Η Νταϊάνα, τότε 36 ετών, ήταν μια λαμπερή προσωπικότητα γνωστή ως η «πριγκίπισσα των φτωχών» καθώς η φιλανθρωπική της δράση ήταν σημαντική κυρίως για την ανακούφιση όσων είχαν ανάγκη και ιδίως των παιδιών.
Ήταν επίσης μια από τις πιο γνωστές γυναίκες του αγγλόφωνου κόσμου, που εκατομμύρια άνθρωποι είχαν παρακολουθήσει να εξελίσσεται από μια ντροπαλή 20χρονη σύζυγο του πρίγκιπα Καρόλου σε μια παγκόσμια φιγούρα της οποίας η κληρονομιά προκάλεσε σημαντικές αλλαγές στην παραδοσιακή βασιλική οικογένεια.
Τι συνέβη στις 31 Αυγούστου;
Η Νταϊάνα σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι στις 31 Αυγούστου του 1997. Το περιστατικό οδήγησε στον έλεγχο σχετικά με τους παπαράτσι και την κάλυψη θεμάτων για λογαριασμό των ταμπλόιντ ενώ ταυτόχρονα ενίσχυσε τις θεωρίες συνωμοσίας γύρω από τις συνθήκες του θανάτου της.
Ο τότε φίλος της Νταϊάνα, ο Αιγύπτιος Ντόντι Φαγιέντ και ο οδηγός Χένρι Πολ πέθαναν επίσης στο τροχαίο, το οποίο συνέβη καθώς προσπάθησαν να αποφύγουν μια ομάδα παπαράτσι με μοτοσικλέτες, έχοντας φύγει από το Ritz Paris για να πάνε στο διαμέρισμα του Ντόντι. Το όχημά τους άγγιξε ταχύτητες άνω των 120 χλμ, αν και το όριο ταχύτητας ήταν τα 60 χλμ. Το αυτοκίνητο τελικά χτύπησε σε μια κολόνα στη μέση ενός αυτοκινητόδρομου.
Αμέσως μετά το τροχαίο, άλλοι παπαράτσι που βρέθηκαν στο σημείο αντιμετώπισαν κριτική επειδή τράβηξαν φωτογραφίες αντί να προσπαθούν να βοηθήσουν, σύμφωνα με μαρτυρίες.
Πολλοί κατηγόρησαν αρχικά τους παπαράτσι ότι προκάλεσαν το δυστύχημα, αλλά ένας Γάλλος δικαστής τους απάλλαξε για τα συγκεκριμένα αδικήματα το 1999. Οι εισαγγελείς αποκάλυψαν αργότερα ότι ο οδηγός, ο Πολ, είχε επίπεδα αλκοόλ στο αίμα του τρεις φορές πάνω από το νόμιμο όριο της χώρας. Μια εκτεταμένη έρευνα της Σκότλαντ Γιαρντ το 2006 διαπίστωσε ότι το δυστύχημα ήταν ένα «τραγικό ατύχημα». Όμως, τον Απρίλιο του 2008, μια βρετανική επιτροπή απεφάνθη ότι ο οδηγός και οι παπαράτσι ήταν εξίσου ένοχοι για βαριά αμέλεια.
Αυτό δεν σταμάτησε τον ευρύτερο έλεγχο του ρόλου του Τύπου στην καταδίωξη της Νταϊάνα και της οικογένειάς της. Η εμμονή τους με την Νταϊάνα οφειλόταν εν μέρει στο τολμηρό στυλ της πριγκίπισσας που πρωτοστατούσε στην μόδα που αλλά και στους τρόπους με τους οποίους ξέφυγε από τη βασιλική παράδοση.
Τα στενά μέλη της οικογένειας της Νταϊάνα άσκησαν έντονη κριτική στους παπαράτσι. Ο αδερφός της, Τσαρλς Σπένσερ, περιέγραψε την αδερφή του ως «το πιο κυνηγημένο πρόσωπο της σύγχρονης εποχής»—αναφερόμενος στον Τύπο που την ακολουθούσε συνεχώς.
Ο πατέρας του Φαγιέντ, Μοχάμεντ Αλ Φαγιέντ, είχε υποστηρίξει στο παρελθόν ότι η Νταϊάνα ήταν έγκυος στο παιδί του γιου του, αλλά αυτό καταρρίφθηκε από ιατροδικαστική έρευνα.
Η Νταϊάνα είχε συζητήσει δημόσια τον δυστυχισμένο γάμο της με τον πρίγκιπα Κάρολο, παραδεχόμενη σε μια συνέντευξη βόμβα με τον δημοσιογράφο του BBC Martin Bashir το 1995 ότι και οι δύο είχαν εξωσυζυγικές σχέσεις. «Ήμασταν τρεις σε αυτόν τον γάμο, οπότε είχε λίγο κόσμο», είπε, αναφερόμενη στη σχέση του πρίγκιπα Κάρολου με την Καμίλα Πάρκερ Μπόουλς. Ο Κάρολος θα παντρευτεί αργότερα την Πάρκερ Μπόουλς το 2005, με τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ και τον πρίγκιπα Φίλιππο να μην παρευρίσκονται.
Η Νταϊάνα και ο πρίγκιπας Κάρολος χώρισαν επίσημα το 1996.
Η απάντηση της βασιλικής οικογένειας
Η πρώτη δημόσια ομιλία της βασίλισσας έγινε πέντε ημέρες μετά τον θάνατο της Νταϊάνα. «Θέλω να αποτίσω φόρο τιμής στην Νταϊάνα. Ήταν ένας εξαιρετικός και προικισμένος άνθρωπος», είπε σε μια ομιλία που μεταδόθηκε στο έθνος. «Σε καλές και κακές στιγμές, δεν έχασε ποτέ την ικανότητά της να χαμογελά και να γελάει, ούτε να εμπνέει τους άλλους με τη ζεστασιά και την καλοσύνη της».
Η Mary Francis, βοηθός της βασίλισσας, είπε στο Newsweek σε μια συνέντευξη το 2017 ότι πίστευε ότι η οικογένεια «άργησε κάπως, ίσως, να αναγνωρίσει την ανάγκη να αναγνωρίσουν το δημόσιο ρόλο της Νταϊάνα και να δείξουν τη θλίψη τους για τον θάνατό της».
Τα τελευταία χρόνια, ο πρίγκιπας Χάρι, ένας από τους δύο γιους της Νταϊάνα, έχει μιλήσει πιο ανοιχτά για τη θλίψη του. «Ήμουν τόσο θυμωμένος με αυτό που της συνέβη—και το γεγονός ότι δεν υπήρχε καθόλου δικαιοσύνη. Τίποτα δεν προέκυψε από αυτό. Οι ίδιοι άνθρωποι που την κυνήγησαν στο τούνελ τη φωτογράφισαν να πεθαίνει στο πίσω κάθισμα αυτού του αυτοκινήτου», είπε στο ντοκιμαντέρ του Apple TV+ του 2021 The Me You Can’t See.
Ο αδερφός της πριγκίπισσας Νταϊάνα, Ερλ Σπένσερ, είπε στα βρετανικά μέσα ενημέρωσης το 2017 ότι οι αυλικοί του παλατιού του είχαν πει ψέματα για τους δύο πρίγκιπες, τότε 12 και 15, ότι επιθυμούσαν να περπατήσουν πίσω από το φέρετρο της μητέρας τους στη διεθνή τηλεοπτική κηδεία. Ήταν ένα «περίεργο και σκληρό πράγμα», είπε, εξηγώντας ότι είχε πιέσει ώστε τα παιδιά να μην χρειαστεί να το κάνουν. Ο ίδιος αποκάλεσε την πομπή «την πιο τρομακτική μισή ώρα της ζωής μου».
Ο πρίγκιπας Χάρι είχε μιλήσει στο παρελθόν για το πόσο δύσκολο ήταν να περπατήσει πίσω από τη μητέρα του στην νεκρώσιμη ακολουθία. «Η μητέρα μου είχε μόλις πεθάνει και έπρεπε να περπατήσω πίσω από το φέρετρό της περιτριγυρισμένος από χιλιάδες ανθρώπους που με παρακολουθούσαν ενώ εκατομμύρια άλλοι το έκαναν στην τηλεόραση», είπε στο Newsweek σε συνέντευξή του το 2017. «Δεν νομίζω ότι πρέπει να ζητηθεί από κανένα παιδί να το κάνει αυτό, σε καμία περίπτωση. Δεν νομίζω ότι θα είχε συμβεί σήμερα».
