Με επιπλέον πρόστιμα, κατεδαφίσεις, μπλόκο στις μεταβιβάσεις αλλά και μπλέξιμο με την ελληνική γραφειοκρατία, κινδυνεύουν όσοι δεν «τακτοποιήσουν» αυθαίρετα κτίσματα μέσα στους ...
επόμενους μήνες. Eπιπλέον, βαθύτερα θα βάλουν το χέρι στην τσέπη όσοι τα «νομιμοποίησαν» και θα αναγκαστούν να τα μεταβιβάσουν με συμβολαιογραφική πράξη ή κάνοντας τις σχετικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο.
Η διαδικασία ένταξης και τακτοποίησης των αυθαιρέτων κτισμάτων θα ολοκληρωθεί τον προσεχή Νοέμβριο, ωστόσο, όσο περνάει ο καιρός, χάνονται εκπτώσεις και επιβάλλονται επιπλέον προσαυξήσεις στον υπολογισμό της τελικής αξίας του αυθαίρετου κτίσματος και κατά συνέπεια του προστίμου. Οι πολιτικοί μηχανικοί συστήνουν στους ενδιαφερομένους να σπεύσουν το συντομότερο δυνατόν, καθώς στο μέλλον καμία μεταβίβαση δεν θα μπορεί να γίνει χωρίς την παροχή πιστοποιητικού νομιμότητας από μηχανικό.
Εντός του έτους, η ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας τακτοποίησης αυθαιρέτων θα ανοίξει τον δρόμο για κατεδαφίσεις, ενώ όσοι πολίτες δεν ρυθμίσουν τις υποθέσεις τους κινδυνεύουν με κατεδαφίσεις αλλά και τσουχτερά πρόστιμα. Σύμφωνα με τον σχετικό νόμο που έχει ψηφιστεί, στο εξής ο έλεγχος θα γίνεται σε δειγματοληπτική βάση από τα παρατηρητήρια δόμησης, τα οποία θα αποτελούν ασφαλιστική δικλείδα ελέγχου των αυθαιρεσιών από τους πολιτικούς μηχανικούς.
Μέχρι στιγμής έχουν «νομιμοποιηθεί» περίπου 1 εκατομμύριο αυθαίρετα από το 2013 και έχουν εισπραχθεί 2,3 δισ. ευρώ, ενώ αναμένεται σχεδόν 1 δισ. ευρώ ακόμη από τις εναπομείνασες δόσεις. Ως προς το προφίλ των «τακτοποιήσεων», προκύπτουν μέχρι στιγμής τα εξής στοιχεία:
1. Το 75% των δηλώσεων αφορά κτίσματα με οικοδομική άδεια, ενώ για το 25% δεν υπάρχει καν άδεια.
2. Το 70% των κτισμάτων που τακτοποιούνται βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές.
3. Σχεδόν το 22% των δηλώσεων αφορά κύρια και μοναδική κατοικία.
4. Το 60% των δηλώσεων «τακτοποίησης» αφορά εξοχικά.
5. Σχεδόν το 20% των δηλώσεων αφορά επαγγελματικές χρήσεις.
6. Το μέσο πρόστιμο που βεβαιώνεται διαμορφώνεται κοντά στα 5.400 ευρώ ανά δήλωση.
7. Τα τετραγωνικά που τακτοποιούνται είναι κατά μέσο όρο στα 75 μέτρα, ενώ για τους βοηθητικούς χώρους στα 30.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τελευταίος νόμος για τα αυθαίρετα έχει κριθεί ως συνταγματικός από το Συμβούλιο της Επικρατείας, κάτι που… λύνει τα χέρια όσων έχουν προχωρήσει σε τακτοποίηση κτισμάτων, ενώ αποτελεί δέλεαρ για όσους δεν έχουν προχωρήσει στις σχετικές διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση, οι ιδιοκτήτες μη τακτοποιημένων αυθαιρέτων έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στην τακτοποίηση και τη διατήρηση της παρανομίας. Στην πρώτη περίπτωση σώζουν το ακίνητό τους, ενώ στη δεύτερη μπορεί να πληρώσουν πολλά περισσότερα για ανέγερση και διατήρηση ή έχουν την εναλλακτική της… κατεδάφισης!
Επιπλέον, πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων ότι τα αυθαίρετα δεν εγγράφονται στο Κτηματολόγιο, αλλά σε κάθε μελλοντική μεταβολή (μεταβίβαση, κληρονομιά κ.λπ.) θα περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο με βάση τη βεβαίωση καταλληλότητας από τον πολιτικό μηχανικό και αφού έχει πληρωθεί ή πληρώνεται το σχετικό πρόστιμο τακτοποίησης.
Ποιοι… αυθαίρετοι γλιτώνουν
Το έτος κατασκευής ενός αυθαιρέτου αποτελεί το «κλειδί» για να μην αντιμετωπίσει ο ιδιοκτήτης του πρόβλημα στο μέλλον εάν θέλει να το μεταβιβάσει.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Τα αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν πριν από το 1955 δεν θεωρούνται αυθαίρετα και σε αυτά δεν επιβάλλονται πρόστιμα, ενώ επιτρέπεται η μεταβίβασή τους χωρίς να έχει προηγηθεί τακτοποίηση. Παράλληλα, στις περιπτώσεις που προβλέπεται μελέτη στατικής επάρκειας, τότε το ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά 10%.
2. Στην περίπτωση που προκύψει, από τη σχετική μελέτη, η ανάγκη στατικής ενίσχυσης, τότε ισχύουν μειώσεις στην καταβολή των προστίμων που φθάνουν το 60% ανάλογα με τις περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας.
3. Τα αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν μεταξύ 1955 και 1975 νομιμοποιούνται με την καταβολή παραβόλου 250 ευρώ χωρίς την πληρωμή προστίμου, ενώ όσα έχουν κτιστεί από το 1975 έως το 1982 τακτοποιούνται με την καταβολή παραβόλου και του 15% του προστίμου. Όσα χτίστηκαν από την 1/1/1983 έως την 1/1/1993 τακτοποιούνται με την καταβολή παραβόλου και την πληρωμή του 60% του προστίμου.
4. Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από την 1/1/1993 έως την 31/12/2003, καταβάλλεται το 80% του προστίμου. Ολόκληρο το πρόστιμο τακτοποίησης καταβάλλεται για τα αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν από την 1/1/2004 έως και την 28/07/2011.
5. Όσοι τακτοποίησαν τα αυθαίρετά τους έως τις 9 Οκτωβρίου 2018 είχαν έκπτωση 20% επί των προστίμων, ενώ από την ημερομηνία αυτή και μετά μειώνεται το πρόστιμο ή στη συνέχεια (όταν λήξουν οι προθεσμίες) επιβάλλεται και προσαύξηση!
6. Αν η τακτοποίηση γίνει έως τις 8 Απριλίου, τότε προβλέπεται έκπτωση στην πληρωμή προστίμων κατά 10%, ενώ την ίδια έκπτωση δικαιούνται και οι ιδιοκτήτες που μαζί με τη δήλωση υπαγωγής υποβάλλουν και μελέτη στατικής επάρκειας. Στην περίπτωση που προκόψει η ανάγκη στατικής ενίσχυσης, ισχύουν μειώσεις που φθάνουν το 60%, ανάλογα με τις περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας.
7. Το ενιαίο πρόστιμο αυξάνεται κατά 10% αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νέου νόμου από τις 9/4/2019 έως τις 8/10/2019.
8. Επιβάλλεται αύξηση του προστίμου κατά 20% αν ο ιδιοκτήτης το τακτοποιήσει μετά τις 9 Οκτωβρίου 2019, αλλά και αύξηση κατά 10% αν η αυθαίρετη κατασκευή βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν προεδρικά διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
Ταυτόχρονα, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι έχει ήδη ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την επιστροφή χρημάτων στην περίπτωση που διαπιστωθούν λάθη στα πρόστιμα που προβλέπονται κατά τη διαδικασία τακτοποίησης. Η διαδικασία επιστροφής χρημάτων αφορά κυρίως υπολογιστικά λάθη και όχι διαφοροποιήσεις προστίμων. Ταυτόχρονα, πρέπει να σημειωθεί ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για υψηλότερες επιβαρύνσεις σε ιδιοκτήτες που θα… αμελήσουν να κλείσουν εμπρόθεσμα τις υποθέσεις τους.
Χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις για να είστε «διαβασμένοι»
1. Τι θεωρείται αυθαίρετο;
Αυθαίρετη θεωρείται μια κατασκευή ή μια χρήση για την οποία είτε δεν υπάρχει καθόλου οικοδομική άδεια είτε, αν υπάρχει οικοδομική άδεια, τότε δεν εφαρμόστηκε ακριβώς όπως προβλέπεται στα εγκεκριμένα σχέδια της Πολεοδομίας. Οι αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης που έχουν πραγματοποιηθεί πριν από τις 28/7/2011 μπορούν να δηλωθούν και να υπαχθούν στις διατάξεις του Ν. 4495/17 (εκτός ειδικών εξαιρέσεων – άρθρο 89).
2. Είναι απλή η διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρέτων;
Η διαδικασία τακτοποίησης ακινήτων είναι σύνθετη και απαιτεί την ανάθεση από τον ιδιοκτήτη σε έναν πολιτικό μηχανικό, ο οποίος θα καταγράψει τον έλεγχο της κατασκευής και τελικά την υποβολή της δήλωσης τακτοποίησης με όλα τα απαιτούμενα ανά περίπτωση δικαιολογητικά, σχέδια και μελέτες. Οι δηλώσεις γίνονται ηλεκτρονικά μέσα από πληροφοριακό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
3. Πώς πληρώνονται τα πρόστιμα;
Τα πρόστιμα πληρώνονται με τρεις τρόπους: α) με εφάπαξ εξόφληση, β) με προκαταβολή 30% του προστίμου και εξόφληση υπολοίπου σε δόσεις και γ) με εξόφληση όλου του προστίμου σε δόσεις.
4. Κατηγορίες αυθαιρέτων
Σύμφωνα με τον Ν. 4495/17, υπάρχουν πέντε κατηγορίες αυθαίρετων κατασκευών ή/και χρήσεων:
Κατηγορία 1: Αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις οι οποίες είχαν ολοκληρωθεί πριν από τις 9/6/1975 εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή παραβόλου ποσού 250 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.
Κατηγορία 2: Αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις οι οποίες είχαν ολοκληρωθεί πριν από τις 31/12/1982 εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή παραβόλου και την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.
Κατηγορία 3: Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις. Εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση, με την καταβολή παραβόλου ποσού 250 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου (εξωτ. μόνωση, μικρή μεταβολή των διαστάσεων μπαλκονιών, αλλαγή διαστάσεων και θέσης ανοιγμάτων, βόθροι και δεξαμενές νερού, αποθήκες έως 15 τ.μ., πρόχειρες κατασκευές κ.ά.).
Κατηγορία 4: Αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μετά την 1/1/1983 τακτοποιούνται και εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση (σύμφωνα με τις τελευταίες τροποποιήσεις), με την καταβολή αντίστοιχου παραβόλου και την καταβολή ειδικού προστίμου, εφόσον δεν παραβιάζονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και μεγαλύτερο του 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας και δεν υπερβαίνουν τα 250 τ.μ. για χρήση κατοικίας ανά ιδιοκτησία και μέχρι τα 1.000 τ.μ. κτιρίου συνολικά, τα 1.000 τ.μ. για τις λοιπές χρήσεις.
Κατηγορία 5: Αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις, που δεν ανήκουν στις Κατηγορίες 1-4, τακτοποιούνται για 30 έτη με την καταβολή αντίστοιχου παραβόλου και την καταβολή ειδικού προστίμου. Επιτρέπεται η μεταβίβαση και η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτών μετά την υπαγωγή τους. Οι κατασκευές αυτές μπορεί να εξαιρεθούν οριστικά της κατεδάφισης με την αγορά Συντελεστή Δόμησης όταν δημοσιευθεί η σχετική Υπουργική Απόφαση.
Παραβάσεις αναλυτικού προϋπολογισμού: Όσες αυθαίρετες κατασκευές δεν ορίζονται με επιφάνεια σε τετραγωνικά μέτρα και δεν αναφέρονται στην Κατηγορία 3 υπολογίζονται βάσει αναλυτικού προϋπολογισμού των κατασκευών που έχουν πραγματοποιηθεί αυθαιρέτως.
5. Κερδίζω κάτι αν μπω νωρίς στον νέο νόμο;
Ναι. Ο νέος νόμος είναι χωρισμένος σε τέσσερις φάσεις. Στις δύο πρώτες φάσεις υπάρχει έκπτωση, ενώ στις δύο τελευταίες υπάρχει επαύξηση του ειδικού ενιαίου προστίμου. Οι φάσεις έχουν οριστεί ως εξής:
Φάση 1: Έκπτωση 20% για υποβολές έως τις 8/10/2018.
Φάση 2: Έκπτωση 10% για υποβολές από τις 9/10/2018 έως τις 8/4/2019.
Φάση 3: Έκπτωση 10% για υποβολές από τις 9/4/2019 έως τις 8/10/2019.
Φάση 4: Έκπτωση 20% για υποβολές μετά τις 9/10/2019.
6. Υπάρχει έκπτωση αν πληρώσω άμεσα το πρόστιμο;
Ναι. Προβλέπονται ειδική έκπτωση 20% για εφάπαξ πληρωμή του προστίμου και ειδική έκπτωση 10% για εφάπαξ πληρωμή του 30% του προστίμου.
7. Σε πόσες δόσεις μπορώ να εξοφλήσω το πρόστιμο:
Το πρόστιμο μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 100 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ.
8. Πόσο είναι το παράβολο;
Το παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου ορίζεται από τον Ν.4495/17 ως εξής:
· 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.
· 500 ευρώ για κτίριο/χρήση από 100 τ.μ. έως 500 τ.μ.
· 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση από 500 τ.μ. έως 2.000 τ.μ.
· 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση από 2.000 τ.μ. έως 5.000 τ.μ.
· 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 5000 τ.μ.
9. Ποιος ο κίνδυνος αν δεν κάνω τακτοποίηση;
Η τακτοποίηση αυθαίρετου κτιρίου ή χρήσης δεν είναι υποχρεωτική, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κυρώσεις στην περίπτωση που δεν τακτοποιηθεί. Εφόσον διαπιστωθεί από έλεγχο της Πολεοδομίας ή και άλλης ελεγκτικής Αρχής ότι υφίσταται αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση, επισύρονται κυρώσεις τόσο σε οικονομικό επίπεδο, με επιβολή προστίμων (ανέγερσης και διατήρησης) πολλαπλάσια του ειδικού προστίμου τακτοποίησης, όσο και ποινικές και αστικές ανάλογα την περίπτωση.
10. Πώς αποδεικνύεται ο χρόνος κατασκευής ενός αυθαιρέτου;
Ο χρόνος κατασκευής ενός αυθαίρετου κτίσματος ή εγκατάστασης μιας αυθαίρετης χρήσης αποδεικνύονται μόνο με επίσημα δημόσια έγγραφα και αεροφωτογραφίες σε συνδυασμό με την τεχνική τεκμηρίωση του μηχανικού.
11. Υπάρχουν ειδικές εκπτώσεις για χαμιλόμισθους, ανέργους ή συνταξιούχους;
Οι μακροχρόνια άνεργοι θα καταβάλουν το 30% του προστίμου, ενώ οι δικαιούχοι επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης το 20%. Χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι δεν έχουν κάποια έκπτωση.
12. Υπάρχουν ειδικές εκπτώσεις για ΑμεΑ, πολύτεκνους κ.λπ.;
Ναι. Οι ειδικές ομάδες πληθυσμού που έχουν ειδική έκπτωση είναι οι εξής:
Α. Έκπτωση 85% για τακτοποίηση κατοικίας (ανεξάρτητα αν είναι κύρια ή άλλη κατοικία).
ΑμεΑ με ποσοστό αναπηρίας 80% καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά από άτομα αυτής της κατηγορίας με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ.
Β. Έκπτωση 80% για τακτοποίηση μόνο της κύριας κατοικίας.
- ΑμεΑ με ποσοστό αναπηρίας 67% καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά από άτομα αυτής της κατηγορίας με ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 24.000 ευρώ.
- Παλιννοστούντες ομογενείς με εγγραφή στα μητρώα ή τα δημοτολόγια δήμου ή κοινότητας.
- Πολύτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 80.000 ευρώ (για τους πολύτεκνους υπάρχει και έκπτωση 50% για τακτοποίηση β΄ κατοικίας εφόσον είναι μικρότερη των 80 τ.μ.).
Γ. Έκπτωση 70% για τακτοποίηση μόνο της κύριας κατοικίας.
- Τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ.
- Μονογονεϊκές οικογένειες με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ.
13. Σε ποιες άλλες περιπτώσεις μπορούν να δοθούν εκπτώσεις:
Εάν εκπονηθεί στατική μελέτη σε περιοχές με σεισμική επικινδυνότητα 3, η έκπτωση θα φτάνει το 60%, σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2 το 50% και σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1 το 30%. Επιπλέον, όσα κτίσματα ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση θα έχουν μείωση 30% με 50% (ανάλογα με τα τετραγωνικά).
14. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η νομιμοποίηση μπορεί να γίνει δωρεάν;
Ναι, αλλά δεν αφορούν τους πολίτες. Πιο συγκεκριμένα, το σχετικό νομοσχέδιο προβλέπει δωρεάν νομιμοποιήσεις σε ακίνητα του Υπερταμείου, στα αυθαίρετα κτίσματα της επίσημης Εκκλησίας αλλά και των Παλιοημερολογιτών, καθώς και σε αυθαίρετα αθλητικών σωματείων. Το 50% των προστίμων θα καταλήγει στο Πράσινο Ταμείο, το 25% στις Περιφέρειες και το 25% στους Δήμους.
15. Μπορώ να κάνω στα παιδιά μου γονική παροχή ένα διαμέρισμα με αυθαιρεσίες αν δεν τακτοποιήσω;
Όχι. Για να γίνει οποιαδήποτε διοικητική ή συμβολαιογραφική πράξη για ένα ακίνητο, θα πρέπει πρώτα να έχουν τακτοποιηθεί οι αυθαίρετες κατασκευές ή/και χρήσεις και να έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 30% του προστίμου τακτοποίησης.
16. Έχω ένα εμπορικό κατάστημα με αυθαίρετο πατάρι. Μπορώ να πάρω άδεια λειτουργίας;
Ναι. Μια επιχείρηση θεωρείται ότι λειτουργεί νόμιμα εφόσον διασφαλίσει όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις. Μία από τις προϋποθέσεις είναι η νομιμότητα του ακινήτου. Επομένως θα πρέπει όλες οι επιχειρήσεις να μεριμνήσουν για την τακτοποίηση τυχόν αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων.
Πώς νομιμοποιούνται σε δασικές εκτάσεις
«Νομιμοποιήσεις» προεκλογικού χαρακτήρα διά της τακτοποίησης όλων των κτισμάτων που βρίσκονται σε δασικές εκτάσεις πριν από το 1975, αλλά και κατοχύρωση για 30 χρόνια στα νεότερα, προβλέπονται στον σχετικό νόμο που έχει ψηφιστεί.
Οι εκτάσεις… συνελήφθησαν ως δασικές με βάση τις αεροφωτογραφίες του 1945 και σήμερα αποτελούν «οικιστικές πυκνώσεις», αλλά σε κάθε περίπτωση καθίσταται απαγορευτική λόγω κόστους η κατεδάφισή τους. Έτσι, αποφασίστηκε να προχωρήσει η τακτοποίηση των αυθαιρεσιών υπό προϋποθέσεις. Πάντως, μία από τις μεγάλες εκκρεμότητες στο θέμα των ακινήτων αποτελεί η κύρωση των δασικών χαρτών σε ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Μάλιστα, για το συγκεκριμένο ζήτημα είναι γνωστές οι χρόνιες διαμάχες στα δικαστήρια ανάμεσα στο Δημόσιο και σε ιδιώτες. Μέχρι στιγμής, υπολογίζεται ότι σχεδόν 300.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων καταλαμβάνονται από χιλιάδες αυθαίρετα σε ολόκληρη την επικράτεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι με το νέο πλαίσιο για τα αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις δεν δημιουργούνται δικαιώματα μεταβίβασης ή επέκταση του ακινήτου, αλλά αναστέλλεται η κατεδάφιση.
Σύμφωνα με το σχετικό πλαίσιο που θα ισχύσει φέτος, κριτήριο για την οικιστική πύκνωση είναι τα 25 στρέμματα με 50 αυθαίρετα, τα 100 στρέμματα με 100 αυθαίρετα και τα 400 στρέμματα με 200 αυθαίρετα.
Με βάση τις σχετικές διατάξεις:
Α. Όσα κτίσματα και συνοδευτικές εγκαταστάσεις ανεγέρθηκαν έως και την 11η Ιουνίου του 1975 τακτοποιούνται για 40 χρόνια.
Β. Όσα χτίστηκαν μετά την 11η Ιουνίου 1975 και έως τις 28 Ιουλίου του 2011 θα τακτοποιούνται για 25 έτη.
Το ύψος του προστίμου θα υπολογίζεται βάσει αλγόριθμου, που λαμβάνει υπόψη το αυθαίρετο κτίσμα, τον περιβάλλοντα χώρο καθώς και το κόστος των συνοδευτικών κατασκευών. Επιπλέον, λαμβάνονται υπόψη η επιφάνεια του κτιρίου και του υπογείου και η αντικειμενική αξία της πλησιέστερης ζώνης. Επίσης, το πρόστιμο θα περιλαμβάνει συντελεστή για τη δόμηση χωρίς οικοδομική άδεια.
Ο υπολογισμός της αξίας με βάση την παλαιότητα λαμβάνει υπόψη τρία χρονικά ορόσημα και έχει έναν συντελεστή επιφανείας. Δηλαδή, υπάρχει μια αναλογική αύξηση των τετραγωνικών μέτρων με βάση την αύξηση του όγκου.
Έτσι:
1. Για κτίριο 100 τ.μ. το οποίο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 2.000/τ.μ., το πρόστιμο προ του 1975 θα ανέρχεται σε περίπου 20.000 ευρώ, ενώ για κτίσματα προ του 2003 ο συντελεστής παλαιότητας μεταβάλλεται ανάλογα. Για παράδειγμα, αν είναι προ του 2003 είναι 37.500, αλλά εκτοξεύεται πάνω από τα 70.000 ευρώ αν είναι προ του 2011 και μετά το 2003.
2. Το συνολικό ενιαίο πρόστιμο καταβάλλεται σε 100 δόσεις, με ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης τα 100 ευρώ. Ωστόσο, θα παρέχεται έκπτωση 20% σε όσους το καταβάλλουν εφάπαξ και μειώνεται κατά 33%, εάν το δασικό αυθαίρετο αποτελεί πρώτη και μοναδική κατοικία ή βρίσκεται εντός ιδιωτικών δασών και ιδιωτικών δασικών εκτάσεων. Αν συντρέχουν και οι δύο περιπτώσεις, τότε το πρόστιμο μειώνεται κατά 50%.
Tα δικαιολογητικά για την υπαγωγή στον νόμο τακτοποίησης ακινήτων σε δασικές περιοχές είναι τα εξής: αίτηση υπαγωγής έως δύο χρόνια από την έναρξη ισχύος της ρύθμισης, παράβολο 250 ευρώ υπέρ του Δημοσίου, τεχνικές εκθέσεις δασολόγων και μηχανικών, δηλώσεις εντύπου Ε9 και μια υπεύθυνη δήλωση. Η ολοκλήρωση της υποβολής δικαιολογητικών θα πρέπει να γίνει σε έξι μήνες από την πληρωμή του παραβόλου, ενώ οι δηλώσεις υπαγωγής θα υφίστανται σε δειγματοληπτικό έλεγχο σε ποσοστό 30%.
Ό,τι δεν δηλώνεται κατεδαφίζεται
Σε άμεση κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων εντός δασικών εκτάσεων θα προχωρούν οι ελεγκτές περιβάλλοντος από τον προσεχή Νοέμβριο, εάν και εφόσον δεν δοθεί νέα παράταση στην προθεσμία τακτοποίησης.
Η λήξη του νόμου 4495/17 θα σηματοδοτήσει την έναρξη της διαδικασίας κατεδάφισης όποιων αυθαιρέτων βρίσκονται σε δασικές εκτάσεις και δεν έχουν δηλωθεί. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, κάτι τέτοιο αναμένεται μετά τις 9 Νοεμβρίου 2019, οπότε παύει να ισχύει το ευνοϊκό πλαίσιο των προστίμων. Στις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες προβαίνουν σε κατεδάφιση των αυθαίρετων κτισμάτων τους, το αρμόδιο για τη διαπίστωση της κατεδάφισης όργανο συντάσσει και εκδίδει πρωτόκολλο συμμόρφωσης, με το οποίο βεβαιώνεται η εκτέλεση της κατεδάφισης από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου. Το πρωτόκολλο κατεδάφισης κοινοποιείται στις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης για να εφαρμοστεί η διαδικασία διαγραφής προστίμων. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση που έχει διαφοροποιηθεί η αυθαίρετη κατασκευή (ως προς τις διαστάσεις ή το υλικό, τη θέση ή αν έχουν γίνει επεκτάσεις), τότε, σε σχέση με το αρχικό πρωτόκολλο κατεδάφισης, η διαδικασία προχωρά χωρίς να είναι απαραίτητη η έκδοση νέου πρωτοκόλλου.
Η κύρωση των δασικών χαρτών συναντά πολλά εμπόδια, καθώς είτε αρκετοί Δήμοι εμφανίζονται απρόθυμοι να συνεργαστούν πιο εντατικά είτε υπάρχουν σοβαρά εμπόδια που δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Μέχρι στιγμής, ένα μεγάλο τμήμα της Βορειοανατολικής Αττικής αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, καθώς τα ακίνητα που βρίσκονται σε έκταση 105.000 στρεμμάτων θεωρούνται δασικά. Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας, οι Δήμοι με τα περισσότερα αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις είναι οι εξής: Μεγάρων (17.412 στρέμματα), Μαραθώνα (15.444), Σαλαμίνας (12.747), Κρωπίας (12.801), Ωρωπού (9.853), Ραφήνας-Πικερμίου (7.347), Παιανίας (2.513) και ακολουθούν και άλλοι. Άλλες κραυγαλέες περιπτώσεις αυθαιρέτων σε δάση συναντιούνται στα Τζουμέρκα (41.000 στρέμματα), στον Δήμο Λουτρακίου (36.000 στρ.), καθώς και 19.500 στρέμμα σε 5 Δήμους της Χαλκιδικής.
Οι δασικοί χάρτες αποτελούν μια εξαιρετικά σημαντική παράμετρο για την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, το οποίο επεκτείνεται ταχέως σε ολόκληρη τη χώρα και έως την άνοιξη θα έχει ενταχθεί στο σύστημα το σύνολο των εκτάσεων της επικράτειας.
του Λουκά Γεωργιάδη
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
