Ο Πετρ Άβεν, ένας δισεκατομμυριούχο Ρώσος ολιγάρχης που συνδέεται στενά με τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, απολάμβανε επί σειρά ετών τα προνόμια της υψηλής κοινωνίας του Λονδίνου, ως διαχειριστής και δωρητής της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών, καθώς και ως ιδιοκτήτης τριών ακινήτων αξίας πολλών εκατομμυρίων λιρών στο... Ηνωμένο Βασίλειο.
Εντούτοις, σύμφωνα με έγγραφα που περιήλθαν στην κατοχή του Guardian που υποδηλώνουν ότι, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μια κυπριακή εταιρεία επαγγελματικών υπηρεσιών βοήθησε να μεταφερθούν περίπου 3,7 εκατ. λίρες (περίπου 4,2 εκατ. ευρώ) στο Ηνωμένο Βασίλειο από έναν αυστριακό λογαριασμό που ανήκε στον Πετρ Άβεν.
Τα κεφάλαια έφυγαν από τον αυστριακό λογαριασμό λίγες ώρες προτού ανακοινωθεί δημοσίως ότι ο Πετρ Άβεν τελεί υπό τις κυρώσεις της Ε.Ε. και δύο εβδομάδες προτού προστεθεί στον αντίστοιχο κατάλογο του Ηνωμένου Βασιλείου, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τον χρόνο μεταφοράς των χρημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Όταν η Ε.Ε. επέβαλε κυρώσεις στον Ρώσο ολιγάρχη, στις 28 Φεβρουαρίου του περασμένου έτους, αξιωματούχοι από τις Βρυξέλλες δήλωσαν: «Ο Πετρ Άβεν είναι ένας από τους στενότερους ολιγάρχες του Βλαντίμιρ Πούτιν. Είναι ένας από τους περίπου 50 πλούσιους Ρώσους επιχειρηματίες που συναντώνται τακτικά με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Κρεμλίνο. Δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τις απαιτήσεις του Προέδρου». Από την πλευρά του, ο Πετρ Άβεν χαρακτήρισε τους περιορισμούς ως «ψευδείς και αβάσιμους».
Πάντως, οι διασυνδέσεις του Πετρ Άβεν με τον αυστριακό λογαριασμό προέκυψαν σε τμήματα, που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως σε δημόσια διαθέσιμα αρχεία δικαστηρίων του Ηνωμένου Βασιλείου, έπειτα από μια αστική υπόθεση που ασκήθηκε εναντίον του και συνεργατών του από την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης Εγκλήματος (NCA).
Ο μεγιστάνας έχει περιουσία που εκτιμάται σε 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς του ανήκει το Ingliston House με έκταση 8,5 στρεμμάτων. Το σπίτι διαθέτει μέρος της συλλογής τέχνης του ολιγάρχη αξίας 300 εκατομμυρίων λιρών, συμπεριλαμβανομένων έργων του Ρώσου ζωγράφου Βασίλι Καντίνσκι, καθώς και έναν κήπο γλυπτικής με έργα των Λουΐζ Μπουρζουά και Άντονι Γκόρμλι. Η διαχείριση του κτήματος χρηματοδοτήθηκε μέσω μιας σειράς εταιρειών με επικεφαλής την Ingliston Management Ltd (IML), όπως αναφέρεται στα δικαστικά έγγραφα.
Τι αναφέρεται σε δικαστικά έγγραφα
Υπενθυμίζεται ότι, το βράδυ της Δευτέρας 28 Φεβρουαρίου 2022, η Ε.Ε. ανακοίνωσε ότι ο Πετρ Άβεν είχε προστεθεί στον κατάλογο κυρώσεων που είχε καταρτίσει, μαζί με άλλους ολιγάρχες που – όπως είπε – συνδέονταν με το Κρεμλίνο. Νωρίτερα την ίδια ημέρα, πράκτορες που ενεργούσαν για λογαριασμό ενός καταπιστεύματος του Πετρ Άβεν έστειλαν 3,7 εκατ. λίρες από αυστριακή τράπεζα σε λογαριασμό της IML στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τα χρήματα από το κράτος-μέλος της Ε.Ε. να φθάνουν λίγες ημέρες μετά την έναρξη ισχύος των κυρώσεων της Ε.Ε.
Ακόμα, τα δικαστικά έγγραφα σχετικά με τη δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών του Ηνωμένου Βασιλείου που συνδέονται με τον Ρώσο ολιγάρχη αναφέρουν: «Στις 3 Μαρτίου 2022, ο λογαριασμός της HSBC IML έλαβε περίπου 3,7 εκατ. λίρες Αγγλίας από μια εταιρεία με έδρα την Αυστρία, την Dendar Investment Fund Ltd, η οποία πιστεύεται ότι ελέγχεται από τον Πετρ Άβεν».
Τα περισσότερα από τα κεφάλαια προωθήθηκαν, στη συνέχεια, σε άλλους λογαριασμούς του Ηνωμένου Βασιλείου που ελέγχονται από τον βοηθό του Πετρ Άβεν, σύμφωνα με τα δικαστικά αρχεία, και η NCA προχώρησε στη δέσμευση των λογαριασμών που ήταν ύποπτοι ότι περιείχαν τα χρήματα του Ρώσου ολιγάρχη, τα οποία – όπως ισχυρίστηκε – προορίζονταν για χρήση σε «παράνομη συμπεριφορά, δηλαδή καταστρατήγηση κυρώσεων [του Ηνωμένου Βασιλείου]».
Μάλιστα, στα δικαστικά αρχεία επισημαίνεται το εξής: «Αυτή η δραστηριότητα του λογαριασμού ήταν ασυνήθιστη και δεδομένου ότι οι συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν τέσσερις ημέρες μετά την επιβολή κυρώσεων στον κ. Πετρ Άβεν από την Ε.Ε., υπάρχουν υποψίες ότι ο σκοπός τους ήταν να συγκαλύψουν το γεγονός ότι ο κ. Άβεν ήταν ο τελικός ιδιοκτήτης των κεφαλαίων, προκειμένου να παρακαμφθούν οι αναμενόμενες κυρώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου».
Το μπέρδεμα με τις κυρώσεις της Ε.Ε.
Η μεταφορά στο Ηνωμένο Βασίλειο άρχισε μία ημέρα αφότου ο ανώτερος διπλωμάτης της Ε.Ε., ο Ζοσέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι επίκεινται νέες κυρώσεις και ότι είναι πιθανό να ενεργοποιηθούν πριν από την έναρξη των εργασιών της επόμενης ημέρας.
Αφού εξέδωσε δελτίο Τύπου, ο Ζοσέπ Μπορέλ δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στις 27 Φεβρουαρίου 2022 το εξής: «Θέλουμε να λάβουμε ορισμένες αποφάσεις που θα πρέπει να είναι σε ισχύ, να συμφωνηθούν και να τεθούν σε νομική πράξη για την εφαρμογή τους πριν από αύριο, όταν οι κεντρικές τράπεζες θα ξαναρχίσουν να εργάζονται».
Επισημαίνεται ότι η μεταφορά των 3,7 εκατ. λιρών του Πετρ Άβεν από την Αυστρία άρχισε, στη συνέχεια, την επομένη των ανακοινώσεων του Ζοσέπ Μπορέλ και μόλις λίγες ώρες πριν από τη δημόσια ανακοίνωση ότι ο Ρώσος ολιγάρχης είχε τεθεί υπό κυρώσεις της Ε.Ε.
Ωστόσο, το Συμβούλιο της Ε.Ε. και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσαν στον Guardian ότι οι περιορισμοί της 28ης Φεβρουαρίου 2022 ήταν νομικά ενεργοί από το πρώτο λεπτό εκείνης της ημέρας, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και το κατά πόσον οι κυρώσεις της Ε.Ε. μπορεί να έχουν παραβιαστεί. Εκπρόσωπος του Συμβουλίου δήλωσε: «Η έναρξη ισχύος επήλθε στην αρχή της πρώτης ώρας της ημέρας της δημοσίευσης στην [Επίσημη Εφημερίδα]. Αυτό σημαίνει από την πρώτη κιόλας ώρα της 28ης Φεβρουαρίου».
Η NCA διαφώνησε με την ερμηνεία της Ε.Ε. και δήλωσε σε δικαστικές καταθέσεις ότι αντιλαμβάνεται ότι δεν παραβιάστηκαν κανόνες της Ε.Ε., καθώς η δημόσια ανακοίνωση των κυρώσεων της Ε.Ε. έγινε μετά την έναρξη της μεταφοράς χρημάτων.
Επισημαίνεται ότι τα εν λόγω δικαστικά αρχεία αποκτήθηκαν από την ομάδα εκστρατείας Spotlight on Corruption και τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων, ύστερα από αίτηση στον δικαστή στο πλαίσιο της αστικής δίκης μεταξύ του Πετρ Άβεν και της NCA, και κοινοποιήθηκαν στον Guardian για την έρευνα με τίτλο «Cyprus Confidential».
Τι υποστηρίζει η πλευρά του Ρώσου ολιγάρχη
Οι σύμβουλοι του Πετρ Άβεν είπαν ότι ο μεγιστάνας ήταν ο δικαιούχος του επενδυτικού ταμείου Dendar, σύμφωνα με τα δικαστικά αρχεία, και ότι η μεταφορά είχε γίνει από υπεράκτιους πράκτορες στην Κύπρο που ενεργούσαν για λογαριασμό του Ρώσου ολιγάρχη. Οι εν λόγω πράκτορες δεν είναι μεταξύ εκείνων των οποίων τα δεδομένα διέρρευσαν. Το υλικό από τα αρχεία του «Cyprus Confidential», το οποίο περιλαμβάνει ένα εταιρικό μητρώο που διέρρευσε, υποδηλώνει επίσης ότι ο Πετρ Άβεν συνδέεται με το Dendar.
Από την πλευρά τους, οι δικηγόροι του Πετρ Άβεν δήλωσαν: «Ο εντολέας μας δεν θεωρεί σκόπιμο να σχολιάσει τα θέματα που αναφέρετε, ενώ παραμένουν αντικείμενο εν εξελίξει νομικών διαδικασιών». Πάντως, ο ίδιος έχει δηλώσει προηγουμένως ότι δεν υπάρχει καμία εύλογη βάση για οποιαδήποτε «υποτιθέμενη υποψία» σχετικά με τους τραπεζικούς λογαριασμούς, οι οποίοι παρέχουν έξοδα διαβίωσης για την οικογένειά του, και ότι το έμβασμα στάλθηκε πριν από τη δημόσια ανακοίνωση των κυρώσεων της Ε.Ε. Ο μεγιστάνας ασκεί, επίσης, έφεση κατά της απόφασης της Ε.Ε. να του επιβληθούν κυρώσεις.
Επισημαίνεται ότι ο Πετρ Άβεν δεν είναι πλέον διαχειριστής της Βασιλικής Ακαδημίας, η οποία επέστρεψε μια δωρεά που έκανε για μια έκθεση του Φράνσις Μπέικον. Η αστική υπόθεση της NCA συνεχίζεται.