Καταλυτικές αλλαγές στο τοπίο του ιδιωτικού χρέους φέρνει το νέο Πτωχευτικό Δίκαιο. Ο νέος νόμος προβλέπει τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη για την πληρωμή του χρέους, αλλά και τη...
«δεύτερη ευκαιρία».
Το θετικό στοιχείο είναι πως ο επιχειρηματίας και ο ιδιώτης θα ξεχρεώνουν και θα απαλλάσσονται από όλες τις οφειλές αλλά ταυτόχρονα θα ρευστοποιούνται όλα τα περιουσιακά του στοιχεία, καθώς το νέο Πτωχευτικό Δίκαιο δεν θα περιλαμβάνει κανενός είδους προστασία. Τρία χρόνια μετά την κήρυξη της πτώχευσης θα μπορεί ένας επιχειρηματίας να ξεκινήσει μια καινούργια επιχειρηματική δραστηριότητα ή ένας ιδιώτης να πάρει ένα στεγαστικό δάνειο, εκτός αν ελέγχονται για δόλιες ενέργειες ή αρνούνται να συνεργαστούν με τα όργανα της πτώχευσης.
Πώς ενεργοποιείται
Το νέο Πτωχευτικό Δίκαιο θα αντικαταστήσει όλες τις διατάξεις με τις οποίες ρυθμιζόταν μέχρι σήμερα το ιδιωτικό χρέος προς τις τράπεζες, την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους λοιπούς πιστωτές. Επομένως θα μπορούν να κάνουν χρήση τόσο οι επιχειρηματίες όσο και οι απλοί ιδιώτες, που δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Για να ενεργοποιηθεί η διαδικασία πτώχευσης, θα πρέπει ή να το ζητήσει ο ίδιος ο οφειλέτης ή οι δανειστές του, προκειμένου να διεκδικήσουν αυτά που τους οφείλονται.
Βάσει του νέου νόμου, η πτώχευση μέσα από μια ολοκληρωμένη διαδικασία θα απαλλάσσει από τα χρέη και θα έχει όφελος τόσο για τον οφειλέτη, όσο και για τους δανειστές του. Αρμόδιο για να κηρύξει την πτώχευση θα είναι το δικαστήριο, το οποίο θα μοιράζει την περιουσία του οφειλέτη αναλογικά σε αυτούς που οφείλει. Έτσι, το χρέος του οφειλέτη θα διαγράφεται στο σύνολό του. Αυτό σημαίνει πως θα διαγράφεται οποιοδήποτε ποσό απομένει ως οφειλή μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας του.
«Θα καθαρίζει»
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο οφειλέτης θα «καθαρίζει» από όλα τα χρέη του και θα μπορεί να κάνει μια νέα αρχή, απαλλαγμένος από οικονομικά βάρη. Επίσης, η διαγραφή του χρέους θα αφορά την οικογένεια και τους κληρονόμους του οφειλέτη, οι οποίοι δεν θα κληρονομούν το χρέος. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη που θα υπάρχει στο νέο Πτωχευτικό Δίκαιο θα βάλει τέλος στις αποποιήσεις κληρονομιάς που γίνονται μαζικά μέχρι σήμερα, προκειμένου οι κληρονόμοι να μη φορτωθούν τα χρέη του αποθανόντος. Αναφορικά με τους πιστωτές λόγω της διαγραφής του χρέους, το αντίστοιχο ποσό θα σβήνεται από τα βιβλία τους και συνεπώς δεν θα φορολογούνται.
Σύμφωνα με όσα προβλέπει το νομοσχέδιο, δικαίωμα στην πτώχευση έχει ένας οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, δηλαδή όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή τις τράπεζες, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών και εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ. Μάλιστα, στην περίπτωση που τα φυσικά πρόσωπα που πτωχεύουν εισφέρουν στη πτωχευτική περιουσία στοιχεία σημαντικής αξίας, όπως λ.χ. την κύρια κατοικία τους, η απαλλαγή επέρχεται ταχύτερα, μετά την πάροδο ενός έτους από την κήρυξη της πτώχευσης. Με τον τρόπο αυτόν ο νόμος ανταποκρίνεται στην υπόδειξη της οδηγίας για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα για την εφαρμογή των διατάξεων περί απαλλαγής από τα χρέη στους καταναλωτές το συντομότερο δυνατόν.
Παράλληλα, προβλέπει πως η ωφέλεια των νομικών προσώπων, καθώς και των φυσικών προσώπων που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, και η οποία προκύπτει από τη διαγραφή ή ρύθμιση μέρους ή του συνόλου των χρεών τους στη βάση των διατάξεων του εν λόγω νομοσχεδίου, δεν θεωρείται δωρεά και απαλλάσσεται του φόρου εισοδήματος. Ακόμη, άρθρο του νομοσχεδίου παρέχει τη δυνατότητα αναπροσαρμογής των ασφαλίστρων σε μακροχρόνιες συμβάσεις ασφάλισης υγείας, δίνοντας το δικαίωμα στον λήπτη της ασφάλισης να καταγγείλει την ασφαλιστική σύμβαση, εφόσον δεν συμφωνεί, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερολογιακών ημερών από τη γνωστοποίηση της αναπροσαρμογής.
Τα βασικά σημεία
Παράλληλα στον νέο Πτωχευτικό Δίκαιο προβλέπονται τα εξής:
- Η πρόληψη της αφερεγγυότητας, με προειδοποίηση του οφειλέτη και διαμόρφωση εξωδικαστικού μηχανισμού αναδιάρθρωσης χρεών, και καθιέρωση νέας προπτωχευτικής διαδικασίας εξυγίανσης.
- Ειδικές ρυθμίσεις για τους ευάλωτους οφειλέτες, με πιο σημαντική αυτή της δυνατότητας απόκτησης της κύριας κατοικίας από ειδικό φορέα και τη μίσθωσής της στους οφειλέτες.
- Πιο συγκεκριμένα, δημιουργούνται εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης του οφειλέτη αλλά και συμβουλευτικές υπηρεσίες οι οποίες παρέχονται από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Δανειοληπτών και τους επαγγελματικούς φορείς.
Πριν ο οφειλέτης φτάσει στην αφερεγγυότητα, μπορεί να προσφύγει στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στους πιστωτές να διαμορφωθεί μια πρόταση ρύθμισης των χρεών του οφειλέτη και να αποφύγει τον κίνδυνο αφερεγγυότητας, είτε μετά από αίτηση του οφειλέτη είτε μετά από πρωτοβουλία των πιστωτών.
Η αποπληρωμή των χρεών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να ρυθμίζεται σε έως και 240 δόσεις. Στην περίπτωση που απολεσθεί η ρύθμιση απέναντι σε οποιοδήποτε πιστωτή, τότε αναβιώνονται οι απαιτήσεις του πιστωτή στο ύψος που είχαν πριν από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, αφαιρουμένων των ποσών που καταβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, ενώ τις καθιστούν ληξιπρόθεσμες και άμεσα απαιτητές.
Οι οφειλέτες που θα ρυθμίσουν τις οφειλές τους μπορούν να λάβουν επιδότηση για την αποπληρωμή των δανείων που εξασφαλίζονται με την κύρια κατοικία για διάστημα πέντε ετών από την ημερομηνία της αίτησης.
Προϋποθέσεις είναι οι εξής:
- Το σύνολο των χρεών προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης να είναι τουλάχιστον 20.000 ευρώ, το υπόλοιπο της οφειλής από δάνειο με υποθήκη την α’ κατοικία 135.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 20.000 για κάθε επιπλέον μέλος και με ανώτατο ποσό τα 215.000 ευρώ.
- Να έχει επέλθει σημαντική μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων το τελευταίο εξάμηνο.
Το ποσό της επιδότησης ορίζεται σε:
- 70 ευρώ τον μήνα για τον αιτούντα.
- Προσαύξηση κατά 35 ευρώ τον μήνα για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού.
- Επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα για μονογονεϊκή οικογένεια.
- Προσαύξηση 35 τον μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο στα νοικοκυριά με απροστάτευτο/α τέκνο/α.
Ως ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξάρτητα από τη σύνθεση του νοικοκυριού.
«Η επιδότηση δόσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ακόλουθα όρια: α) ποσοστό 80% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια εξυπηρετούμενα ή δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μέχρι 90 ημέρες κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, β) ποσοστό 60% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, γ) ποσοστό 40% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και έχουν επιπλέον καταγγελθεί σε χρόνο όχι μεγαλύτερο του ενός έτους προ της υποβολής της αίτησης», επισημαίνεται στο νομοσχέδιο.
Η διαδικασία της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών θα διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή, τη διαχείριση και την υποβολή των αιτήσεων.
Όσον αφορά την πτώχευση, με στόχο τη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του οφειλέτη με ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη, σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών. Από την κήρυξη της πτώχευσης, το φυσικό πρόσωπο στερείται μόνο εκείνων των δικαιωμάτων του προσωπικής φύσεως, που προβλέπουν ειδικές διατάξεις νόμων. Προβλέπεται επίσης ότι η πτώχευση δεν είναι λόγος στέρησης άδειας άσκησης επαγγέλματος.
Για την οριστική απαλλαγή από τα χρέη του (δεύτερη ευκαιρία), το νομοσχέδιο αναφέρει ότι ο οφειλέτης απαλλάσσεται πλήρως από κάθε οφειλή προς τους πιστωτές 36 μήνες από την ημερομηνία κήρυξης της πτώχευσης. Για όσους χάνουν την κύρια κατοικία, η απαλλαγή επέρχεται σε έναν χρόνο. Οι ευάλωτες κατηγορίες μπορούν να υποβάλουν αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας τους σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης, ο οποίος αποκτά το ιδιοκτησιακό δικαίωμα και προχωρά σε μίσθωσης της κατοικίας για 12 έτη. Η μίσθωση καταγγέλλεται αν ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών μισθωμάτων. Όταν ο οφειλέτης καταβάλλει το σύνολο των μισθωμάτων, μπορεί να επαναγοράσει και να αποκτήσει το ακίνητο έναντι τιμήματος επαναγοράς.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, όσοι έχουν ήδη υποβάλει αίτηση υπό τον νόμο Κατσέλη συνεχίζουν κανονικά την εκδίκαση της υπόθεσής τους. Βασικός στόχος της κυβέρνησης είναι να επιταχυνθούν οι εκκρεμείς υποθέσεις εντός του 2021, μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας επαναπροσδιορισμού των αιτήσεων.
της Αμαλίας Κάτζου
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
