Πριν από περισσότερα από τέσσερα χρόνια, η Λιάτ Μάλκα περίμενε με αγωνία ένα δείγμα σπέρματος από έναν νεκρό άνδρα για να γονιμοποιήσει το ωάριο της. Η καθηγήτρια νηπιαγωγείου από το Ισραήλ ήλπιζε να υποβληθεί σε τεχνητή γονιμοποίηση και απογοητεύθηκε όταν η πρώτη προσπάθεια δεν πέτυχε.
Τον επόμενο μήνα όμως τα κατάφερε και μετά από μία φυσιολογικότατη κύηση έφερε στον κόσμο ένα υγιέστατο κοριτσάκι, τη Σίρα. Η Σίρα ζει με την μητέρα της και τη γιαγιά της σε ένα διαμέρισμα στην πόλη Ashkelon και δεν έχει γνωρίσει ποτέ τον πατέρα της. Έχει δει όμως μια φωτογραφία του, παρόλο που της είναι δύσκολο να τον αποκαλέσει μπαμπά.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αυτού του είδους η αναπαραγωγή, η μεταθανάτια εξωσωματική γονιμοποίηση, παρουσιάζει αύξηση σε όλο τον κόσμο. Οι άντρες δωρίζουν το γενετικό τους υλικό όταν είναι ακόμα ζωντανοί ή μόλις πεθάνουν, έτσι ώστε να μπορούν να συνεχίσουν το γενεαλογικό τους δέντρο μετά τον θάνατο τους. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι ο αριθμός αυτών των διαδικασιών είναι πιθανό να αυξηθεί, καθώς η αναπαραγωγική τεχνολογία κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στις «εναλλακτικές οικογένειες».
Το Ισραήλ είναι μια χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά μεταθανάτιας εξωσωματικής γονιμοποίησης ανά κάτοικο και θεωρείται ως ένα εργαστήριο για αυτό το νέο τρόπο οικογενειακής παραγωγής. Ωστόσο, το Ισραήλ ρυθμίζει και χρηματοδοτεί την εξωσωματική γονιμοποίηση, ενώ παράλληλα καθορίζει ποιος έχει πρόσβαση στη διαδικασία. Επί του παρόντος, όλες οι γυναίκες ηλικίας έως 45 ετών μπορούν να προχωρήσουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση, χρησιμοποιώντας γενετικό υλικό από αποθανόντες άνδρες, σύμφωνα με το Atlantic.
Τα πράγματα γίνονται όμως λίγο πιο περίπλοκα, όταν οι γονείς του αποθανόντος ζητούν αυτού του είδους την αναπαραγωγή για να δημιουργήσουν έναν ζωντανό απόγονο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα δικαστήρια αποφασίζουν κατά περίπτωση. Την τελευταία δεκαετία, έχουν παρουσιαστεί πολύπλοκες υποθέσεις που περιλαμβάνουν προβλήματα και πολλές αντιδράσεις. Οι νομικοί εμπειρογνώμονες και οι ραβίνοι, μεταξύ άλλων, έχουν εκφράσει τις ανησυχίες του, ότι η αναπαραγωγή αυτή παραβιάζει τα δικαιώματα του παιδιού.
Από την πλευρά της, η Μάλκα ενημερώθηκε για αυτή τη διαδικασία σε ηλικία 35 ετών, όταν έμαθε από το γιατρό της ότι δεν έχει αρκετά ωάρια. Έκανε μια έρευνα στις τράπεζες σπέρματος για έναν ανώνυμο δωρητή, αλλά δεν της άρεσε το ενδεχόμενο να γνωρίζει το παιδί της μόνο την πλευρά της οικογένειάς της. Ανησυχούσε επίσης ότι σε μια τόσο μικρή χώρα, το παιδί της κινδύνευε μια μέρα να συναντήσει και να συνυπάρξει χωρίς να το ξέρει με κάποιον αδερφό του.
Τελικά, βρήκε ένα βίντεο που είχε δημοσιεύσει η Julia και ο Vlad Pozniansky στο YouTube. Το ζευγάρι ζητούσε νόμιμη άδεια για να δωρίσει το σπέρμα του 25χρονου γιου του, του Baruch, που είχε πεθάνει από καρκίνο όταν ήταν 25 ετών. Η πρόθεσή του να διατηρήσει το σπέρμα του και να το χρησιμοποιήσει για να γονιμοποιήσει μια γυναίκα περιγραφόταν λεπτομερώς σε ένα νομικό έγγραφο που είχε υπογράψει η δικηγόρος Irit Rosenblum.
Η Μάλκα ήρθε σε επαφή με την Rosenblum, που ίδρυσε τη New Family, μια οργάνωση που παρέχει νομική υποστήριξη σε μη παραδοσιακές ισραηλινές οικογένειες. Στη συνέχεια η Μάλκα έπρεπε να υπογράψει μια σύμβαση που όριζε ότι θα χρησιμοποιήσει το σπέρμα του Baruch για να μείνει έγκυος. Μετά από ένα χρόνο γραφειοκρατικών καθυστερήσεων και συνεχιζόμενων συζητήσεων για τον προσδιορισμό της εγκυρότητας του νομικού εγγράφου του Baruch, το δικαστήριο τελικά αποφάνθηκε υπέρ της οικογένειάς του κι έτσι το 2015 γεννήθηκε η Σίρα.
Η Julia Pozniansky δήλωσε ότι αξίζε ο γραφειοκρατικός και νομικός αγώνας. Η υπόθεση καλύφθηκε εκτενώς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και απέδειξε ότι η μετά θάνατον αναπαραγωγή δεν χρειάζεται να θεωρείται επιστημονική φαντασία, αλλά μάλλον μια διαδικασία που χρειάζεται ευρύτερη υποστήριξη. Οι εμφανίσεις της στον ισραηλινό Τύπο ήταν μια ευκαιρία να διορθωθούν οι παρανοήσεις και να παρουσιαστεί μια δημόσια έκκληση που ελπίζει να κλείσει τα στόματα στους επικριτές της διαδικασίας.
Στο Ισραήλ, η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ένα από τα σπάνια ζητήματα που υποστηρίζονται σχεδόν από όλους, ανεξαρτήτως θρησκείας ή σεξουαλικότητας. Ως ημιεπίσημη κρατική πολιτική, το Ισραήλ ενθάρρυνε τους εβραίους κατοίκους να έχουν παιδιά με στόχο τη διατήρηση μιας εβραϊκής πλειοψηφίας.
Μετά τον πόλεμο του 1967, όπου το Ισραήλ κατέκτησε την Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα και έφερε 1 εκατομμύριο περισσότερους Παλαιστίνιους υπό ισραηλινή κυριαρχία, ιδρύθηκε το Ισραηλινό Δημογραφικό Κέντρο για την αύξηση των εβραϊκών ποσοστών γεννήσεων, μια αποστολή που η κυβέρνηση θεώρησε απαραίτητη για την επιβίωση του εβραϊκού λαού. Πολλές περιπτώσεις αυτού του είδους της αναπαραγωγής καταγράφηκαν στα μέσα της δεκαετίας του '90, αλλά το ζήτημα προκάλεσε το εθνικό ενδιαφέρον, καθώς το σπέρμα προέρχεται από κάποιον νεκρό στρατιώτη, προκαλώντας ηθικά διλήμματα.
Σε αντίθεση με τις μακρές νομικές διαδικασίες, η μετά θάνατον ανάκτηση σπέρματος είναι εκπληκτικά απλή. Το σπέρμα παραμένει ζωντανό 24 έως 36 ώρες μετά το θάνατο και σε σπάνιες συνθήκες, λένε οι γιατροί, μπορεί να παραμείνει ζωντανό ακόμα και για 72 ώρες. Οι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρικό σοκ για να προκαλέσουν την εκσπερμάτιση, ενώ υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να πάρουν το σπέρμα. «Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι ο τρόπος που θα πάρουμε το σπέρμα. Αυτό είναι πολύ εύκολο. Το πρόβλημα είναι ότι εγείρονται συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και νομικά ζητήματα», είχε αναφέρει ο Igal Madjar, διευθυντής του κέντρου ανδρικής γονιμότητας στο Tel Hashomer στην επιτροπή του Υπουργείου Δικαιοσύνης το 2003.
Αυτή η επιτροπή, η οποία περιελάμβανε τους γιατρούς, τους φιλοσόφους, δικηγόρους και τους ραβίνους, συμβούλευε επί των επίσημων κατευθυντήριων γραμμών της μετά θάνατον αναπαραγωγής, οι οποίες στη συνέχεια εκδόθηκαν από τον γενικό εισαγγελέα του Ισραήλ. Η Ravitsky, που ήταν μεταξύ των συμμετεχόντων, υπενθυμίζει ότι υπήρξε σχεδόν πλήρης συναίνεση για τη συνέχιση της διαδικασίας. Ακόμη και οι συντηρητικοί ραβίνοι συμφώνησαν ότι η μεταθανάτια αναπαραγωγή δεν δημιουργεί προβλήματα και στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να αποτελέσει μια καλή πράξη.
Δημιουργώντας μια διαδικασία δύο σταδίων, η επιτροπή του Υπουργείου Δικαιοσύνης συμφώνησε να επιτρέψει τη διαδικασία της αυτής της γονιμοποίησης, αλλά άφησε τη χρήση του γενετικού υλικού στη μελλοντική διακριτική ευχέρεια των δικαστηρίων. Ωστόσο, οι κατευθυντήριες γραμμές περιόρισαν την έγκριση για την ανάκτηση σπέρματος μόνο σε αιτήσεις που υποβλήθηκαν από γυναίκες και αρνήθηκαν αιτήσεις που υποβλήθηκαν από γονείς.
Έκτοτε, η νομική εξέλιξη της μεταθανάτιας αναπαραγωγής δεν προχώρησε ομαλά. Μέχρι σήμερα, τα ισραηλινά δικαστήρια δεν έχουν απαντήσει στο ερώτημα αν είναι ηθικό να δημιουργηθεί ένα παιδί «για την εκπλήρωση των επιθυμιών ενός ενήλικα, με κάθε τρόπο και με κάθε κόστος». Κι αυτό επειδή το δικαίωμα για μεταθανάτια αναπαραγωγή δεν είναι δεδομένο για τους γονείς του αποθανόντος, ενώ υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τα δικαιώματα ενός αγέννητου παιδιού.
Αν και μεμονωμένες περιπτώσεις απορρίπτονται ή καθυστερούν περιστασιακά στα δικαστήρια, οι ειδικοί λένε ότι η τάση κινείται προς την κατεύθυνση της προοδευτικής αναπαραγωγής μετά θάνατον. Για χρόνια, η Rosenblum έχει πιέσει για την ίδρυση μιας τράπεζας σπέρματος ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων στην οποία είπε ότι οι νέοι Ισραηλινοί θα σκέφτονται σοβαρότερα για τις μεταθανάτιες επιθυμίες τους.
Ο Kathryn O'Sullivan, ειδικός οικογενειακού δικαίου και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Limerick, σημειώνει ότι η συζήτηση για τη μεταθανάτια υποβοηθούμενη αναπαραγωγή κερδίζει συνεχώς έδαφος σε όλο τον κόσμο. Ενώ η Γαλλία, η Γερμανία και η Σουηδία επέλεξαν την απαγόρευση, άλλες χώρες, όπως η Ιρλανδία, αναπτύσσουν νόμους για να το επιτρέψουν. Τέτοια νομικά πλαίσια θα πρέπει επίσης να εξετάζουν σχετικά ζητήματα όπως τα κληρονομικά και παιδαγωγικά ζητήματα.
Η Λίατ Μάκλα πάντως λέει ότι παρά τους κινδύνους και τα προβλήματα, ζουν μια ευτυχισμένη ζωή. Αφού τελειώσει το νηπιαγωγείο η Σίρα, πηγαίνουν συχνά στην παραλία ή χορεύουν στο σαλόνι τους. «Είναι μόνο οι δυο μας και κάνουμε πάντα αυτό που μας αρέσει», είπε. Η Μάλκα αισθάνεται άνετα γνωρίζοντας ότι η ίδια και ο Baruch Pozniansky πέτυχαν κάτι όμορφο «δημιουργώντας ένα χαρούμενο πρόσωπο»...tvxs.gr
