Αυτό είναι πιθανό να δώσει στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν περιθώρια ελιγμών ενόψει της ομιλίας της για την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης την επόμενη εβδομάδα, η οποία αναμένεται να προωθήσει μια προσπάθεια σε επίπεδο ΕΕ για να τεθούν υπό έλεγχο οι τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συζητήσουν τις τιμές της ενέργειας κατά τη διάρκεια έκτακτης συνόδου κορυφής την Παρασκευή.
Η φον ντερ Λάιεν πρότεινε πέντε «άμεσες» κινήσεις που θα βοηθήσουν στην εξομάλυνση της ενεργειακής κρίσης της Ευρώπης:
- καθορισμός ανώτατου ορίου (πλαφόν) τιμών στο ρωσικό φυσικό αέριο
- υποχρεωτικά μέτρα για τη μείωση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
- ανώτατο όριο στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από πηγές χαμηλού κόστους, με τα «απροσδόκητα κέρδη» να πηγαίνουν προς βοήθεια των καταναλωτών
- φόρος αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων που αποκομίζουν μεγάλα κέρδη
- διευκόλυνση της στήριξης των προβληματικών εταιρειών κοινής ωφέλειας.
Δύο μέτρα ξεχώρισαν, ωστόσο, από την Επιτροπή αλλά και τις χώρες της ΕΕ, ανέφεραν αρκετοί διπλωμάτες μετά από συνάντηση των πρεσβευτών της ΕΕ.
Το πρώτο είναι ότι παρέχεται πίστωση στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας για να ανταποκριθούν στο τρέχον περιβάλλον υψηλών τιμών.
Το δεύτερο είναι η φορολόγηση των υπερκερδών- αν και οι πρεσβευτές της ΕΕ ήθελαν διαβεβαιώσεις ότι τα έσοδα από τέτοιους φόρους θα παραμείνουν στην σωστή χώρα. Η διευθέτηση των λεπτομερειών θα είναι σημαντική, καθώς οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που πληρώνονται για να ενεργοποιούνται ή να απενεργοποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες για την εξισορρόπηση του δικτύου συχνά το κάνουν κατόπιν αιτήματος των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας που βρίσκονται πέρα από εθνικά σύνορα.
Η πιο αμφιλεγόμενη πρόταση είναι το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου -που αποσκοπεί σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική τιμωρία του Κρεμλίνου για τον πόλεμο στην Ουκρανία - με τις πρωτεύουσες να έχουν «πολύ αντιφατικές απόψεις», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η Γερμανία έχει δηλώσει ότι είναι «δύσπιστη» σχετικά με την ιδέα. Η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην ΕΕ, είναι εναντίον της, όπως και η Σλοβακία και τουλάχιστον δύο άλλες χώρες, δήλωσαν διπλωμάτες.
Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και της Ιταλίας, θέλουν η Επιτροπή να προχωρήσει περισσότερο και να περιορίσει την τιμή όλου του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ.
Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι ήταν κάτι που «εξέταζε» η Επιτροπή, αλλά οι Βρυξέλλες ήταν σε γενικές γραμμές αντίθετες με την ιδέα.
Ενώ η Νορβηγία, που είναι τώρα ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να είναι θετική σε ένα πλαφόν, υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τις ΗΠΑ, καθώς οι Δημοκρατικοί έχουν δύσκολες ενδιάμεσες εκλογές τον Νοέμβριο.
Η Ουγγαρία επιθυμεί επίσης οποιοδήποτε ενεργειακό πακέτο να συμφωνηθεί ομόφωνα και όχι με διαδικασία έκτακτης ανάγκης που απαιτεί πλειοψηφία, όπως θέλει η Επιτροπή, δήλωσε διπλωμάτης.
Η ιδέα της μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι δημοφιλής, αλλά ενώ η πρόταση της Φον ντερ Λάιεν ζητά να είναι υποχρεωτικές οι μειώσεις, χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Πολωνία θέλουν τέτοια μέτρα να είναι προαιρετικά.
Η Κομισιόν δεν ασχολήθηκε με το θέμα της αποσύνδεσης των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και αυτό είναι κάτι που πολλές χώρες θέλουν να συμβεί.
Πολλές χώρες αιφνιδιάστηκαν από την βιασύνη της Φον ντερ Λάιεν να ανακοινώσει δημοσίως τις προτάσεις, δήλωσαν διπλωμάτες, την ώρα που οι εθνικοί εμπειρογνώμονες συζητούσαν τις τεχνικές λεπτομέρειες πριν από τη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας την Παρασκευή.
«Ήταν ατυχές να γίνουν οι ανακοινώσεις την ίδια στιγμή που τα κράτη μέλη συζητούσαν την πορεία προς τα εμπρός», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ.
Όμως, παρά τη γκρίνια, οι πρωτεύουσες συμφώνησαν σε γενικές γραμμές ότι ορθώς η Φον ντερ Λάιεν πήρε τα ηνία της συζήτησης.
