«Η αποστολή μας είναι να εμπλακούμε με την Χαμάς και να διαλύσουμε κάθε προπύργιο που έχει στις υπόγειες σήραγγες. Το κάνουμε αργά και μεθοδικά, σύμφωνα με το σχέδιό μας», πρόσθεσε ο ισραηλινός αξιωματούχος.
Ωστόσο 33 ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου ο ισραηλινός στρατός έχει να επιδείξει λίγα πράγματα, στο μέτωπο με την Χαμάς, ενώ έχει καταφέρει να ισοπεδώσει ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα με κατοικίες, έχει πλήξει νοσοκομεία και προσφυγικούς καταυλισμούς, σχολεία του ΟΗΕ και αυτοκινητοπομπές αμάχων, έχει καταστρέψει όλα τα αρτοποιεία στην Γάζα και πλήττει αδιακρίτως τεμένη και εκκλησίες.
Οι ανελέητοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί έχουν στοιχίσει τη ζωή περίπου 10.500 Παλαιστίνιων, από τους οποίους 4.500 ήταν παιδιά. Κατά τον ισραηλινό στρατό στις μάχες έχουν σκοτωθεί περίπου 1.000 μαχητές των Ταξιαρχιών αλ-Κασάμ – απολογισμός που είναι αδύνατο να επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητες πηγές.
Ο αριθμός των ισραηλινών στρατιωτών που έχουν σκοτωθεί αφότου άρχισε η εισβολή στην Γάζα είναι περίπου 30 άνδρες- αριθμός που θεωρείται αποδεκτός. Αλλά πως θα αντιδράσει η ισραηλινή κοινωνία όταν αρχίσει να αυξάνεται ο αριθμός των θυμάτων;
Πως αναπτύχθηκε το … μετρό της Γάζας
Η Χαμάς διαμηνύει ότι περιμένει τους Ισραηλινούς, έχοντας προετοιμαστεί για σκληρή μάχη μέσα στον πυκνό αστικό ιστό της πόλης της Γάζας, με ορμητήρια τις πολυσυζητημένες σήραγγες που υπάρχουν κάτω από την πόλη, το περίφημο «μετρό της Γάζας».
Η Χαμάς υποστηρίζει ότι έχει δημιουργήσει ένα πολύ μεγάλο δίκτυο κάτω από την Γάζα, που εκτείνεται σε μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων, και φτάνει σε βάθος 80 μέτρων.
Οι Παλαιστίνιοι άρχισαν να σκάβουν τούνελ από τη δεκαετία του 1980, για να φέρουν διάφορα αγαθά από την Αίγυπτο στην αποκλεισμένη παραθαλάσσια Λωρίδα της Γάζας. Οι Παλαιστίνιοι διαπίστωσαν ότι με εξαίρεση την παραλιακή ζώνη, όπου το έδαφος είναι αμμώδες, στην υπόλοιπη Γάζα το έδαφος είναι αργιλώδες, άρα εύκολο για να σκαφτεί χωρίς ειδικό εξοπλισμό. Προοδευτικά τα τούνελ των Παλαιστίνιων απέκτησαν και στρατιωτική σημασία και το δίκτυο άρχισε να διευρύνεται.
Όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας έκανε την στρατηγική επιλογή της επέκτασης του δικτύου, χρησιμοποιώντας ντόπιους εργάτες που έπαιρναν καλύτερο μισθό από τους υπόλοιπους εργάτες.Το 2007 το στρατιωτικό σκέλος της Χαμάς πιστεύεται πως έβαλε στην Γάζα τον διοικητή του, τον Μοχάμεντ Ντέιφ, μέσα από το κάποιο τούνελ από την Αίγυπτο. Ο Ντέιφ είναι ο εγκέφαλος πίσω από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ.
Όταν το Ισραήλ επιτέθηκε στην Γάζα το 2014 εξεπλάγη από το εύρος του δικτύου των σηράγγων, που τότε υπολογίστηκε ότι ήταν 100 χιλιόμετρα. Εντυπωσιακή ήταν επίσης η οργάνωση που είχε δημιουργήσει η Χαμάς.
Σήμερα το δίκτυο των σηράγγων είναι πολλαπλάσιο και περιγράφεται σαν «ιστός αράχνης», «δέκα φορές μεγαλύτερος από εκείνο των Βιετκονγκ».
Το 2021, όταν τερματίστηκαν οι εχθροπραξίες, ο αρχηγός της Χαμάς στην Γάζα, Γιαχία αλ-Σινουάρ δήλωσε: «άρχισαν λέγοντας πως κατέστρεψαν 100 χιλιόμετρα σηράγγων της Χαμάς. Σας λέω, τα τούνελ που έχουμε στην Λωρίδα της Γάζας είναι περισσότερα από 500 χιλιόμετρα. Ακόμα κι αν το αφήγημά τους (των Ισραηλινών) αληθεύει, τότε έχουν καταστρέψει μόλις το 20% των σηράγγων».
Η 85χρονη Ισραηλινή Γιοτσεβέντ Λίφσιτζ, που είχε απαχθεί από την Χαμάς και απελευθερώθηκε πρόσφατα, περιέγραφε τις σήραγγες «σαν έναν ιστό αράχνης, με πολλά- πολλά τούνελ», προσθέτοντας: «περπατούσαμε χιλιόμετρα κάτω από τη γη».
Μαθήματα ιστορίας
Η δημιουργία σηράγγων για στρατιωτικούς σκοπούς είναι μια τακτική που ξεκίνησε από τότε που οχυρώθηκαν πόλεις. Μέχρι την ανακάλυψη της πυρίτιδας οι σήραγγες χρησιμοποιήθηκαν για την εισβολή σε καστροπολιτείες, ή για την έξοδο από πολιορκημένους οικισμούς. Η πυρίτιδα έδωσε τη δυνατότητα σε εκείνους που αμύνονταν να προκαλούν ισχυρές εκρήξεις, φτάνοντας στην κυριολεξία κάτω από τις θέσεις των αντιπάλων τους.
Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έγιναν ανελέητες μάχες σε σήραγγες και χαρακώματα ανάμεσα σε Βρετανούς και Γερμανούς- στο Δυτικό Μέτωπο και μεταξύ της Ιταλίας και της Αυστρο-Ουγγαρίας- στις Άλπεις.
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο αυτή η τακτική εγκαταλείφθηκε από τους τακτικούς στρατούς, αλλά βρήκε νέες εφαρμογές σε περιπτώσεις ασύμμετρου πολέμου. Η Κίνα χρησιμοποίησε σήραγγες για να αμυνθεί όταν εισέβαλαν οι Ιάπωνες στη δεκαετία του 1930.
Και η Ιαπωνία αναγνωρίζοντας την αποτελεσματικότητα των σηράγγων άρχισε να δημιουργεί το δικό της δίκτυο για να υπερασπιστεί τα νησιά που είχε καταλάβει στον Ειρηνικό, όταν εκδηλώθηκε η συμμαχική αντεπίθεση.
Οι Ιάπωνες κατάφεραν τότε μεγάλες απώλειες στις συμμαχικές δυνάμεις, δυσανάλογες σε σχέση με τον αριθμό των δυνάμεων που είχαν στα νησιά.
Μια γενιά αργότερα, οι Βιετκόνγκ που πολεμούσαν κατά των Αμερικανών στο Βιετνάμ, χρησιμοποίησαν σήραγγες για να κινούνται χωρίς να γίνονται αντιληπτοί και για να εξαπολύουν αιφνιδιαστικές επιθέσεις. Το δίκτυο των σηράγγων των Βιετκόνγκ ήταν πάνω από 320 χιλιόμετρα.
Όταν ο τακτικός στρατός καταφεύγει σε τακτικές ασύμμετρου πολέμου
Κάθε τακτικός στρατός που βρέθηκε απέναντι σε ένα εχθρό που χρησιμοποιούσε τέτοιες τακτικές ασύμμετρου πολέμου διαπίστωσε ότι οι τακτικές δυνάμεις ήταν σχεδόν ανίσχυρες για τέτοιες αποστολές. Οι στρατιώτες δεν εκπαιδεύονται για να επιχειρούν σε σκοτεινές σήραγγες και γι αυτό ήδη από το 1914 η Βρετανία χρησιμοποιούσε ανθρακωρύχους, τους οποίους εκπαίδευε για να πολεμούν στις σήραγγες του εχθρού. Στη συνέχεια η Βρετανία συγκρότησε ειδικές ομάδες πολέμου, τις Bantam, στις οποίες στρατολογούσε μικρόσωμα άτομα – ύψους κάτω από 1,60 – που εξαιρούνταν από άλλες μονάδες. Τέτοιες μονάδες ήταν και «τα ποντίκια των τούνελ», που συγκρότησαν οι Αμερικανοί στον πόλεμο του Βιετνάμ.
Οι ισραηλινές «Νυφίτσες»
Το Ισραήλ ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπο με τις σήραγγες στην Γάζα στην πρώτη Ιντιφάντα, στο διάστημα 2000-2005 και τότε συγκρότησε τις ειδικές μονάδες μάχης σε τέτοιο περιβάλλον, τις Yahalom. Αλλά κι αυτές διαπίστωσαν ότι δεν έφταναν οι τεχνικές γνώσεις και ο ειδικός εξοπλισμός, και χρειαζόταν ειδική εκπαίδευση.
Το 2004 συγκροτήθηκε η ομάδα κομάντος με την επωνυμία «Νυφίτσες», που θα έχει ειδικό ρόλο και στον πόλεμο αυτό. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπένζαμιν Νετανιάχου επισκέφτηκε προ ημερών τις «Νυφίτσες» και τους είπε χαρακτηριστικά: «Εξαρτώμαι από εσάς, ο λαός του Ισραήλ εξαρτάται από εσάς».
Οι ανησυχίες Αμερικανών και Ισραηλινών για τα τούνελ
Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι οι ειδικές δυνάμεις του Ισραήλ θα αντιμετωπίσουν πολύ μεγάλες δυσκολίες στην μάχη με την Χαμάς.
Photo: IDF
Ο υπουργός Άμυνας, Λόιντ Όστιν έχει πει πως η εννεάμηνη μάχη για την ανακατάληψη της Μοσούλης από τους ισλαμιστές του ISIS μπορεί να αποδειχτεί πολύ πιο εύκολη επιχείρηση από αυτό που περιμένει τους Ισραηλινούς, οι οποίοι θα αντιμετωπίσουν «πολλούς προηγμένης τεχνολογίας εκρηκτικούς μηχανισμούς, παγίδες και μία πραγματικά απίστευτη δραστηριότητα» στα τούνελ της Γάζας.
Photo: IDF
Ισραηλινές πηγές ασφαλείας λένε ότι οι σφοδροί αεροπορικοί βομβαρδισμοί έχουν προκαλέσει μικρές ζημιές στην υποδομή των σηράγγων και στις δυνατότητες της Χαμάς να διοικεί και να ελέγχει τις ομάδες των μαχητών της.
«Υπάρχει μια ολόκληρη πόλη κάτω από όλη την Γάζα, σε βάθος 40-50 μέτρων. Υπάρχουν καταφύγια και κέντρα διοίκησης, αποθήκες και φυσικά συνδέονται με περισσότερες από χίλιες θέσεις εκτόξευσης πυραύλων», δήλωσε ο Αμίρ Αβίβι, πρώην αξιωματικός στου στρατού, που διετέλεσε υποδιοικητής της ταξιαρχίας της Γάζας, δηλαδή της δύναμης που επιχειρεί στον παλαιστινιακό θύλακο, με εντολή να εξουδετερώσει την ηγεσία της Χαμάς.
.png)
