Οι τελευταίες εξελίξεις με τις καταγγελίες από το Παρατηρητήριο Πειραϊκής και πολιτών για τις αέριες εκπομπές που προκαλούν ελλιμενισμένα κρουαζιερόπλοια και η κατεπείγουσα παραγγελία (17643/2021/09-06-2021) για ανακρίσεις που διέταξε ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Πειραιά σχετικά με φερόμενη ρύπανση από το Κ/Ζ Norwegian jade, αναδεικνύουν τη σοβαρότητα της κατάστασης που χρόνια τώρα απασχολεί τον Πειραιά.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση θεωρείται πλέον ο σημαντικότερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία στην Ευρώπη. Οι τελευταίες εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) δείχνουν ότι τα σωματίδια (PM2.5) εξακολουθούν να προκαλούν τις σημαντικότερες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα στις πολυπληθείς πόλεις, όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση φτάνει σε υψηλά επίπεδα.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΡΥΠΩΝ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΡΥΠΟΥΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Η Carnival Corporation, η μεγαλύτερη εταιρεία πολυτελών κρουαζιερόπλοιων στον κόσμο, εκπέμπει σχεδόν 10 φορές περισσότερο οξείδιο του θείου (SOx) στις Ευρωπαϊκές ακτές από ότι τα 260 εκατομμύρια ευρωπαϊκά αυτοκίνητα (στοιχεία του 2017 από τη μελέτη του Sustainable Transport Group - Transport & Environment. Η Royal Caribbean Cruises, η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο, υπολογίζεται ότι εκπέμπει σχεδόν 4 φορές περισσότερο οξείδιο του θείου (SOx) από ότι τα 260 εκατομμύρια ευρωπαϊκά αυτοκίνητα. Οι εκπομπές SOx σχηματίζουν αερολύματα θειικών (SO4) που αυξάνουν τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και συμβάλλουν στην οξίνιση σε χερσαία και υδρόβια περιβάλλοντα.
Η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, ακολουθούμενη από τη Γαλλία και τη Νορβηγία, είναι οι ευρωπαϊκές χώρες που εκτίθενται περισσότερο σε ατμοσφαιρική ρύπανση SOx από τα κρουαζιερόπλοια.
ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ ΣΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Όλες οι ανωτέρω χώρες εφαρμόζουν εδώ και πολύ καιρό μια στρατηγική παρακολούθησης και ελέγχου των ατμοσφαιρικών εκπομπών στα λιμάνια τους μέσω της λειτουργίας δικτύου μετρητικών σταθμών. Στην Βαρκελώνη είναι εγκαταστημένοι 11 σταθμοί όπου μετρούνται 10 ρύποι συμπεριλαμβανομένων και του βενζολίου. Η Πάλμα ντε Μαγιόρκα, πρωτεύουσα των Βαλεαρίδων Νήσων διαθέτει 3 μετρητικούς σταθμούς στο λιμάνι σε σύνολο 7 σταθμών στο νησί. Στο σύνολο του συμπλέγματος των Βαλεαρίδων νήσων με συνολική έκταση περίπου τα 4.992 τ.χλμ και πληθυσμό περίπου 1.100.000 κατοίκους, αριθμούν 13 σταθμοί! μέτρησης ρύπων ! Το Southampton έχει 4 αυτόματους σταθμούς μέτρησης και η Βενετία 8. Όλοι οι παραπάνω σταθμοί παρακολουθούν τους βασικούς ρύπους (NOx, SO2, O3, CO, CO2, βενζόλιο, ΡΜ10, ΡΜ2,5 ).
Η Ελληνική πραγματικότητα είναι αποκαρδιωτική:
Ο Πειραιάς, ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου, έχει έναν και μόνο σταθμό μέτρησης της ποιότητας του αέρα, ενταγμένο στο Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης (ΕΔΠΑΡ), ο οποίος μάλιστα είναι σταθμός κυκλοφορίας μη εξειδικευμένος στην παρακολούθηση των εκπομπών των πλοίων .Η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών ‘Όρων (ΑΕΠΟ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) άπαίτησε από την ΟΛΠ Α.Ε την λειτουργία ενός σταθμού μέτρησης ΝΟx, SO2, CO, O3, PM10, πτητικές οργανικές ενώσεις στον Αγιο Διονύσιο , ενώ άφησε εκτός υποχρέωσης της ΟΛΠ την μέτρηση των επιβλαβέστερων σωματιδίωνΡΜ2,5.
Τα δεδομένα αυτού του σταθμού της ΟΛΠ ΑΕ δεν έχουν δημοσιοποιηθεί !!!
ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΠΟΕΚΤΙΜΑΤΑΙ.
Γίνεται φανερό ότι υπάρχουν εργαλεία που μπορούν να μετρήσουν τις ποσότητες ατμοσφαιρικών ρύπων που εκλύονται από τα πλοία στα λιμάνια, όπως επίσης να υπολογίσουν και το κόστος που επιφέρουν αυτές οι εκπομπές στην τοπική κοινωνία. Είναι αξιοπερίεργο που η κατατεθειμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την ατμοσφαιρική ρύπανση στο λιμάνι του Πειραιά δεν αναφέρεται σε αυτά τα εργαλεία αλλά αντιθέτως βασίζεται σε 4 μόνο μετρήσεις και τη χρήση μοντέλων διασποράς, παραβλέποντας τόσο τις ποσότητες όσο και τις επιπτώσεις (κοινωνικές) των παραγόμενων ρύπων.
Παρόμοια υποεκτίμηση συναντούμε και στην μόλις κατατεθείσα Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), για την οποία έχει αρχίσει η διαβούλευση. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι ούτε το Τμήμα Αδειοδοτήσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) θεωρεί σημαντικό τον υπολογισμό των εκπεμπόμενων ρύπων και του συνεπαγόμενου κοινωνικού κόστους. Το ΥΠΕΝ δεν φαίνεται να λαμβάνει μέριμνα για τις σημαντικές επιπτώσεις (της τάξεως των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ) των ανωτέρω ρύπων, ούτε έχει προσδιορίσει σαφή χρονοδιαγράμματα και δεσμευτικές προδιαγραφές σε όσα ως ευχολόγια αναγράφονται στις ΜΠΕ (π.χ. παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από τη ξηρά, κλπ.). Είναι πλέον σαφές ότι τέτοιες «λύσεις» χωρίς οικονομοτεχνικές μελέτες και πρόγραμμα υλοποίησης, προσφέρονται γενικώς για να θολώσουν την σοβαρή αυτή κατάσταση της υποβάθμισης της ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ ΤΗΣ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ
Πόσο πληρώνει η τοπική κοινωνία για κάθε επιβάτη της κρουαζιέρας;
Ποιο είναι το κοινωνικό κόστος της κρουαζιέρας υπολογιζόμενο σε χαμένες εργατοώρες, φάρμακα, και εισαγωγές στο νοσοκομείο (νοσήλια); Σύμφωνα με έρευνες οι οποίες χρησιμοποίησαν τις δύο διαθέσιμες μεθοδολογίες υπολογισμού του κοινωνικού κόστους ( CAFÉ (Clean Air for Europe) )και (NEEDS (New Energy Externalities Development for Sustainability))υπολογίστηκε ότι για το έτος 2009 το κοινωνικό κόστος από τη δραστηριότητα των κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι του Πειραιά αγγίζει τα 16,5 εκατομμύρια ευρώ ή 10,4 ευρώ ανά επιβάτη κρουαζιέρας.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ;
Τελικά, μετά από όλα αυτά, ένα βασικό ερώτημα απασχολεί τους Πειραιώτες :
Ποιος θα αντιμετωπίσει με σοβαρότητα, υπευθυνότητα καi σεβασμό το θέμα της Δημόσιας Υγείας στην πόλη; Γιατί δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους Περιφέρεια και Δήμος προκειμένου να προστατεύσουν την υγεία των πολιτών ; Τόσο το βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα όσο και το υψηλό κοινωνικό κόστος εξ αιτίας των ρύπων της ναυτιλίας υποεκτιμώνται και βρίσκεται σταθερά εκτός των σχεδιασμών και προγραμμάτων της επίσημης Πολιτείας .
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ
