Σε δικαστική διαμάχη με το γερμανικό κράτος διεκδικώντας μέρος της αμύθητης αυτοκρατορικής περιουσίας βρίσκονται εδώ και χρόνια απόγονοι της δυναστείας... των Χοεντσόλερν.
Συγκεκριμένα ο Πρίγκηπας της Πρωσίας Γεώργιος Φρειδερίκος, τρισέγγονος του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β΄ έχει προχωρήσει σε νομικές διεκδικήσεις μεταξύ άλλων για το Παλάτι του Ράινφελς, το οποίο ανήκει στην πόλη Σανκτ Γκόαρ της Ρηνανίας-Παλατινάτου από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, το δικαστήριο τις έχει απορρίψει.
Το επίμαχο κάστρο είναι ένα μόνο από τα χιλιάδες περιουσιακά στοιχεία που διεκδικούν οι κληρονόμοι των Χοεντσόλερν. Από το 2013 διεξάγονται διαπραγματεύσεις μεταξύ των απογόνων της δυναστείας, της γερμανικής κυβέρνησης και του κρατιδίου Βερολίνου-Βρανδεμβούργου αναφορικά με την επιστροφή έργων τέχνης, την καταβολή αποζημιώσεων που απορρέουν από ιδιοκτησιακά δικαιώματα στο Παλάτι Τσετσίλιενχοφ του Πότσνταμ αλλά και για αποζημιώσεις από αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που έγιναν μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Η λίστα των διεκδικήσεων των απογόνων της αυτοκρατορικής δυναστείας είναι μακρά. Ο Γεώργιος Φρειδερίκος διεκδικεί δικαίωμα μόνιμης στέγασης χωρίς καταβολή ενοικίου στο Παλάτι Τσετσίλιενχοφ, που σήμερα ανήκει στο δημόσιο Ίδρυμα Πρωσικών Ανακτώρων και Kήπων Βερολίνου Βρανδεμβούργου. Το ιστορικής σημασίας παλάτι έχει ανακαινιστεί με χρήματα γερμανών φορολογούμενων. Ο Πρίγκηπας της Πρωσίας θα μπορούσε να εγείρει αντίστοιχη αξίωση και για το Παλάτι Λίντστεντ του Πότσνταμ ή για τη Βίλα Λίγκνιτς στα περίχωρα του ανακτόρου Σαν Σουσί. Ωστόσο το πρώτο συγκαταλέγεται από το 1999 στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UΝΕSCO και το δεύτερο ανακαινίζεται με δημόσια δαπάνη ύψους 8 εκατ. ευρώ.
Ο πρίγκηπας της Πρωσίας δεν διεκδικεί μόνο ακίνητα αλλά και χιλιάδες πίνακες, γλυπτά, έπιπλα και φωτογραφίες. Μεταξύ των έργων τέχνης συγκαταλέγονται πίνακες πχ. του Λούκας Κράναχ του Πρεσβύτερου αλλά και του Νεότερου. Επίσης διεκδικεί τον θρόνο του Φρειδερίκου του Μέγα αλλά και ενδύματα του Κάιζερ Γουλιέλμου Α΄. Μέχρι σήμερα τα περισσότερα από τα αντικείμενα αυτά φυλάσσονται σε γερμανικά μουσεία, αρχεία και βιβλιοθήκες.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο των απογόνων των Χοεντσόλερν, η οικογένεια επιθυμεί εντούτοις να παραμείνουν σε μουσεία όλα τα ιστορικής αξίας αντικείμενα της δυναστείας. Ωστόσο τόνισε ότι στόχος των απογόνων είναι η δημιουργία και ενός νέου «Μουσείο Χοεντσόλερν», το οποίο θα διαχειρίζονται οι απόγονοι. Γερμανοί ιστορικοί θεωρούν προβληματική μια τέτοια κίνηση καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε μονόπλευρη παρουσίαση της ιστορίας.
Από τη Συνταγματική Μοναρχία στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης
Όταν πριν από ένα αιώνα εκθρονίστηκε ο τελευταίος Γερμανός αυτοκράτορας, Γουλιέλμος Β΄, θα υπέθετε κανείς ότι διευθετήθηκε και το ζήτημα της περιουσίας του. Με το τέλος όμως της Συνταγματικής Μοναρχίας και τη μετάβαση στην Δημοκρατία της Βαϊμάρης, η περιουσία του Γουλιέλμου Β΄ κατασχέθηκε.
Απόγονοί του πήραν πίσω το 1926 τμήμα της περιουσίας του, όπως το Τσετσίλιεν, το οποίο όμως έχασαν ξανά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία των Χοεντσόλερν ανήκαν έκτοτε σε εδάφη που είχαν υπό τον έλεγχο τους οι Σοβιετικοί και απαλλοτριώθηκαν στη συνέχεια από το κράτος της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Με τη Συμφωνία για τη Γερμανική Επανένωση του 1990 αντίστοιχες απαλλοτριώσεις γης και κτηρίων κρίθηκαν παράνομες. Υπό αυτή την έννοια οι απόγονοι θα είχαν αξίωση αποζημίωσης για τις απαλλοτριώσεις και θα μπορούσαν να ζητήσουν πίσω συγκεκριμένα αντικείμενα. Ωστόσο υπό έναν όρο.
Γερμανικός νόμος του 1994 για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που έγιναν μετά το 1945 τις κρίνει νόμιμες, αν προκύπτει συνεργασία των εκάστοτε δικαιούχων με το ναζιστικό καθεστώς. Αυτό αποτελεί όμως πρόβλημα στην υπόθεση των Χοεντσόλερν. Εάν αποδεικνυόταν ότι οι Χοεντσόλερν «υπονόμευσαν» το ναζιστικό καθεστώς, τότε θα είχαν πιθανότητα να ικανοποιηθούν οι αξιώσεις τους. Ωστόσο γύρω από το θέμα αυτό υπάρχει ιστορική ασάφεια και δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί ο «ο βαθμός συνεργασίας» του πρώην γερμανικού Παλατιού με τον Χίτλερ.
Το θέμα της συνεργασίας με τους Ναζί
Ιστορικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι ο πρώην πρίγκιπας διάδοχος Γουλιέλμος, γιος του παραιτηθέντος αυτοκράτορα, έτρεφε συμπάθεια για τους Ναζί και έστελνε ευχές στον Αδόλφο Χίτλερ στα γενέθλιά του και κάθε Πρωτοχρονιά. Τον Δεκέμβριο του 1936 του έστειλε μάλιστα τις «ειλικρινέστερες ευχές του» για «τις επωφελείς για την ευημερία του αγαπημένου μας λαού και πατρίδας ενέργειες» του δικτάτορα. Ιστορικοί, πάντως, διαφωνούν ως προς την ερμηνεία των στοιχείων αυτών.
Ποιος δικαιούται να μένει εδώ;
Ένα από τα κύρια σημεία αντιδικίας μεταξύ του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου και του πρίγκηπα Γεωργίου Φρειδερίκου της Πρωσίας είναι το παλάτι Σετσίλιενχοφ στο Πότσνταμ. Είναι ένα από τα σημαντικότερα παλάτια της Γερμανίας και ανήκει στην πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO. Χτίστηκε μέσα στο Α´Παγκόσμιο Πόλεμο και ανακαινίστηκε πρόσφατα για 10 εκατομμύρια ευρώ.
Εδώ γράφτηκε παγκόσμια ιστορία. Το 1945 συνήλθαν οι ηγέτες των νικητριών δυνάμεων και υπέγραψαν τη "Συμφωνία του Πότσνταμ". Αυτή έθεσε τα θεμέλια για τη νέα τάξη πραγμάτων στη Γερμανία μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τη διαίρεση της Γερμανίας το παλάτι Σετσίλιενχοφ έμεινε στη σοβιετική ζώνη. Μέχρι το 1989 ήταν κοντά στα σύνορα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας.
Το κτήριο ανήκει στη μικρή πόλη Σαντ Γκόαρ στη Ρηνανία-Παλατινάτο. Ο πύργος ηλικίας 800 χρόνων ανήκε μόνο για μικρό χρονικό διάστημα στη δυναστεία των Χοεντσόλερν και ήδη τότε ήταν ένα ερείπιο. Ο Γουλιέλμος των Πρώσων αγόρασε το 1843 τον πύργο, ο οποίος είχε υποστεί μεγάλες ζημιές από τα γαλλικά επαναστατικά στρατεύματα.
Αγωγή του πρίγκηπα Γεωργίου Φρειδερίκου της Πρωσίας απορρίφθηκε από πρωτοβάθμιο δικαστήριο του Κόμπλεντς και ο πρίγκηπας προσέφυγε σε δεύτερο βαθμό. Τελικά επήλθε εξωδικαστική συμφωνία και ο πρίγκηπας αναγνώρισε ότι ο πύργος του Ράινφελς ανήκει πλέον στην πόλη του Σαντ Γκόαρ.
Σημειώνεται ότι η κατοικία της δυναστείας των Χοεντσόλερν αποτελεί σκηνικό για ταινίες, εκδρομικός προορισμός. Μοιάζει παραμυθένιο το παλάτι έτσι όπως βρίσκεται πάνω στο Σβέμπισε Αλμπ. Τα χρήματα που απαιτούνται για τη συντήρηση του παλατιού είναι πάρα πολλά. Το 2018 εγκρίθηκαν τρία εκατομμύρια ευρώ για τη συντήρηση του εξωτερικού τείχους.
lifo με πληροφορίες από Deutsche Welle
.png)
