Δημοκρατικό έλλειμα, περιορισμένη αποτελεσματικότητα, αλαζονεία της εξουσίας είναι τα τρία χαρακτηριστικά της Δημοτικής Επιτροπής... του Δήμου Πειραιά.
Αναλυτικά σημειώνει τα εξής:
Εδώ ακριβώς εντοπίζεται το κεντρικό πρόβλημα της Επιτροπής. Στην την 39η συνεδρίαση με 52 θέματα στην Ημερήσια Διάταξη. Από την αρχή του έτους έχουμε ασχοληθεί και αποφασίσει περίπου 1500 θέματα. Αυτά ξεκινάνε από τα πιο απλά και εύκολα, όπως η διαγραφή προστίμων για διάφορες παραβάσεις και παραχωρήσεις θέσεων ΑΜΕΑ, ως τα πιο σημαντικά, πολύπλοκα και αμφιλεγόμενα: δημοτικός προϋπολογισμός και απολογισμός, διακηρύξεις διαγωνισμών μελετών και ανάδειξη αναδόχων με αντικείμενο πολλά εκατομμύρια ευρώ, προγραμματισμός προσλήψεων, συνεργασία με την ΕΕ και ξένες πόλεις μεταξύ πολλών άλλων.
Αυτή η τεράστια γκάμα θεμάτων και χρημάτων αποτελεί την βάση των προβλημάτων της επιτροπής. Έχουν τρεις μορφές: δημοκρατικό έλλειμα, περιορισμένη αποτελεσματικότητα, αλαζονεία της εξουσίας.
1. Το μεγαλύτερο μέρος των σημαντικών αποφάσεων έχουν μεταφερθεί στην Δημοτική Επιτροπή με τον νόμο Βορίδη ο οποίος υποτίθεται ότι θα έλυνε τις δυσλειτουργίες που δημιουργούσε η απλή αναλογική. Παρ’ ότι οι πρόσφατες εκλογές έγιναν με την ενισχυμένη και ο Δήμαρχος έχει τεράστια πλειοψηφία στο Συμβούλιο, οι αντιδημοκρατικές προβλέψεις του νόμου Βορίδη παρέμειναν και ενισχύθηκαν. Με την πρόσφατη κατάργηση οργάνων του Δήμου αρμοδιότητες για τον πολιτισμό και τον αθλητισμό προστέθηκαν στις αρμοδιότητες της Δημοτικής Επιτροπής. Όλα τα σημαντικά θέματα και αποφάσεις του Δήμου παίρνονται από αυτή την «υπερ-επιτροπή». Έχουμε εξηγήσει επανειλημμένα ότι το Συμβούλιο με απόφαση του μπορεί να μεταφέρει σημαντικές αποφάσεις από την Επιτροπή στο ίδιο το Συμβούλιο και θα επιδιώξουμε να βάλουμε σε εφαρμογή αυτή την μικρή δυνατότητα που δίνει ο σαφώς αντιδημοκρατικός νόμος Βορίδη.
Τα δεκάδες θέματα έρχονται στην Δημοτική Επιτροπή με την μορφή «έγκριση ή μη», «Ναι ή Όχι», της σχετικής εισήγησης. Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει παρουσίαση από τον εισηγητή ή αυτή είναι ανεπαρκής. Τα σχετικά έγγραφα έρχονται μία ή δύο μέρες πριν την συνεδρίαση αλλά συχνά εμφανίζονται στην διάρκεια της κάνοντας το έργο της αντιπολίτευσης αδύνατο. Ένα παράδειγμα από την σημερινή συνεδρίαση. Η πολλοστή αναμόρφωση του προϋπολογισμού εμφανίστηκε στην Ημερήσια Διάταξη αλλά η αναλυτική της παρουσίαση όπως και δύο άλλων θεμάτων εστάλη το πρωί λίγο πριν την συνεδρίαση.
Η συζήτηση των θεμάτων είναι ελάχιστη εκτός αν την ανοίξει η αντιπολίτευση και σ’ αυτές τις περιπτώσεις επιχειρείται η σύντομη ολοκλήρωση της. Η πλειοψηφία επιδιώκει την υποτίμηση και απαξίωση των ενστάσεων και προτάσεων που προβάλλουμε. Όπως δηλώθηκε «Εδώ δεν εκφράζουμε απόψεις απλά ψηφίζουμε». Έτσι δεν υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η πλειοψηφία αποδέχτηκε τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης ή τροποποίησε ολικά ή μερικά την εισήγηση. Η αδυναμία ουσιαστικής παρέμβασης μας αναγκάζει να φέρνουμε κραυγαλέες περιπτώσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο με την μορφή της προ ημερησίας διάταξης συζήτηση που δίνει όμως περιορισμένες δυνατότητες αλλαγής της λαθεμένης απόφασης της Επιτροπής. Χαρακτηριστική είναι η απόρριψη της συνταγματικά, νομικά και ηθικά ορθής πρότασης μας να δοθεί το ελάχιστο βοήθημα σε άπορους Πειραιώτες για το Πάσχα και τα Χριστούγεννα και στους αστέγους και φτωχούς αλλοδαπούς κατοίκους Πειραιά. Παρ’ ότι το Δημοτικό Συμβούλιο συμφώνησε με την εισήγηση μας να επεκταθεί η βοήθεια ανατρέποντας της απόφαση της Επιτροπής, στην συνεδρίαση της τελευταίας υποστηρίχτηκε ότι τίποτε δεν άλλαξε.
Ο Δήμαρχος υποστηρίζει ότι εφ’ όσον η αναλογία συμπολίτευσης-αντιπολίτευσης που υπάρχει στο Συμβούλιο αναπαράγεται στην Επιτροπή δεν υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας. Η αρχή της πλειοψηφία προφανώς δίνει στην νικητήρια παράταξη την δυνατότητα να περνάει τις προτάσεις της. Η αντιπολίτευση δικαιούται και υποχρεούται όμως να τις ελέγχει και να τις τροποποιεί με αιτιολογημένες προτάσεις. Το Δημοτικό Συμβούλιο αποτελείται και από τους 41 εκλεγμένους συμβούλους και αποτελεί το κυρίαρχο δημοκρατικό σώμα του Δήμου. Η Επιτροπή έχει εννιά μέλη (έξι της πλειοψηφίας και τρεις της μειοψηφίας). Η υποκατάσταση του όλου σώματος από μια μικρή επιτροπή στα περισσότερα σημαντικά θέματα είναι τυπικά ορθή αλλά ουσιαστικά ελάχιστα δημοκρατική. Τα μέλη της πλειοψηφίας προαποφασίζουν κάνοντας την συνεδρίαση τυπική και ανούσια. Τα μέλη αυτά είναι αντιδήμαρχοι με συγκεκριμένες αρμοδιότητες και οι εισηγήσεις καθ’ ενός γίνονται ανεξαιρέτως αποδεκτές από τους συναδέλφους τους. Κάθε θέμα που ήρθε στην Επιτροπή αποφασίστηκε σύμφωνα με την πρόταση του σχετικού αντιδημάρχου.
Αντιθέτως στο Δημοτικό Συμβούλιο, η συζήτηση είναι εκτενής, λεπτομερής και διαλογική. Μέλη της πλειοψηφίας που δεν έχουν άμεση σχέση με το υπό συζήτηση θέμα ακούν και λαμβάνουν υπ’ όψη τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης και, σπανίως βέβαια, τοποθετούνται κριτικά για την πρόταση της παράταξης τους. Επίσης η ζωντανή μετάδοση της συνεδρίασης επιτρέπει στους πολίτες να ακούσουν τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης και να δημιουργήσουν προσωπική άποψη παρά το προαποφασισμένο αποτέλεσμα στην ψηφοφορία. Η δημοκρατική αρχή που επικαλείται η πλειοψηφία υπηρετείται από το μεγαλύτερο δυνατό σώμα αντιπροσώπων (το Δημοτικό Συμβούλιο) και κατ’ εξαίρεση και σε λιγότερο σημαντικά θέματα από τα μικρότερα υποκατάστατα του. Αντίθετα η μεταφορά σημαντικών αρμοδιοτήτων και η υπερ-συγκέντρωση σε μικρά σώματα δείχνει μια δυσανεξία στην δημοκρατία και την συζήτηση και δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στο ιδιαίτερα δύσκολο έργο της αντιπολίτευσης. Βέβαια η αντιδημοκρατική αυτή αρχιτεκτονική είναι έργο της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, της οποίας η αδιαφορία και παραβίαση δημοκρατικών αρχών είναι παγκοίνως γνωστή. Αλλά δεν υπάρχει λόγος η παράταξη του κ. Μώραλη που αντιπροσωπεύει πολιτικούς χώρους πέραν της δεξιάς να χρησιμοποιεί τις αντιδημοκρατικές διαδικασίες που δημιουργεί ο νόμος εφ’ όσον υπάρχει δυνατότητα για την αποφυγή τους.
Γενικότερα υπάρχει μια πλήρης και άνευ λόγου συστράτευση της πλειοψηφίας με την κυβερνητική πολιτική. Αποτελεί υποτίμηση της δημοκρατικής διαδικασίας, απώλεια της αυτοδιοικητικής αυτονομίας και υπονόμευση του ελέγχου των αποφάσεων με το αποτέλεσμα δεδομένο λόγω του συσχετισμού. Αυτό έγινε προφανές με την απόρριψη από την πλειοψηφία ψηφισμάτων για την Παλαιστίνη και την ψυχική υγεία για τα οποία εκφράστηκαν θετικά και μέλη της πλειοψηφίας.
2. Το σημαντικό έργο του ελέγχου της Επιτροπής από την αντιπολίτευση εμποδίζεται από την συνήθη έλλειψη των συνοδευτικών κειμένων που αιτιολογούν τις σημαντικές αποφάσεις που καλούμαστε να εγκρίνουμε. Η αδιαφανής διαδικασία που οδηγεί στην τελική απόφαση γίνεται από τις υπηρεσίες που αποφασίζουν την σχετική πρόταση σε συνεργασία (?) με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο-μέλος της Επιτροπής. Η συνεδρίαση περιορίζεται στην επικύρωση των προτάσεων. Ο πολιτικός έλεγχος από την συμπολίτευση είναι αναγκαστικά περιορισμένος. Η αντιπολίτευση δεν ενημερώνεται ούτε καλείται στην διαδικασία προετοιμασίας των προτάσεων-αποφάσεων. Επομένως η δυνατότητα άσκησης ελέγχου σε πολύπλοκα τεχνικά θέματα, χωρίς την αρωγή των υπηρεσιών, είναι ανύπαρκτη. Το ίδιο ισχύει και για τους συμβούλους της συμπολίτευσης που συχνά ξαφνιάζονται από τις εισηγήσεις αλλά δεν διαχωρίζονται από την πρόταση.
3. Ξέρουμε ότι η απόλυτη κυριαρχία και η αριθμητική ηγεμονία οδηγούν τις εξουσίες σε εκδηλώσεις αλαζονείας, υπερβολής και υποτίμησης των αντιπάλων. Αυτό το γενικό πρόβλημα εμφανίζεται και στην Επιτροπή από ορισμένους συμβούλους της πλειοψηφίας που δείχνουν να θεωρούν τις συνεδριάσεις αγγαρεία και κατά καιρούς συμπεριφέρονται επιθετικά η σκωπτικά προς την αντιπολίτευση. Αυτό είναι βέβαια θέμα πολιτικού πολιτισμού και προσωπικής ηθικής και δεν αναφέρεται στην πλειοψηφία των συμβούλων. Εν τούτοις αποθαρρύνει την αντιπολίτευση από την ενεργή συμμετοχή στην λειτουργία του Δήμου και αποστερεί την συμπολίτευση από ιδέες και προτάσεις που θα βοηθούσαν την δημοκρατική νομιμοποίηση και αποτελεσματική υπηρεσία των Πειραιωτών. Η παράταξη μας δεσμεύεται να υπηρετήσει αυτές τις αρχές, βοηθώντας στην χρηστή διοίκηση του Δήμου και ασκώντας συνεχή εποικοδομητική και αποτελεσματική κριτική στις αποτυχίες της πλειοψηφίας.
