Υπενθυμίζεται ότι η ομοσπονδιακή υπηρεσία αερομεταφορών της Ρωσίας (Rossaviatsia) ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι ο Πριγκόζιν και το δεξί του χέρι, ο Ντμίτρι Ούτκιν επέβαιναν σε ιδιωτικό τζετ Embraer Legacy 600, που συνετρίβη στην περιφέρεια Τβερ, βόρεια της Μόσχας, παρασύροντας στον θάνατο τους 10 επιβαίνοντες – επτά επιβάτες και τρία μέλη πληρώματος. Κανένα από τα πτώματα των θυμάτων δεν έχει αναγνωριστεί μέχρι στιγμής. Το βιολογικό υλικό των θυμάτων εστάλη στη Μόσχα για εξέταση DNA. Σημειώνεται πως οκτώ πτώματα έχουν περισυλλεγεί στο σημείο όπου συνετρίβη το ιδιωτικό αεροσκάφος
Οι ακριβείς συνθήκες του πιθανολογούμενου θανάτου του αφεντικού της Wagner παραμένουν ασαφείς. Το μόνο σίγουρο είναι πως όλοι χάρηκαν και όλοι… λυπούνται. Άλλωστε δεν είχαν «ιδρώσει» ούτε στο ενδεχόμενο τα πυρηνικά να έπεφταν στα χέρια του Πριγκόζιν, στο πλαίσιο της ανταρσίας της Wagner. Μόνο η επικεφαλής της αυτοεξόριστης λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τσιχανούφσκαγια ήταν ειλικρινής, καθώς έκρινε πως ο Γεβγκένι Πριγκόζιν ήταν «δολοφόνος» που «δεν θα λείψει σε κανέναν».
Έχει ξεκινήσει έρευνα για τυχόν παραβίαση των κανόνων ασφαλείας. Αξιωματούχοι της Επιτροπής Ερευνών βρίσκονταν ήδη στο σημείο λιγότερο από 24 ώρες μετά τη συντριβή του αεροσκάφους. «Χρειάζεται να περιμένουμε το αποτέλεσμα των επίσημων ερευνών» για τη συντριβή του αεροσκάφους, δήλωσε σήμερα ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Για ένα 24ωρο το Κρεμλίνο εξακολουθούσε να μην επιβεβαιώνει τον θάνατο του Γεβγκένι Πριγκόζιν, λέγοντας μόνον ότι ήταν στη λίστα των επιβατών.
Μέχρι που ο Βλαντιμίρ Πούτιν, αργά το απόγευμα της Πέμπτης, εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στις οικογένειες των νεκρών και χαρακτήρισε τον ιδρυτή της Wagner… ταλαντούχο επιχειρηματία, που εργάστηκε για τη Ρωσία, ωστόσο σε μια προφανή αναφορά στην αποτυχημένη ανταρσία της Wagner, τον χαρακτήρισε «άνθρωπο με περίπλοκη μοίρα, ο οποίος έκανε σοβαρά λάθη στη ζωή του».
«Τα αρχικά στοιχεία δείχνουν ότι στο αεροσκάφος επέβαιναν υπάλληλοι της εταιρείας Wagner. Θα ήθελα να σημειώσω ότι πρόκειται για ανθρώπους που έχουν συμβάλει σημαντικά στον κοινό μας σκοπό της καταπολέμησης του νεοναζιστικού καθεστώτος στην Ουκρανία. Το θυμόμαστε και δεν θα το ξεχάσουμε» συμπλήρωσε ο Πούτιν.
Ο φίλος που έγινε προδότης
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, που από πωλητής χοτ ντογκ κατόρθωσε στην καπιταλιστική Ρωσία να γίνει ένας από τους εκατοντάδες όψιμους ολιγάρχες της νέας χώρας που χτιζόταν από τη δεκαετία του ’90, για χρόνια θεωρείτο άνθρωπος του κύκλου του Βλαντίμιρ Πούτιν. Μετατράπηκε σε προδότη όταν στασίασε τον Ιούνιο εναντίον του επικεφαλής του γενικού επιτελείου Βαλερί Γκεράσιμοφ και του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και μαζί με τους άνδρες του επιχείρησε να «καταλάβει» το αρχηγείο του ρωσικού στρατού στον Ροστόφ στον Ντον (νότια), προτού μισθοφόροι του κινηθούν προς τη Μόσχα.
Ο Πούτιν είχε μιλήσει για «προδοσία» και κίνδυνο «εμφυλίου πολέμου» λόγω «υπέρμετρης φιλοδοξίας», χωρίς ποτέ να προφέρει το όνομά του.
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν τερμάτισε αυτή την ανταρσία, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, πολύ γρήγορα. Ματαιώθηκε την 24η Ιουνίου, δυνάμει συμφωνίας που φέρεται να προέβλεπε τη μετεγκατάστασή του στη Λευκορωσία, ενώ στους μαχητές του προσφέρθηκε η επιλογή να πάνε μαζί του, να ενταχθούν στον ρωσικό στρατό, ή να επανέλθουν στην πολιτική ζωή.
Εκδίκηση
Στις 24 Ιουνίου όταν ο Γεβγκένι Πριγκόζιν και οι μισθοφόροι του προέλαυναν προς τη Μόσχα, ο Ρώσος πρόεδρος ήταν σαφής: Η προδοσία είναι ασυγχώρητη. Το ίδιο είχε πει και το 2018 σε τηλεοπτική του συνέντευξη.
Είναι γνωστό ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν καταπίνει εύκολα την προδοσία, ενώ σύμφωνα με τον Guardian διακρίνει τους αντιφρονούντες σε δύο κατηγορίες: εχθρούς και προδότες. H ανταρσία του Πριγκόζιν τον καταχώρισε αναμφίβολα στη δεύτερη κατηγορία.
Η πλειοψηφία των δημοσιευμάτων από τη Δύση, κάνουν λόγο για μία προαναγγελθείσα εκκαθάριση. Λένε πως ήταν ζήτημα χρόνου πότε θα κατέληγε κατ’ αυτό τον τρόπο μετά την ανταρσία και μάλιστα πως ήταν εντολή του Κρεμλίνου. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν συγχωρεί όσους θεωρεί προδότες, άλλωστε πρόσφατα καρατόμησε τον στρατηγό Σεργκέι Σουροβίκιν, άλλοτε αρχηγό των στρατευμάτων στην Ουκρανία, από τη θέση του διοικητή των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων, διότι φέρεται να είχε στενούς δεσμούς με τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, ενώ σενάρια τον ήθελαν τον νέο υπουργό Αμυνας της Ρωσίας, σε περίπτωση που η ανταρσία της 24ης Ιουνίου τελεσφορούσε.
Ο Ρώσος πρόεδρος, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, επιστρατεύει τον φόβο, θέλοντας να περάσει το μήνυμα ότι ουδείς προδότης γλιτώνει τη σπάθη του. Βέβαια, θα μπορούσε να αποτελεί και μήνυμα προς τη Λευκορωσία και τον Λουκασένκο – ξεκαθαρίζοντας ποιο είναι το αφεντικό – που έδωσε άσυλο στον Γεβγκένι Πριγκόζιν και την Wagner.
Μια διάχυτη υποψία
Ο θυμός του Πούτιν την περίοδο της ανταρσίας της Wagner, η εξόντωση αντιπάλων του, η σκληρή στάση που υιοθέτησε το Κρεμλίνο μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία: παρατηρητές επικαλέστηκαν διάφορα επιχειρήματα για να επιρρίψουν την ευθύνη στον ισχυρό άνδρα του Κρεμλίνου.
«Αν η Ρωσία ήταν ένα κανονικό κράτος, η ανταρσία θα είχε οδηγήσει σε δίκη (…). Ό,τι και να πιστεύει κανείς για τον Πριγκόζιν, είναι παράλογο να σκοτώνεται κάποιος χωρίς να δικαστεί, ειδικά όταν αυτός δεν κρύβεται» τόνισε ο Χοντορκόφσκι.
«Αλλά στον κόσμο στον οποίο δρα ο Πούτιν, εκείνον των γκάνγκστερ, αυτός είναι ο μόνος τρόπος… Άλλωστε, ποιος ξέρει τι θα έλεγε (σ.σ. ο Πριγκόζιν) στο δικαστήριο…»
Ο Σαμουέλ Ραμάνι, ειδικός του βρετανικού ινστιτούτου RUSI, υπενθυμίζει από την πλευρά του ότι «ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο και η Άννα Πολιτκόφσκαγια είχαν ασκήσει κριτική στον πόλεμο της Τσετσενίας στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και δολοφονήθηκαν το 2006».
Και σημειώνω: «Ο Πούτιν είναι γνωστός για την καθυστερημένη εκδίκηση που παίρνει. Ο θάνατος Πριγκόζιν ήρθε πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο».
Άλλα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, ιδίως αυτά που έθεσε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα Μάικλ ΜακΦόλ, στην πλατφόρμα X. «Γιατί ο Πούτιν επέλεξε να σκοτώσει τον Πριγκόζιν με τόσο θεαματικό τρόπο; (…) Γιατί επέτρεψε στον Πριγκόζιν να παραστεί στη σύνοδο κορυφής στην Αγία Πετρούπολη» μεταξύ Ρωσίας και Αφρικής, τον περασμένο Ιούλιο, αναρωτήθηκε. Και τέλος, γιατί οι μισθοφόροι της Βάγκνερ «δικαιούνται τώρα να μιλούν για εκδίκηση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης;»
Γνώριζε ο Πούτιν;
Στην περίπτωση που πρόκειται για δολοφονία, ένα ερώτημα είναι εάν ο Πούτιν όντως την ενέκρινε. Γιατί αν το αεροπλάνο καταρρίφθηκε ή τοποθετήθηκε βόμβα, αυτό έγινε από την υπηρεσία πληροφοριών (FSB), για να ενιχύσει τις θέσεις του Σεργκέι Σόιγκου και του Βαλέρι Γκερασίμοφ.
Ουκρανική προβοκάτσια
Η Ουκρανία δεν εμπλέκεται στον πιθανολογούμενο θάνατο του επικεφαλής της εταιρείας μισθοφόρων Wagner Γεβγκένι Πριγκόζιν, έσπευσε να δηλώσει ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. “Δεν είχαμε καμία ανάμιξη. Όλοι αντιλαμβάνονται ποιος έχει σχέση με αυτό”, τόνισε ο Ζελένσκι σε δημοσιογράφους, σύμφωνα με το ουκρανικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax-Ukraine, αν και πολλοί «βλέπουν» ουκρανικό δάκτυλο.
Σημειώνεται ότι η Ουκρανία είχε υποσχεθεί, κατά τους εορτασμούς της Ημέρας της Ανεξαρτησίας της χώρας, που εορτάστηκε την Πέμπτη, ότι θα προβεί σε… κινήσεις-έκπληξη κατά της Ρωσίας.
Το αεροσκάφος του Γεβγκένι Πριγκόζιν, σύμφωνα με αναφορές, είχε μπει σε λειτουργία stealth, απενεργοποιώντας τον αναμεταδότη του. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι ένα ουκρανικό drone βρισκόταν στην περιοχή, είναι πιθανό η ρωσική αεράμυνα να κατέρριψε το Embraer «ως μη αναγνωρίσιμο εχθρικό στοιχείο».
Στο ίδιο πλαίσιο, ουκρανικό drone φέρεται να κατέρριψε το αεροσκάφος, καθώς σε βίντεο φαίνονται λεπτά τα ίχνη συμπύκνωσης του Embraer και δεν φαίνεται η προέλευσή τους, ενώ κατά την πτώση του λείπει η ουρά και ένα φτερό, κάτι που φέρεται να «δείχνει» ότι το ουκρανικό drone κατέρριψε το αεροσκάφος.
«Αν το αεροσκάφος είχε καταρριφθεί από συστήματα αεράμυνας, θα βλέπαμε ένα ίχνος καπνού στα βίντεο και δεν έχω δει ακόμα ίχνος. Εάν οι αυτόπτες μάρτυρες δεν είδαν έναν ανερχόμενο πύραυλο με ένα ίχνος πίσω του, η εκδοχή των γεγονότων για την αεράμυνα είναι υπό αμφισβήτηση. Εάν ένα αεροπλάνο πέσει όπως πέφτει, υποδηλώνει έκρηξη στο αεροσκάφος ή κάτι άλλο που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τρομοκρατική ενέργεια. Αυτό που συνέβη είναι πλήρης βλάβη του συστήματος ελέγχου, η οποία μπορεί να προκύψει από έκρηξη μέσα στο αεροπλάνο, όπως θα ήταν λογικό», δήλωσε ο Γιούρι Φιοντόροφ, Ρώσος στρατιωτικός ειδικός.
Ο Γεβγκένι ζει και βασιλεύει
Οι σοροί είναι αδύνατον να αναγνωριστούν, καθώς έχουν παραμορφωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ειδικοί προσανατολίζονται στο να αποδείξουν με «έμμεσα στοιχεία», ότι ο αρχηγός της Wagner βρισκόταν στο αεροσκάφος, την ώρα που «φουντώνουν» τα σενάρια ότι ο Πριγκόζιν ίσως να μην επέβαινε στο μοιραίο αεροσκάφος. Άλλωστε, οκτώ πτώματα έχουν περισυλλεγεί στο σημείο όπου συνετρίβη το ιδιωτικό αεροσκάφος με 10 επιβαίνοντες.
Δεν μπορεί προς το παρόν να επιβεβαιωθεί ότι ο Πριγκόζιν επέβαινε στο αεροπλάνο, παρότι φέρεται να ήταν στην λίστα επιβατών. Η Ρωσίδα δημοσιογράφος Μαργκαρίτα Σιμονιάν δήλωσε στο κανάλι της στο Telegram ότι «μεταξύ των εκδοχών που συζητούνται» για τη συντριβή του τζετ του Πριγκόζιν υπάρχει και αυτή της σκηνοθεσίας του θανάτου του.
Πάντως, η πρόεδρος του ομίλου μέσων ενημέρωσης του Russia Today, η Μαργαρίτα Σιμονιάν, φάνηκε να προκρίνει το σενάριο της δολοφονίας, υποβαθμίζοντας το σενάριο που ήθελε τον πιο διάσημο μισθοφόρο στον πλανήτη να σκηνοθετεί την εξαφάνισή του. «Μεταξύ των σεναρίων που συζητούνται, αυτό της σκηνοθετημένης εξαφάνισης. Προσωπικά, τείνω προς το πλέον προφανές (σενάριο)», έγραψε.
Ωστόσο, είναι γνωστό ότι ο Πριγκόζιν έχει εμφανιστεί πολλάκις είτε μεταμφιεσμένος είτε… με σωσία του. Ακόμα και οι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου έχουν τις αμφιβολίες τους. Ορισμένοι εξ αυτών είπαν στο ρωσικό Meduza ότι περιμένουν περισσότερες πληροφορίες πριν αποκλείσουν αυτή τη θεωρία, επειδή ο Πριγκόζιν είναι γνωστός «απατεώνας».
Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, ο Γεβγκένι Πριγκόζιν φέρεται να βρισκόταν σε δεύτερο αεροσκάφος που εκκίνησε από τη Μόσχα, με τον ίδιο ενδεχομένως να αλλάζει την τελευταία στιγμή τζετ δίχως ενημέρωση της λίστας επιβατών. Άλλωστε, σύμφωνα με το Sky News, ένα δεύτερο ιδιωτικό τζετ, που φέρεται να συνδέεται με τη Wagner, πέταξε κοντά στο σημείο της συντριβής την Τετάρτη και ύστερα προσγειώθηκε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.
Όταν «αναστήθηκε» από τους νεκρούς
Οι υπερασπιστές αυτής της εκδοχής αναφέρονται στον προηγούμενο δήθεν «θάνατο» του επικεφαλής της Βάγκνερ το 2019. Το 2019 το αφεντικό της Wagner είχε κηρυχθεί νεκρός σε μια άλλη αεροπορική τραγωδία, αλλά σε εκείνη την περίπτωση ο ίδιος… εμφανίστηκε καλά στην υγεία του 3 μέρες αργότερα.
Ο Κιρ Τζάιλς, από το think tank Chatham House δήλωσε στην Daily Mail πως είναι γνωστό ότι πολλά άτομα έχουν αλλάξει το όνομά τους σε Γεβγκένι Πριγκόζιν, στο πλαίσιο των προσπαθειών του να μπερδεύει με τα ταξίδια του και να προστατευτεί από τυχόν απόπειρα δολοφονίας. «Ας μην εκπλαγούμε εάν εμφανιστεί σύντομα σε ένα νέο βίντεο από την Αφρική» είπε.
Πάντως ακόμα και αν ο Πριγκόζιν ζει, μετά θα πρέπει να διερευνηθεί αν ο ίδιος σκηνοθέτησε το θάνατο του ή κάποιος άλλος, φλερτάροντας ανοικτά με τις θεωρίες συνωμοσίας.
Τουλάχιστον δεν διαβάσαμε ότι εξαφανίστηκε προκειμένου να ταξιδέψει κρυφά:
–Στη Μόσχα για να πάρει εκδίκηση σαν άλλος… Τζέιμς Μποντ και να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τον επικεφαλής του γενικού επιτελείου στρατού Βαλερί Γκεράσιμοφ και τον Ρώσο υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού. Και γιατί όχι με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
–Στο Κίεβο με εντολή Πούτιν για να ξεσκεπάσει σαν άλλος… Ηρακλής Πουαρό τον Ζελένσκι (πρώην ηθοποιός, νυν πρόεδρος της Ουκρανίας).
-Στο Μαϊάμι Μπιτς σαν άλλος… Χλαπάτσας με τα κέρδη από τα πλαστά ξυστό.
Έγινε έκρηξη μέσα στο τζετ;
Τα συντρίμμια του αεροσκάφους βρέθηκαν σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους. Έτσι η άτρακτος και οι κινητήρες έπεσαν στην περιοχή του αγροτικού οικισμού Κουζένκινσκογε, ενώ το πτερύγιο της ουράς κοντά στον οικισμό Κουζένκινο. Η απόσταση μεταξύ των δύο σημείων πτώσης είναι περίπου 2,5 χιλιόμετρα.
Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η καταστροφή του αεροσκάφους άρχισε ενώ βρισκόταν στον αέρα. Άλλωστε, ήδη πιστεύεται ότι το αεροσκάφος συνετρίβη λόγω έκρηξης βόμβας που είχε τοποθετηθεί στο χώρο του συστήματος προσγείωσης.
Πιστεύεται ότι η βόμβα ήταν στον χώρο ταχυτήτων όπου σημειώθηκε η έκρηξη κατά τη διάρκεια της πτήσης, η οποία προκάλεσε την αποκόλληση ενός φτερού του αεροσκάφους, εξέλιξη που επέφερε τη συντριβή.
Άλλα μέσα μεταδίδουν πως πιθανότατα εξερράγη μια συσκευασία δώρου μέσα στην οποία υποτίθεται πως υπήρχε ένα πανάκριβο μπουκάλι με κρασί.
Εκτοξεύθηκαν πύραυλοι εδάφους-αέρος;
Μη κατονομαζόμενες πηγές που επικαλούνται τα δυτικά ΜΜΕ δηλώνουν σε φυλοδυτικά ρωσόφωνα μέσα ότι πιστεύουν πως το αεροπλάνο καταρρίφθηκε από έναν ή περισσότερους πυραύλους εδάφους-αέρος.
Η Wagner δεν έχει κάποιο επίσημο λογαριασμό σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τις 26 Ιουνίου και την τελευταία ανάρτηση ηχητικού αποσπάσματος με τη φωνή του Πριγκόζιν. Ωστόσο, σε λογαριασμούς που πρόσκεινται στην εταιρία μισθοφόρων γίνεται λόγος για το σενάριο εκτόξευσης πυραύλων εδάφους-αέρος S-300 κατά του ιδιωτικού τζετ, ένας ισχυρισμός που δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής.
Επικαλούνται μαρτυρίες περίοικων, οι οποίοι λένε πως άκουσαν δύο εκρήξεις ακριβώς πριν από τη βουτιά θανάτου. Κι εδώ υποστηρίζουν πως βλέπουμε σημάδια από σφαίρες στο εξωτερικό του αεροσκάφους.
Αυτό το σενάριο προωθήθηκε μετά την ανακοίνωση της συντριβής. Το Grey Zone που συνδέεται με την Wagner σε ανάρτηση στο Telegram έκανε λόγο χθες το βράδυ για «χαρακτηριστικά λευκά ίχνη» βολής από σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας στον ουρανό, αναφερόμενο σε ερασιτεχνικό βίντεο που φέρεται να δείχνει τη στιγμή της πτώσης του αεροπλάνου. Η αυθεντικότητα του συγκεκριμένου βίντεο δεν έχει επαληθευτεί.
Μάλιστα, ορισμένοι μαχητές της μισθοφορικής οργάνωσης Wagner φέρονται να προειδοποιούν με αντίποινα, για τον θάνατο του Γεβγένι Πριγκόζιν, ακριβώς δύο μήνες μετά την αποτυχημένη ανταρσία του κατά της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας.
Δολιοφθορά;
Την ίδια στιγμή, η νεκρή αεροσυνοδός του Ρώσου πολέμαρχου αποκαλύπτεται πως παραπονέθηκε ότι χρειάστηκε να περιμένει για «ανεξήγητες επισκευές» στο μοιραίο ιδιωτικό αεροσκάφος Embraer.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily Mail, διάφορα ανεξάρτητα ρωσικά πρακτορεία αναφέρουν ότι η αεροσυνοδός πριν την απογείωση μίλησε με την οικογένειά της και ανέφερε ότι η πτήση είχε καθυστερήσει εξαιτίας ενός τεχνικού ελέγχου και απροσδιόριστων επισκευών.
Αυτή η πληροφορία έρχεται στο φως την ώρα που αρκετές ρωσικές πηγές ισχυρίστηκαν ότι ο Artem Stepanov που ως επί το πλείστον ήταν ο πιλότος του Πριγκόζιν βρισκόταν σε διακοπές σε απομακρυσμένη περιοχή.
Έγιναν όλα μαζί;
«Εξετάζονται όλες οι εκδοχές του τι συνέβη, συμπεριλαμβανομένων σφαλμάτων του πιλότου, τεχνικών δυσλειτουργιών και εξωτερικών παραγόντων», δήλωσε στο κανάλι RBC πηγή από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου στη Ρωσία.
Ή μήπως υπήρξε πράγματι κάποια τεχνική βλάβη ή κάποιος λανθασμένος χειρισμός του πιλότου;