Κανονικό… πογκρόμ για τους καπνιστές αλλά και τους χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου ή συσκευών θέρμανσης καπνού σχεδιάζει η Κομισιόν... σύμφωνα με προσχέδιο σύστασης που παρουσίασε το Euronews.
Σύμφωνα λοιπόν με έγγραφα που διέρρευσαν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να συστήσει την απαγόρευση του καπνίσματος σε ανοιχτούς χώρους καφετεριών, στάσεις λεωφορείων και ζωολογικούς κήπους, μεταξύ άλλων. Η Κομισιόν θα προτείνει την επέκταση των υφιστάμενων απαγορεύσεων καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους, ενώ θα συμπεριλάβει και νέα προϊόντα που δεν περιέχουν νικοτίνη.
Τα σχέδια αυτά θα επεκτείνουν τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές του 2009 που αποσκοπούν στη μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, χώρους εργασίας και μέσα μαζικής μεταφοράς. Η τελευταία εκδοχή του σχεδίου επιδιώκει να καθαρίσει τους δημόσιους χώρους από όλα τα αερολύματα, όχι μόνο από τον καπνό των τσιγάρων, αντανακλώντας τις αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία που εγκυμονούν τα νέα προϊόντα καπνού, όπως οι ατμοί.
Οι κατευθυντήριες γραμμές δεν είναι νομικά δεσμευτικές, αλλά παρέχουν ένα πλαίσιο που μπορούν να ακολουθήσουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των ευρύτερων προσπαθειών για τον περιορισμό του καρκίνου που σχετίζεται με το κάπνισμα. Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής τους, το 2009-2012, παρατηρήθηκε ήδη μείωση της έκθεσης.
Οι νέες συστάσεις της Επιτροπής αποσκοπούν στην αντιμετώπιση ενός ευρύτερου φάσματος αναδυόμενων προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων «των προϊόντων θερμαινόμενου καπνού και των ηλεκτρονικών τσιγάρων, είτε περιέχουν νικοτίνη είτε δεν περιέχουν νικοτίνη». Ομοίως, η Επιτροπή θέλει να συμπεριλάβει και «υποκατάστατα καπνού και κάθε άλλο προϊόν που εκπέμπει καπνό ή/και αερολύματα», όπως προκύπτει από το έγγραφο.
Αυτά τα προϊόντα, που συχνά διατίθενται στην αγορά ως ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις του παραδοσιακού καπνίσματος, εξακολουθούν να εκθέτουν τους παρευρισκόμενους σε επιβλαβείς χημικές ουσίες μέσω αερολυμάτων από δεύτερο χέρι, αναφέρει το έγγραφο. «Τα στοιχεία σχετικά με τη χρήση των αναδυόμενων προϊόντων ως βοήθημα για τη διακοπή του καπνίσματος είναι ασαφή», αναφέρει το έγγραφο.
Οι νέες απαγορεύσεις έρχονται εν μέσω αυξανόμενων στοιχείων ότι η παθητική έκθεση σε «αερολύματα από ηλεκτρονικά τσιγάρα, τόσο με όσο και χωρίς νικοτίνη, εκθέτουν τους παρευρισκόμενους σε ποσοτικά προσδιορίσιμα επίπεδα σωματιδίων και βασικών τοξικών και μολυσματικών ουσιών», αναφέρεται στο προσχέδιο. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της πρότασης είναι η επέκταση της απαγόρευσης του καπνίσματος σε διάφορους υπαίθριους χώρους, η οποία μέχρι σήμερα ρυθμίζεται κατά περίπτωση σε μεμονωμένα κράτη μέλη.
«Το επίπεδο κάλυψης των κανόνων για την απαγόρευση του καπνίσματος ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τον τύπο των χώρων απαγόρευσης του καπνίσματος και το γενικό επίπεδο κάλυψης των εξωτερικών χώρων στις πολιτικές για την απαγόρευση του καπνίσματος είναι χαμηλό», δήλωσε η Επιτροπή για να δικαιολογήσει την ανάγκη για ευρύτερη προστασία στους δημόσιους χώρους.
Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές, οι υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι -που ορίζονται ως μερικώς στεγασμένοι ή κλειστοί χώροι, όπως ταράτσες, μπαλκόνια, βεράντες και αίθρια- που συνδέονται με εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών, όπως εστιατόρια, μπαρ και καφετέριες, θα πρέπει να γίνουν ζώνες απαγόρευσης του καπνίσματος.
Οι κόμβοι δημόσιων μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων λεωφορείων και των αεροδρομίων, θα καλύπτονται επίσης, ενώ το κάπνισμα θα απαγορεύεται επίσης σε υπαίθριους χώρους που συνδέονται με χώρους εργασίας, νοσοκομεία και γηροκομεία.
Οι χώροι αναψυχής όπου υπάρχουν παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων παιδικών χαρών, των πάρκων αναψυχής, των πισινών και των ζωολογικών κήπων, περιλαμβάνονται επίσης, όπως και οι εκπαιδευτικοί χώροι από την προσχολική φροντίδα των παιδιών μέχρι το πανεπιστήμιο. Η πρόταση της Επιτροπής, η οποία είχε αρχικά προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο, καθυστέρησε, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με τη δέσμευση της ΕΕ στην ατζέντα της κατά του καπνίσματος.
Μια συνδεδεμένη μεταρρύθμιση της οδηγίας της ΕΕ για τη φορολόγηση του καπνού έχει επίσης μετατεθεί για το 2025 και ορισμένοι διερωτήθηκαν αν η καπνοβιομηχανία επηρέασε τις αποφάσεις αυτές. Σε μια έκθεση του Δεκεμβρίου 2023, ο Διαμεσολαβητής της ΕΕ επέκρινε την Επιτροπή επειδή δεν αποκάλυψε τις συναντήσεις με λομπίστες της καπνοβιομηχανίας.
Παρά τις οπισθοδρομήσεις αυτές, η απερχόμενη Επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδη φαίνεται ότι θα επικαιροποιήσει τις συστάσεις του Συμβουλίου. «Η χρήση καπνού, ο εθισμός στη νικοτίνη και οι ασθένειες που προκαλούνται από τον καπνό δεν πρέπει να έχουν καμία θέση στο μέλλον της Ευρώπης», δήλωσε η Κυριακίδη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος.
Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν μέρος του ευρύτερου σχεδίου της Επιτροπής για την καταπολέμηση του καρκίνου, το οποίο αποσκοπεί στην επίτευξη μιας «γενιάς χωρίς καπνό» έως το 2040, στη μείωση της χρήσης καπνού κατά 30% έως το 2025 και στη μείωση του ποσοστού του πληθυσμού της ΕΕ που καπνίζει σε μόλις 5%.
