Ο πολιτικός ακτιβιστής και αντίπαλος του Κρεμλίνου, Αλεξέι Ναβάλνι, ξεκίνησε να γράφει τα απομνημονεύματά του με τίτλο «Πατριώτης» κατά την ανάρρωσή του από δηλητηρίαση με νευροτοξικό παράγοντα στη... Γερμανία.
Το βιβλίο προσφέρει μια συναρπαστική ματιά στην παιδική του ηλικία, την πολιτική του καριέρα και τις συνθήκες φυλάκισης που βίωσε, με τις καταγραφές του ημερολογίου του να γίνονται σποραδικές και περιορισμένες όσο οι συνθήκες κράτησής του χειροτέρευαν.
Παιδί του Τσερνόμπιλ
Αν και μεγάλωσε σε στρατιωτικές περιοχές κοντά στη Μόσχα, ο Ναβάλνι επισκεπτόταν συχνά την οικογένεια του πατέρα του στη Ζαλεσίε της Ουκρανίας, ένα χωριό κοντά στο Πρίπιατ και τον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ. Η καταστροφή, που σημειώθηκε όταν ήταν 10 ετών, τον σημάδεψε, δημιουργώντας στον ίδιο βαθιά δυσπιστία απέναντι στην εξουσία, ειδικά λόγω της αδιαφάνειας της σοβιετικής κυβέρνησης για την πραγματική κατάσταση. Αυτή η δυσπιστία παρακινεί την ενασχόλησή του με την πολιτική και τον ωθεί στην καταπολέμηση της διαφθοράς.
Πολιτικά βήματα στην Κίροβ και ο αγώνας κατά της διαφθοράς
Το 2009, όταν ο τότε πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ ανέθεσε στον Νικίτα Μπέλιχ τη θέση του κυβερνήτη της φτωχής περιοχής της Κίροβ, ο Ναβάλνι συμμετείχε ως σύμβουλος για την πάταξη της διαφθοράς. Στη διάρκεια αυτής της θητείας, αντιλαμβάνεται ότι οι κυβερνήτες στις ρωσικές περιφέρειες έχουν περιορισμένη ισχύ, καθώς οι εκπρόσωποι του Κρεμλίνου ελέγχουν κάθε κίνηση. Στην υπόθεση Κιροβλές, ο Ναβάλνι κατάφερε να οργανώσει έλεγχο από μεγάλη λογιστική εταιρεία, αλλά οι τοπικές αρχές απέσυραν τον έλεγχο. Το 2012, κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση ποσού 16 εκατομμυρίων ρουβλίων, κατηγορία που, όπως λέει, ήταν μια εκδίκηση για την αντιπαράθεση του με το καθεστώς.
Οπισθοχώρηση του Κρεμλίνου υπό την πίεση του λαού
Ο Ναβάλνι περιγράφει πώς η αυστηρότητα του Κρεμλίνου ξεπερνούσε το όριο, αναγκάζοντας τις αρχές να υποχωρούν υπό την πίεση της κοινής γνώμης. Την ημέρα που ο Ναβάλνι καταδικάστηκε στην υπόθεση Κιροβλές, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαμαρτυρήθηκαν στη Μόσχα, αναγκάζοντας την Εισαγγελία να μειώσει τις ποινές. Το 2017, μετά από επίθεση με πράσινη αντισηπτική ουσία, του επέτρεψαν να ταξιδέψει στην Ισπανία για θεραπεία. Η πιο διάσημη περίπτωση υποχώρησης ήταν όταν, υπό τεράστια δημόσια πίεση, ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Charité στο Βερολίνο μετά τη δηλητηρίασή του.
«Οι γενναίοι nerds θα σώσουν τον κόσμο»
Ο Ναβάλνι τονίζει τον σεβασμό του για όσους αφιερώνουν τη ζωή τους στη γνώση και την επιστήμη, διακοσμώντας το γραφείο του με φωτογραφία από τη διάσκεψη Solvay του 1927, όπου συμμετείχαν κορυφαίοι επιστήμονες, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και η Μαρί Κιουρί. Πιστεύει ότι οι «γενναίοι nerds» μπορούν να φέρουν αλλαγές στον κόσμο.
Η Ανθρωπιά πίσω από τα κάγκελα
Παρά τις δύσκολες συνθήκες κράτησης, ο Ναβάλνι βρίσκει κατανόηση στους ανθρώπους γύρω του. Σε ένα περιστατικό, αν και είχε αμφιβολίες για το προσωπικό της φυλακής, παραδέχεται ότι ο ίδιος αντέδρασε χωρίς συναισθηματική νοημοσύνη σε κάποιο διαφωνία με έναν άλλο κρατούμενο. Παράλληλα, τονίζει ότι η πίστη του ήταν σημαντικό στήριγμα στη ζωή του.
Ο Ναβάλνι παραμένει σύμβολο αντίστασης και θάρρους, επισημαίνοντας μέσα από το βιβλίο του την ανάγκη για δημοκρατία και δικαιοσύνη σε μια χώρα που συνεχώς τον καταπιέζει.
«Αν τελικά με ξεπαστρέψουν», γράφει κάποια στιγμή, «αυτό το βιβλίο θα είναι το μνημείο μου». Δεν πρόκειται τόσο για μνημείο όσο για εγχειρίδιο για το πώς να σταθείς απέναντι σε έναν νταή, τη βασική αποστολή της ζωής του. Δεν έδειξε μόνο στους Ρώσους πώς να το κάνουν με χιούμορ, αξιοπρέπεια και χωρίς φόβο, αλλά και σε όλους εμάς. Και υπάρχει μια έκπληξη στο τέλος: η θρησκεία της Ουκρανής γιαγιάς του υπερισχύει του σοβιετικού του αθεϊσμού. Είναι ο πυλώνας της πίστης του, μαζί με την ακλόνητη πεποίθησή του στη «μελλοντική όμορφη Ρωσία». Δανειζόμενοι μια δόση από την αδιάκοπη αισιοδοξία του Ναβάλνι, ίσως το Πατριώτης να είναι ένα μικρό βήμα προς την πραγματοποίηση αυτής της ημέρας.
