Αποκαλυπτική έρευνα για την εκτόξευση των τιμών στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια αλλά και το ολιγοπώλιο στην ελληνική ακτοπλοΐα αποκαλύπτει τα αίτια των πανάκριβων ναύλων αλλά και φανερώνει την απραξία της κυβέρνησης και του επιτελικού κράτους απέναντι στο διαχρονικό πρόβλημα των θαλάσσιων μεταφορών στα νησιά.
Πανάκριβες ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, παιχνίδι για δύο και μία κυβέρνηση η οποία στη διάρκεια της θητείας της δεν έχει παρέμβει ούτε μία φορά προκειμένου αφενός να αρθούν οι όποιες στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και αφετέρου να πέσουν οι τιμές στα εισιτήρια.
Το αποτέλεσμα αυτής της απουσίας, που κατά καιρούς σπάει… από την κυβέρνηση είτε με υπουργικά ψελλίσματα περί αυστηρών ελέγχων και παρέμβασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού είτε με επίρριψη ευθυνών από τον έναν υπουργό στον άλλον για τα αίτια της ακρίβειας, είναι τα ναύλα στην ελληνική ακτοπλοΐα να κοστίζουν έως και 60% ακριβότερα σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές θαλάσσιες συγκοινωνίες.
Σημαντικά είναι τα αποτελέσματα της ετήσιας εμπεριστατωμένης έρευνας της XRTC επικεφαλής της οποίας είναι ο τραπεζίτης Γιώργος Ξηραδάκης.
Η νέα μελέτη της XRTC επικεντρώνεται στην οικονομική ανάλυση των εταιρειών ANEK A.E., ATTICA ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ και ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.
Αναλυτικότερα, ως προς την ΑΝΕΚ, η έκθεση τονίζει: “Τίτλοι τέλους για την πρώτη και μεγαλύτερη ακτοπλοϊκή εταιρεία λαϊκής βάσης, την ΑΝΕΚ. Η ΑΝΕΚ ήταν η πρώτη ακτοπλοϊκή εταιρία λαϊκής βάσης που ιδρύθηκε στην Ελλάδα, με αφορμή το τραγικό και πολύνεκρο ναυτικό ατύχημα, που έγινε στις 8 Δεκεμβρίου 1966, με τη βύθιση του επιβατηγού οχηματαγωγού πλοίου «Ηράκλειο» των αδελφών Χαράλαμπου και Σπύρου Τυπάλδου. Το μοντέλο των ναυτιλιακών εταιρειών λαϊκής βάσης αποτελούσε για δεκαετίες τη βασική επιχειρηματική επιλογή για την εξυπηρέτηση κυρίως της Κρήτης αλλά και αρκετών νησιών του Αιγαίου”.
Στη συνέχεια μεταξύ άλλων, η νέα έκθεση αναφέρει ότι η Ελληνική ακτοπλοΐα έχει μετατραπεί πλέον σε μία ολιγοπωλιακή αγορά, η οποία ουσιαστικά ελέγχεται κυρίως από 2 μόνο εταιρίες. Τον όμιλο Attica και τον όμιλο της Seajets του κ. Μάριου Ηλιόπουλου.Ο όμιλος Grimaldi επίσης έχει ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα, μέσω της θυγατρικής του Μινωικές Γραμμές, τόσο στην Αδριατική και στη γραμμή Πειραιάς-Κρήτη.Η παρουσία του ομίλου παίρνει σημαντικές διαστάσεις πλέον, από τις επενδύσεις του μέσω της εξαγοράς των δύο λιμανιών της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου, γεγονός που τον φέρνει ένα βήμα πιο μπροστά στη πορεία της πράσινης ανάπτυξης».
Παράλληλα, στην έκθεση επισημαίνονται τα ακόλουθα: Ενώ είναι κατανοητό ότι μια ολιγοπωλιακή αγορά προσφέρει αύξουσες αποδόσεις κλίμακας στις επιχειρήσεις, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι μπορούν να εφαρμοστούν καταχρηστικές πρακτικές ενάντια στους καταναλωτές. Αυτό έχει αποδειχτεί σε άλλου είδους αγορές όπως αυτή της λιανικής αγοράς τροφίμων όπου καθημερινά διαπιστώνονται βασικά χαρακτηριστικά προβλήματα.
Η συγχώνευση της ΑΝΕΚ δια απορρόφησης από την Attica ολοκληρώθηκε στις 4/12/2023 κατέστησε τον όμιλο Attica τον μεγαλύτερο παγκοσμίως σε μεταφορική ικανότητα επιβατών ακτοπλοΐας με δυνατότητα μεταφοράς 51.000 επιβατών. Τόσο ο όμιλος Attica όσο και οι Μινωικές μέσω του ομίλου Grimaldi, διαθέτοντας ισχυρή κεφαλαιακή διάρθρωση και ικανοποιητική ρευστότητα προχωρούν σε επενδυτικά προγράμματα για την ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση των στόλων τους. Η Seajets συνεχίζει πυρετωδώς τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων, κυρίως ταχυπλόων, εκμεταλλευόμενος τη ζήτηση για ενδονησιωτικές μεταφορές. Οι Μεσαίες εταιρείες Fast Ferries, Levante Ferries, Dodekanisos Seaways δεν έχουν πραγματοποιήσει κάποια αγοραπωλησία το προηγούμενο έτος μέχρι και τον Ιούλιο του 2024. Η Golden Star των αδερφών Δημητρίου και Γιώργου Στεφάνου αγόρασε ένα ταχύπλοο Monohull, το ex «Gotlandia II», το οποίο κατασκευάστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri το 2006.
Δυστυχώς οι δυνατότητες αντικατάστασης των πλοίων αυτών των εταιριών με νέας τεχνολογίας είναι περιορισμένες, δεδομένου αφενός της περιορισμένης προσφοράς αλλά και έλλειψης ικανοποιητικών χρηματοδοτήσεων για την ακτοπλοϊκή αγορά. Η σημαντική μείωση των τιμών των καυσίμων και η αύξηση της ζήτησης αποτελούν τους δύο βασικούς παράγοντες για την εύρωστη οικονομική κατάσταση των εταιριών. Υπενθυμίζουμε ότι η Μελέτη βασίζεται στην ανάλυση των οικονομικών στοιχείων των Μεγάλων εταιριών Attica/ΑΝΕΚ και Μινωικές καθώς όλες οι υπόλοιπες εταιρείες δεν δημοσιεύουν τέτοια στοιχεία.
Η μείωση του συνολικού δανεισμού των Μεγάλων εταιριών, μέσω της διαγραφής μεγάλου τμήματος χρέους της ΑΝΕΚ προς την τράπεζα Πειραιώς αποτελεί επίσης σημαντικό στοιχείο για τη διατήρηση της ευρωστίας δεδομένου και της υψηλών επιτοκίων κατά την περασμένη χρονιά. Έτσι οι δύο πλέον Μεγάλες εταιρίες Attica και Μινωικές θα αντιμετωπίσουν τη σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο κλάδος στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, αυτή της ανανέωσης του στόλου τους.
Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της μελέτης:
-Συγχώνευση με απορρόφηση της ΑΝΕΚ από την Attica. Η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει το 87% της Attica μέσω της συγγενούς εταιρείας Blantyre Capital
-Αύξηση μεταφορικού έργου στο σύνολο της αγοράς.
-Η μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης δεν αντικατοπτρίζεται στην ακτοπλοϊκή κίνηση.
-Σημαντική αύξηση EBITDA και Καθαρών Αποτελεσμάτων των Μεγάλων Εταιριών εξαιτίας της μείωσης του κόστους καυσίμων.
-Μεγάλο μέρος της μείωσης των εξόδων εκμετάλλευσης εξανεμίστηκε εξαιτίας της αύξησης του κόστος των ανταλλακτικών και των αμοιβών πληρωμάτων.
-Μείωση τραπεζικού δανεισμού των Μεγάλων Εταιριών κυρίως εξαιτίας της διαγραφής τραπεζικού χρέους της ΑΝΕΚ προς την τράπεζα Πειραιώς.
-Η ανανέωση του Ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος άμεσα.
-Οι Attica και οι Μινωικές έχουν προχωρήσει στο σχεδιασμό κατασκευής νέων πλοίων και βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των μεταχειρισμένων πλοίων με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διαχείριση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και θεμάτων διακυβέρνησης (Environmental, Social, Governance Issues – ESG).
-Η Seajets συνεχίζει τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων και ίδρυσε την εταιρία κρουαζιέρας Neonyx Cruises. Ο ιδιοκτήτης της κ. Μάριος Ηλιόπουλος αποτελεί τον μεγαλύτερο ιδιώτη επενδυτή στην Ελληνική Ακτοπλοϊκή αγορά και κυρίως στα ταχύπλοα πλοία.
-Δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάσταση των πλοίων χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων.
-Οι Μεσαίες εταιρίες Fast Ferries, Levante Ferries, Dodekanisos Seaways δεν έχουν πραγματοποιήσει κάποια αγοραπωλησία το προηγούμενο έτος μέχρι και τον Ιούλιο του 2024. Μόνο η Golden Star αγόρασε ένα μεταχειρισμένο πλοίο συνεχίζοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον.
-Οι 24 Μικρές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές δεν μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση εξαιτίας των περιορισμένων ιδίων κεφαλαίων και της έλλειψης εταιρικής διαφάνειας.
-Συνεχίζεται η απροθυμία των Εμπορικών τραπεζών αλλά και η αδυναμία των Αναπτυξιακών τραπεζών να στηρίξουν την Ελληνική Ακτοπλοΐα
-Αύξηση τιμών εισιτηρίων ειδικά στις ενδονησιωτικές μεταφορές.
-Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κατοχυρώνει διαγωνισμούς για επιδοτούμενες άγονες γραμμές σε εταιρίες χωρίς να ελέγχει τα οικονομικά τους στοιχεία, λόγω περιορισμένου ενδιαφέροντος.
-Το νέο ξεκίνημα της εθνικής ναυπηγικής βιομηχανίας χρειάζεται υποστήριξη από το Ελληνικό κράτος αμβλύνοντας τα γραφειοκρατικά προβλήματα και αναπτύσσοντας χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ και των Αναπτυξιακών τραπεζών με σκοπό την επιτάχυνση των κατασκευών πλοίων και πλωτών μέσων.
-Ίδρυση του Συνδέσμου Εφοπλιστών Ταχυπλόων και Κρουαζιέρας (Σ.Ε.ΤΑ.Κ.) δημιουργεί μιας νέας μορφής πολυφωνίας στην αγορά.
-Τα υδροπλάνα ξεκίνησαν δειλά-δειλά τα πρώτα ταξίδια προσπαθώντας να ξεπεράσουν τα τελευταία γραφειοκρατικά εμπόδια. Δεν αποτελούν ακόμα αξιόπιστη εναλλακτική λύση σε οποιοδήποτε προορισμό.
