά του Τελ Αβίβ, η οποία ολοκληρώθηκε μετά από ένα πολύ καλά οργανωμένο σχέδιο.
Ωστόσο, οι φιλοδοξίες του Ισραήλ είναι ευρύτερες από τις βραχυπρόθεσμες στρατιωτικές νίκες, όσο σημαντικές κι αν είναι, ανέφεραν οι πηγές που μίλησαν στο Reuters.
Το «πάτημα» του Ισραήλ πάνω σε ένα ψήφισμα του ΟΗΕ
Η χερσαία επίθεση που ξεκίνησε στον Λίβανο τον περασμένο μήνα, στοχεύει να οδηγήσει τη Χεζμπολάχ σε υποχώρηση 30 χιλιομέτρων (20 μιλίων) από τα βόρεια σύνορά της, πίσω από τον ποταμό Λιτάνι και να διασφαλίσει ότι η σιιτική μαχητική ομάδα θα αφοπλιστεί πλήρως μετά από 30 χρόνια στρατιωτικής υποστήριξης από το Ιράν.
Με αυτόν τον τρόπο, Ισραηλινοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι επιβάλλουν ένα ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών που αποσκοπεί στη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή και στην προστασία των κατοίκων της από διασυνοριακές επιθέσεις.
Το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που εγκρίθηκε μετά τον τελευταίο πόλεμο του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ το 2006 και παραβιάστηκε επανειλημμένα και από τις δύο πλευρές, εξουσιοδότησε μια ειρηνευτική αποστολή γνωστή ως UNIFIL να βοηθήσει τον στρατό του Λιβάνου να διατηρήσει την περιοχή νότια του ποταμού απαλλαγμένη από όπλα και ένοπλο προσωπικό εκτός από αυτά των Λιβανέζικο κράτος.
Το Ισραήλ διαμαρτύρεται ότι οι δύο δυνάμεις δεν απέκτησαν ποτέ τον έλεγχο της περιοχής από τη Χεζμπολάχ, η οποία θεωρείται από καιρό ως η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη του Λιβάνου. Η σιιτική οργάνωση αντιστάθηκε στον αφοπλισμό, επικαλούμενη την ανάγκη υπεράσπισης της χώρας από τις δυνάμεις που διοικεί το Τελ Αβίβ.
Από πέρυσι, οι μαχητές της έχουν χρησιμοποιήσει τη συνοριακή λωρίδα ως βάση για σχεδόν καθημερινές ανταλλαγές πυρών με το Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης με τη Χαμάς στη Γάζα.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι ο μόνος τρόπος για να επιβληθεί το ψήφισμα 1701 και να διασφαλιστεί η ασφαλής επιστροφή περίπου 60.000 κατοίκων που εκκενώθηκαν από το βόρειο Ισραήλ, είναι μέσω στρατιωτικής δράσης.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν ψάχνει τη διπλωματική οδό
«Αυτήν τη στιγμή, η διπλωματία δεν είναι αρκετή», δήλωσε στο Reuters μια ισραηλινή διπλωματική πηγή. Οι λιβανικές Αρχές λένε ότι η επίθεση του Ισραήλ έχει εκτοπίσει περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους στο Λίβανο, κυρίως μέλη της σιιτικής κοινότητας από την οποία αντλεί υποστήριξη η Χεζμπολάχ.
Το Ισραήλ έχει επίσης αντιμετωπίσει διεθνή κριτική για επεισόδια στα οποία οι δυνάμεις του πυροβόλησαν κατά θέσεων ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ, τραυματίζοντας αρκετούς από αυτούς.
Ένας Λιβανέζος αξιωματούχος ασφαλείας και ένας διπλωμάτης που γνωρίζει την κατάσταση στο νότιο Λίβανο σημείωσε ότι φαίνεται ότι το Ισραήλ ήθελε να διώξει την UNIFIL από την περιοχή μαζί με τη Χεζμπολάχ.
Ο αξιωματούχος ασφαλείας ανέφερε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις μάχονται για πρόσβαση σε στρατηγικά σημεία παρατήρησης, όπου βρίσκονται οι βάσεις της UNIFIL. «Στόχος τους είναι να καθαρίσουν αυτή τη "νεκρή ζώνη"», σημείωσε.
Αυτό θα μπορούσε να διαρκέσει μερικές εβδομάδες, εάν το Ισραήλ σκοπεύει να εκκαθαρίσει τις θέσεις και τις υποδομές της Χεζμπολάχ από μια στενή ζώνη λιβανικού εδάφους κατά μήκος των συνόρων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των δύο αυτών ανθρώπων που γνωρίζουν καλά την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, αλλά οτιδήποτε βαθύτερο θα διαρκούσε πολύ περισσότερο με τον τρέχοντα ρυθμό.
Τη Δευτέρα (14/10) ο Νετανιάχου απέρριψε τις κατηγορίες ότι τα ισραηλινά στρατεύματα στόχευαν σκόπιμα τις ειρηνευτικές δυνάμεις της UNIFIL, αλλά είπε ότι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους, ήταν να ληφθούν υπόψη τα αιτήματα για προσωρινή απόσυρσή τους από τις ζώνες μάχης.
Μάλιστα, ο στρατός του Ισραήλ χρησιμοποιεί ως αιτιολογία των ενεργειών του, οι οποίες έχουν ξεσηκώσει διεθνείς αντιδράσεις, πως η Χεζμπολάχ επιχειρεί από τοποθεσίες εντός και δίπλα σε θέσεις της UNIFIL εδώ και χρόνια.
Βεβαίως, ο ΟΗΕ έχει τονίσει ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις του δεν θα εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στο νότιο Λίβανο.
«Πρέπει να αντισταθούμε σε κάθε πρόταση ότι εάν η απόφαση 1701 δεν εφαρμόστηκε είναι επειδή η UNIFIL δεν εφάρμοσε, κάτι που δεν ήταν ποτέ εντολή της», δήλωσε τη Δευτέρα (14/10) ο επικεφαλής των ειρηνευτικών δυνάμεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Ζαν-Πιερ Λακρουά, τονίζοντας στους δημοσιογράφους ότι η UNIFIL έχει υποστηρικτικό ρόλο.
Ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ και άλλοι διπλωματικοί απεσταλμένοι συμφωνούν ότι η αναβίωση του ψηφίσματος θα μπορούσε να παράσχει τη βάση για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, αλλά απαιτούνται καλύτεροι μηχανισμοί εφαρμογής και επιβολής.
Ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Ντάνι Ντάνον, δήλωσε στο Reuters τη Δευτέρα 14 Οκτωβρίου ότι ήθελε να δει «μια πιο ισχυρή εντολή για την UNIFIL για να αποτρέψει τη Χεζμπολάχ».
Οποιεσδήποτε αλλαγές στην εντολή θα πρέπει να εγκριθούν από το 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας και διπλωμάτες σημείωναν ότι δεν υπάρχουν τέτοιες συζητήσεις αυτήν τη στιγμή.
Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, δήλωσε ότι η κυβέρνησή του είναι έτοιμη να αναπτύξει στρατεύματα για την επιβολή της απόφασης 1701, μόλις επικυρωθεί η εκεχειρία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Γαλλία έχουν πει ότι η ενίσχυση του στρατού που ελέγχει η Βηρυτός θα ήταν κρίσιμη για αυτήν την προσπάθεια.
Θα χρειαστούν επίσης διαπραγματεύσεις με το Ιράν, είπε ο διπλωμάτης που γνωρίζει την κατάσταση στο νότιο Λίβανο. Ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι το Ισραήλ δεν φαίνεται έτοιμο να ξεκινήσει μια διαδικασία για οποιαδήποτε εκεχειρία. «Θέλουν να προωθήσουν το πλεονέκτημά τους, να είναι σε ακόμα πιο ισχυρή θέση για να διαπραγματευτούν», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Το Ισραήλ «καθαρίζει» τα σύνορα
Το Ισραήλ ενημέρωσε αρκετά αραβικά κράτη πέρσι ότι ήθελε επίσης να χαράξει μια ουδέτερη ζώνη στην παλαιστινιακή πλευρά των συνόρων της Γάζας. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πόσο βαθιά θα ήθελε να είναι αυτή, ή πώς θα επιβληθεί μετά το τέλος του πολέμου.
Η συνεχιζόμενη επίθεση του Ισραήλ στη Τζαμπάλια, μια περιοχή που υπέμεινε σφοδρούς βομβαρδισμούς στις αρχές του πολέμου, έχει εγείρει ανησυχίες μεταξύ των Παλαιστινίων και των υπηρεσιών του ΟΗΕ ότι το Τελ Αβίβ θέλει να εκκαθαρίσει τους κατοίκους από τη βόρεια Γάζα.
Ο Ισραηλινός Στρατός αρνείται κάτι τέτοιο και λέει ότι προσπαθεί να εμποδίσει τους μαχητές της Χαμάς να ανασυνταχθούν για περισσότερες επιθέσεις.
Τον Μάιο, οι ισραηλινές δυνάμεις κινήθηκαν στον λεγόμενο διάδρομο της Φιλαδέλφειας, μια στενή λωρίδα κατά μήκος των νότιων συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο, δίνοντας στο Ισραήλ αποτελεσματικό έλεγχο σε όλα τα χερσαία σύνορα της παλαιστινιακής επικράτειας.
Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι δεν θα συμφωνήσει σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός χωρίς εγγυήσεις ότι όποιος διοικεί τη μεταπολεμική Γάζα θα είναι σε θέση να αποτρέψει τη χρήση του διαδρόμου για λαθρεμπόριο όπλων και προμηθειών στη Χαμάς.
Προς το παρόν, ο Νετανιάχου φαίνεται αποφασισμένος να σχεδιάσει εκ νέου τον χάρτη γύρω από το Ισραήλ προς όφελός του, καθαρίζοντας τους εχθρούς του από τα σύνορά του. «Έβαλε τη νίκη του στην τσέπη του και συνεχίζει τους πολέμους του και επιβάλλει ένα νέο (περιφερειακό) status quo», είπε ο Λιβανέζος πολιτικός αξιωματούχος.
Το Ιράν βρίσκεται επίσης στο στόχαστρο του Ισραήλ μετά την πρόσφατη πυραυλική επίθεση, που ξεκίνησε ως αντίποινα για τα πλήγματα του Τελ Αβίβ κατά της Τεχεράνης και των πληρεξουσίων της.
Η Μέση Ανατολή έχει αγανακτήσει με την επικείμενη απάντηση του Ισραήλ, ανησυχώντας ότι θα μπορούσε να διαταράξει τις αγορές πετρελαίου και να πυροδοτήσει έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας μεταξύ των «αιωνίων» εχθρών.
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκάλαντ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η απάντηση θα ήταν «φονική, ακριβής και απροσδόκητη» προς το Ιράν, αν και σημείωσε επίσης ότι η χώρα του δεν επιδιώκει να ανοίξει νέα μέτωπα. Η Τεχεράνη έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι δεν θα διστάσει να λάβει ξανά στρατιωτική δράση σε περίπτωση που δεχθεί επίθεση.
Ο Νετανιάχου επηρεάζει έμμεσα τις εκλογές στις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ, ο κύριος προμηθευτής όπλων του Ισραήλ, έχουν υποστηρίξει εκστρατείες εναντίον στόχων που υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς, τις οποίες έχει χαρακτηρίσει «τρομοκρατικές οργανώσεις». Ωστόσο, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να πείσουν το Τελ Αβίβ να βελτιώσει τις ανθρωπιστικές συνθήκες στη Γάζα, να περιορίσει τις αεροπορικές επιδρομές σε κατοικημένες περιοχές και να διαπραγματευτεί εκεχειρίες.
Οι προσπάθειες του Μπάιντεν να συνεργαστεί με την Τεχεράνη, μέσω έμμεσων συνομιλιών για την αποκατάσταση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 και η αντίθεσή του σε τυχόν χτυπήματα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, υπήρξαν επίσης σημεία έντασης.
Το Ισραήλ θεωρεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως υπαρξιακή του απειλή.
Ορισμένοι διπλωμάτες υποπτεύονται ότι ο Νετανιάχου εξετάζει το πώς μια κατάπαυση του πυρός μπορεί να επηρεάσει τις εκλογές (στις ΗΠΑ). Οποιαδήποτε πρόοδος (στις διαπραγματεύσεις) θα μπορούσε να βοηθήσει την Χάρις και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα προτιμούσε να συνομιλεί με τον Τραμπ, του οποίου οι σκληροπυρηνικές απόψεις για το Ισραήλ, τους Παλαιστίνιους και το Ιράν ευθυγραμμίζονται πιο στενά με τις δικές του, όπως λένε.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον Νετανιάχου να σταματήσει τους πολέμους του πριν από τις αμερικανικές εκλογές», δήλωσε ο Μαρουάν Αλ Μουασέρ, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ιορδανίας, τώρα αντιπρόεδρος για μελέτες στο Carnegie Endowment for International Peace. «Δεν πρόκειται να δώσει στην Χάρις καμία πίστωση ή δώρο πριν από τις κάλπες».
