Τέσσερα άρθρα που αναπαράγονται στον διεθνή τύπο θέτουν ερωτήματα για τις εργασίες στην Ακρόπολη με αιχμή του δόρατος τους διαδρόμους από τσιμέντο για άτομα με ειδικές ανάγκες, τις διαμάχες των αρχαιολόγων αλλά και την αγωνία της κυβέρνησης για το άνοιγμα ...του τουρισμού.
Τόσο η γαλλική εφημερίδα Liberation, το Artnewspaper, το Artnet news και το Smithsonian magazine αναφέρονται εκτενώς στη διαμάχη τόσο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων με το Υπουργείο Πολιτισμού, όσο για τις διαφορετικές απόψεις δυο κορυφαίων αρχαιολόγων που έχουν εργασθεί επί σειρά ετών στην Ακρόπολη, του Μανόλη Κορρέ και του Τάσου Τανούλα.
Ζήτημα επιστημονικό και θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης με άγνωστο μέλλον, το επίκαιρο θέμα των διαστρώσεων της Ακρόπολης συμπληρώνεται με τα αιχμηρά σχόλια του κ. Τανούλα περί επικινδυνότητας για επισκέπτες και το ίδιο το μνημείο, ενώ οι αισθητικές διαφωνίες, παρακάμπτονται και εγείρονται ερωτηματικά και για την ανάθεση του έργου, αλλά και για τις προθέσεις της κυβέρνησης να προσελκύσει περισσότερους τουρίστες θέτοντας σε κίνδυνο στην ουσία το ίδιο το μνημείο, με το άνοιγμα στον τουρισμό να βρίσκεται στο «παρά πέντε» και τις προσδοκίες για ένα καλύτερο από το περσινό καταστροφικό καλοκαίρι για το έσοδο από τον τουρισμό να είναι προσδοκία των επαγγελματιών και της κυβέρνησης.
Liberation: «Ακρόπολη, τσιμεντωμένη και παραμορφωμένη ομορφιά»
«Ακρόπολη, τσιμεντωμένη και παραμορφωμένη ομορφιά». Με αυτό τον τίτλο ο ανταποκριτής της Λιμπερασιόν στην Αθήνα Φαμπιέν Περιέ (γνωστός και για το βιβλίο του «Alexis Tsipras: Une histoire Grecque»― «είναι η βιογραφία ενός μεγάλου πολιτικού και προσφέρει ένα συγκλονιστικό πορτρέτο της Ελλάδας αλλά και μια νέα ανάγνωση των σχέσεων της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση», σύμφωνα με τον ίδιο) περιγράφει με μελανά χρώματα τις παρεμβάσεις στην Ακρόπολη σημειώνοντας ότι «το μεγαλύτερο σε επισκεψιμότητα μνημείο στην Ελλάδα έχει υποβληθεί σε εργασίες οι οποίες, με το πρόσχημα της αποκατάστασης και της βελτιωμένης προσβασιμότητας του χώρου, απειλούν να μεταμορφώσουν για πάντα τον λόφο στην καρδιά της Αθήνας».
Ο συντάκτης του άρθρου μεταφέρει τις δηλώσεις της πρόεδρου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινας Κουτσούμπα και του αρχιτέκτονα Τάσου Τανούλα, ο οποίος επί 44 χρόνια εργάστηκε για την αποκατάσταση της Ακρόπολης.
«Ένα έγκλημα κατά της Ακρόπολης», περιγράφει η κ. Κουτσούμπα, το έργο που πραγματοποιήθηκε στην κορυφή του ιερού λόφου, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Αναφέρει αναλυτικά ότι για την κατασκευή του, οπλισμένο σκυρόδεμα τοποθετήθηκε στους αρχαίους βράχους και στη συνέχεια καλύφθηκε με τσιμέντο. Τώρα, η κορυφή του λόφου, 157 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μοιάζει περισσότερο με ποδηλατόδρομο ή πίστα για σκέιτμπορντ παρά ένας ιστορικός χώρος στον οποίο φθάνει κάποιος για να θαυμάσει τα ερείπια της αρχαιότητας. Κανονικά, αντιμετωπίζουμε τα μνημεία μας καλύτερα από αυτό», λέει. Επίσης προειδοποιεί ότι «μέχρι στιγμής, ο Μ. Κορρές έχει επιτύχει μόνο τα μισά από τα σχέδιά του: θέλει να καλύψει (με τσιμέντο) σχεδόν ολόκληρο το βράχο».
Η εφημερίδα αναφέρει ότι από την πλευρά του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και του αρχιτέκτονα, Μ. Κορρέ, ο οποίος ηγήθηκε του έργου, οι προοπτικές του έργου είναι εντελώς διαφορετικές. Πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία μεταξύ του Ιδρύματος Ωνάση και του υπουργείου, για να βελτιώσουν υποτίθεται την προσβασιμότητα του μνημείου, ειδικά για άτομα με αναπηρία. «Είμαι απόλυτα ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα», είπε ο κ. Κορρές σε συνέντευξη τύπου στις αρχές Απριλίου, ζητώντας από όλους να διαμορφώσουν γνώμη όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες. (Η εφημερίδα αναγράφει λάθος ότι πρόκειται για συνέντευξη τύπου, πρόκειται για τη διάλεξη «Ανάβαση στην Ακρόπολη» του κ. Κορρέ, που δόθηκε στις 8 Απριλίου και εντάσσεται σε μια μακρά παράδοση εβδομαδιαίων συναντήσεων των επιστημόνων του ΕΜΠ).
Ενώ για τον ανελκυστήρα δεν αναφέρονται προβλήματα, η Λιμπερασιόν με αφορμή το ατύχημα που συνέβη όταν ένα αναπηρικό αμαξίδιο ανετράπη την Κυριακή 18 Απριλίου, στα Προπύλαια της Ακροπόλεως, στο ξύλινο deck, περιγράφει την κλίση άνω του 14% που σε ορισμένα σημεία καθιστά το κομμάτι απρόσιτο για άτομα με αναπηρικά αμαξίδια και ότι η πλάκα από σκυρόδεμα είναι υψηλή και επικίνδυνη.
Η εφημερίδα φιλοξενεί τις δηλώσεις του Τάσου Τανούλα, ο οποίος εργάσθηκε για 40 χρόνια στην Ακρόπολη και όταν οι πρώην συνάδελφοί του τον κάλεσαν να δει τι συνέβαινε στην Ακρόπολη έπαθε, όπως λέει, σοκ. «Όταν ήμουν υπεύθυνος για το έργο, το κάναμε με το χέρι», θυμάται. Από το σεβασμό για το μέρος, από το σεβασμό για τις πέτρες. Τώρα όλα φαίνεται να έχουν γίνει με σχεδόν βιομηχανικό τρόπο. Χρησιμοποίησαν βαριά μηχανήματα που έβλαψαν τις εγκαταστάσεις», λέει ο κ. Τανούλας. Διατυπώνει την ανησυχία του λέγοντας ότι «η Ακρόπολη περιέχει διάφορες απτές αποδείξεις του παρελθόντος μας. Δεν είναι μόνο κτίρια που αποτελούν αυτό το παρελθόν. Οι πέτρες είναι καλυμμένες. Συνεπώς, καλύπτεται και μέρος της κατανόησης του παρελθόντος μας. Κανονικά, όταν επαναφέρετε ένα μνημείο, δεν διαγράφετε τα στοιχεία. Είναι μια σφαγή που καλύπτει αυτό το μνημείο, αυτές τις πέτρες». Επίσης ο κ. Τανούλας μιλά για τους πολυάριθμους κινδύνους των επισκεπτών και του μνημείου με αφορμή τη μη απορροή των υδάτων λόγω της αδιαπέραστης επίστρωσης, κάτι που συνέβη και τον περασμένο Δεκέμβριο.
Η εφημερίδα επικαλείται ακόμα πηγή της διοίκησης της Ακρόπολης η οποία δήλωσε ότι «Από όσο γνωρίζουμε, η εταιρεία που πραγματοποίησε το έργο δεν ήταν ποτέ εξειδικευμένη στην προσαρμογή τοποθεσιών για άτομα με αναπηρίες» προσθέτοντας ότι δεν υπήρξε πρόσκληση υποβολής προσφορών, αφήνοντας υπονοούμενα για την επιλογή της εταιρείας.
Η Λιμπερασιόν επικοινώνησε με την διευθύντρια του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO Mechtild Rössler η οποία ενημερώθηκε από τρίτους για τα έργα που πραγματοποιήθηκαν σε ένα μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς με την εφημερίδα να σχολιάζει πως «Ακόμη και η Ουνέσκο φαίνεται να έχει να αντιμετωπίσει τετελεσμένα γεγονότα. Με τον κίνδυνο να καταστραφεί για πάντα η Ακρόπολη».
Στον ιστότοπο Αrtnewspaper ο Γουίλιαμ Σάμερφιλντ γράφει ότι οι συνεχιζόμενες και προτεινόμενες ανακαινίσεις στην Ακρόπολη στην Ελλάδα προκάλεσαν πολλές αντιπαραθέσεις στην αρχαιολογική κοινότητα. Με τίτλο «Τα σχέδια ανακαίνισης της Ακρόπολης πυροδοτούν κατηγορίες ότι είναι «ένας άλλος τρόπος να προσελκύσει περισσότερους τουρίστες» διατυπώνει τους φόβους των αρχαιολόγων ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που αποσκοπούν στη βελτίωση της πρόσβασης στο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο θα αλλάξουν δραματικά τη μορφή του.
Ο ιστότοπος αναφέρει ότι οι προτεινόμενες εργασίες κυμαίνονταν από την προσθήκη τσιμεντοκονιάματος σε ολόκληρο τον ιστορικό χώρο, μεγάλο μέρος του οποίου έχει ολοκληρωθεί, μέχρι την ανοικοδόμηση μιας ρωμαϊκής μαρμάρινης σκάλας στη δυτική πλευρά της Ακρόπολης. (Αναφέρεται στο δελτίο τύπου του ΥΠΠΟΑ που ανέγραφε ότι θα κατασκευασθεί μαρμάρινη κλίμακα, κατά το πρότυπο της ρωμαϊκής του 1ου μ. Χ. αιώνα, σε όλο το πλάτος των Προπυλαίων. Πρόκειται για μια κεκλιμένη βαθμιδωτή πλατεία που θα αρχίζει από την βάση της δυτικής πλαγιάς της Ακρόπολης και θα καταλήγει στα Προπύλαια, επιτρέποντας στους επισκέπτες να διασχίσουν τις κιονοστοιχίες σε όλο το πλάτος τους για να εισέλθουν στα Προπύλαια και, τελικά, στην Ακρόπολη).
Ακόμα, αναφέρεται στην έγκριση του έργου από το ΚΑΣ τον Φεβρουάριο και τη συναίνεση σε αυτή την απόφαση του Μανόλη Κορρέ, προέδρου της Επιτροπής Διατήρησης Μνημείων της Ακρόπολης, αλλά και στην έντονη αντίδραση από την ακαδημαϊκή κοινότητα, όταν «δεκάδες μελετητές, καλλιτέχνες και δικηγόροι υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή επικρίνοντας έντονα τις προτεινόμενες διαρθρωτικές αλλαγές στον χώρο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco».
Το Αrtnewspaper, επικαλούμενο τη μετάφραση και το δημοσίευμα του ιστότοπου Artnet News, αναφέρει ότι οι συγγραφείς της επιστολής περιέγραψαν τις προτεινόμενες αλλαγές στην Προπύλαια ως «ισοδύναμες με την υποβάθμιση, την απόκρυψη και την υποτίμηση του μεγαλύτερου αρχαιολογικού και καλλιτεχνικού θησαυρού που κληροδοτήθηκε στη σύγχρονη Ελλάδα», ενώ δεν παραλείπει να επικαλεστεί ακτιβιστές - άτομα με ειδικές ανάγκες που υποστηρίζουν επίσης ότι οι τσιμεντοστρώσεις, δεν ανταποκρίνονται στις υποσχέσεις προσβασιμότητας που είχαν δοθεί.
Φιλοξενεί ακόμα και τις απόψεις του καθηγητή Αρχαιολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, Γιάννη Χαμηλάκη που σε συνέντευξή του στη εφημερίδα Αυγή υποστήριξε ότι «Αυτό που ανακατασκευάζεται είναι μια Ακρόπολη της λευκότητας, της ευρω-κεντρικής, δυτικής φαντασίωσης, Μια ακρόπολη όπως την κατασκεύασαν φιλόλογοι, αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι τον 18ο και τον 19ο αιώνα, μια Ακρόπολη της αποικιοκρατικής - εθνικής νεωτερικότητας και του ρομαντικού εθνικισμού» και ότι «τα σχέδια για ανακατασκευές των Προπυλαίων δεν είναι ιστορικά ακριβή, αλλά ισοδυναμούν με μια «ριζική αναδιαμόρφωση» βασισμένη σε ρομαντικές έννοιες του 18ου και του 19ου αιώνα».
Ο ιστότοπος σημειώνει ότι η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί απεγνωσμένα να προχωρήσει με την προσέλκυση τουρισμού τη θερινή περίοδο - παρά την τρέχουσα πανδημία Covid-19- καθώς αυτό είναι ένα ζωτικό μέρος της εθνικής οικονομίας. Η επικοινωνία των δημοσιογράφων του Artnewspaper και του Artnet news με την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη για μια δήλωση στο επίμαχο θέμα δεν κατέστη δυνατή.
