Ένας γυναικολόγος-ογκολόγος από τη Θεσσαλονίκη βρέθηκε να δικάζεται στο Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης με τις κατηγορίες της δωροληψίας υπαλλήλου, κατ’ επάγγελμα και κατ’ εξακολούθηση, τετελεσμένη και σε απόπειρα, αλλά και της απειλής-εκφοβισμού με σκοπό τον επηρεασμό της κατάθεσης... των μαρτύρων.
Συγκεκριμένα, κατηγορήθηκε πως λάμβανε φακελάκια από καρκινοπαθείς ασθενείς, αξιώνοντας ποσά από 800 έως 1.600 ευρώ προκειμένου να παρακάμψει τη λίστα αναμονής και να τους χειρουργήσει με «προτεραιότητα». Η περίπτωσή του, ωστόσο, φαίνεται πως δεν είναι μεμονωμένη.
«Γνωστός καθηγητής γιατρός κατά το παρελθόν έχει πει σε ασθενή λίγη ώρα πριν την παράνομη συναλλαγή: “Αν είναι να μου δώσεις κάτι, τουλάχιστον μη μου δώσεις 200 ευρώ. Δεν είμαι υδραυλικός“» περιγράφει η παιδοχειρουργός στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» Αγγελική Κρικρή, ενώ εργαζόμενος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν» που μιλά στα ΝΕΑ και θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του συμπληρώνει πώς «οι μόνοι που δεν χρηματίζονται είναι οι ειδικευόμενοι».
Τα στοιχεία της ΕΛΑΣ είναι αποκαλυπτικά: Η πλειοψηφία των καταγγελιών που αφορούν γιατρούς του δημόσιου τομέα συνίσταται στην απαίτηση χρηματικών ανταλλαγμάτων προκειμένου να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους. Συγκεκριμένα από 1-1-2012 μέχρι 31-12-2022 έχουν συλληφθεί συνολικά 60 γιατροί όλων των ειδικοτήτων για δωροληψία ενώ το σύνολο των χρημάτων που απαιτήθηκε κατά παράβαση των καθηκόντων τους ανέρχεται σε 36.630 ευρώ.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο γεωγραφικός χάρτης της διαφθοράς στην υγεία, όπου αποτυπώνεται ότι το φακελάκι αποτελεί προνόμιο επίορκων γιατρών των δύο μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας αφού με βάση τα στοιχεία οι συλληφθέντες γιατροί εργάζονται σε ποσοστό 67% σε δημόσια νοσοκομεία της Αττικής και το 33% στην Κεντρική Μακεδονία.
Από χρήματα μέχρι δωρεάν διακοπές
Όσο για τα ποσά στον τιμοκατάλογο της ντροπής– σύμφωνα με τα ΝΕΑ – ποικίλουν αναλόγως της ιατρικής πράξης. Σύμφωνα με τις καταγγελίες ασθενών, μια εγχείρηση χολής ή σκωλικοειδίτιδας κοστολογείται 200-300 ευρώ, μια εγχείρηση παρωτίδας μπορεί να φτάσει έως και τα 1.000 ευρώ ενώ η χρέωση εκτοξεύεται στις δυσκολότερες περιπτώσεις: «Μία επέμβαση σε ασθενή με καρκίνο ξεπερνάει συνήθως τις 2.000 ευρώ και αν ο ασθενής επιβάλλεται ή ζητά να εγχειριστεί άμεσα μπορεί να φτάσει και τις 3.000 ή τις 4.000 ευρώ» περιγράφει ο γιατρός του «Αττικόν».
Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Οικονόμου, Καθηγητή Κοινωνιολογίας και Πολιτικών Υγείας του Παντείου Πανεπιστημίου «οι άτυπες πληρωμές για την υγεία στην Ελλάδα είναι διαδεδομένες και αφορούν σημαντικά ποσά ανά συναλλαγή. Αποτελούν δε, μεγάλο μερίδιο των δαπανών των νοικοκυριών και επιβαρύνουν δυσανάλογα τους οικονομικά ασθενέστερους».
Η Αγγελική Κρικρή επισημαίνει ότι η δωροδοκία δεν περιορίζεται στα χρηματικά ποσά αλλά επεκτείνεται και σε εις είδος παροχές, τα γνωστά δώρα. «Υπάρχει γιατρός που έχει χειρουργήσει ασθενή και έκτοτε απολαμβάνει δωρεάν διακοπές, επιβαρύνοντάς τον συστηματικά». Η ίδια ξεκαθαρίζει ωστόσο ότι συμβολικά «δώρα» που δίνονται από ασθενείς ή συγγενείς τους στους γιατρούς ως ένδειξη εκτίμησης δεν θα πρέπει να δαιμονοποιούνται.
«Ελάτε από το γραφείο μου να σας ενημερώσω»
Υπάρχει επομένως καλό και κακό φακελάκι; Κατά τη διδάκτορα Εγκληματολογίας και διδάσκουσα στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Ειρήνη Σταμούλη: «η δωροδοκία αποτελεί το πρώτο επίπεδο διαφθοράς και διακρίνεται σε ενεργητική και παθητική». Στην ερευνητική εργασία που εκπόνησε με τους εγκληματολόγους Μαργαρίτα Γασπαρινάτου και Χρήστο Κουρούτζα με τίτλο «Η θεσμοποίηση της διαφθοράς στο ελληνικό σύστημα Υγείας: Ένα διαρκές πρακτικά διευκολυνόμενο έγκλημα» διαπιστώνει ότι «οι άτυπες πληρωμές μπορεί να πραγματοποιούνται ως εκδήλωση ευγνωμοσύνης, εν τούτοις συχνότερα λαμβάνουν τη μορφή εκβίασης όταν γίνονται απαιτητές από τους γιατρούς, οι οποίοι συχνά καλλιεργούν ένα κλίμα ανασφάλειας στους ασθενείς, προκειμένου να τους αναγκάσουν να πληρώσουν».
«Θέλοντας να πείσουν τον ασθενή συνηθίζουν να λένε “Ελάτε από το γραφείο μου για να σας ενημερώσω” προσθέτει η Αγγελική Κρικρή αναφερόμεη στο mondus operandi των επίορκων λειτουργών του Ιπποκράτη. «Η “ενημέρωση” είναι το συνθηματικό για τη δωροδοκία που λαμβάνει χώρα πίσω από τις κλειστές πόρτες των ιατρικών γραφείων».
Προπέτασμα καπνού
Ο νευροχειρουργός και γενικός γραμματέας της ΟΕΝΓΕ Παναγιώτης Παπανικολάου αναφέρει μιλώντας στην εφημερίδα ότι η εστίαση στο φακελάκι μετατοπίζει την προσοχή των πολιτών αλλά και των ίδιων των επαγγελματιών υγείας από τις χρόνιες παθογένειες του ΕΣΥ και «τις ανώτερες μορφές διαφθοράς που ανθούν».
Σύμφωνα δε και με την έρευνα Σταμούλη, Γασπαρινάτου κα Κουρούτζα «η εστίαση στις άτυπες πληρωμές των ασθενών προς τους γιατρούς χρησιμοποιείται ως προπέτασμα καπνού για να καλύψει τις σοβαρότερες μορφές διαφθοράς που λαμβάνουν χώρα κατά κύριο λόγο στο πεδίο των προμηθειών (φαρμάκων, ιατροτεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών).