Στα «σπάργανα» βρίσκεται η πάταξη του παρεμπορίου και λαθρεμπορίου υγρών καυσίμων, καθώς...
δύο και πλέον δεκαετίες μετά την απελευθέρωση της αγοράς, δεν έχουν επιλυθεί τα προβλήματα , που οδηγούν στην έξαρση της παραβατικότητας, και συνεχίζουν να αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για μια στοιχειώδη μείωση του φαινομένου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μόνο το 2015 το κράτος είχε απώλειες εσόδων της τάξης των 400 εκατ. ευρώ. Μοιάζει πλέον όνειρο η φιλοδοξία να εισπραχθούν περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ από την παράνομη διακίνηση και δράση των κυκλωμάτων παρεμπορίου.
Τα προβλήματα συνοψίζονται στα εξής:
· Για τα GPS των βυτιοφόρων εκκρεμεί υπουργική απόφαση που θα διευθετεί τεχνικά ζητήματα για την εγκατάσταση των συστημάτων, με αποτέλεσμα να μην έχει οριστεί ακόμα το χρονοδιάγραμμα τοποθέτησής τους.
· Το σύστημα εισροών-εκροών έπρεπε να είχε εγκατασταθεί στα πλοία από τον Νοέμβριο του 2017. Οι εταιρείες εγκαταστάτες δήλωσαν αδυναμία λόγω περιορισμού χρόνου. Λέγεται ότι δεν υπήρξε και… ενδιαφέρον από τους πελάτες. Δόθηκε παράταση μέχρι τις 27/2/2018. Η προθεσμία πέρασε, αλλά το σύστημα εισροών-εκροών δεν εγκαταστάθηκε. Δόθηκε και νέα ολιγόμηνη παράταση.
· Ελλείψει χρημάτων λόγω της οικονομικής κρίσης, τα ΚΕΔΑΚ – Κέντρα Ελέγχου Διακίνησης Καυσίμων (υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας) περιόρισαν τους ελέγχους τους στα μεγάλα αστικά κέντρα. Με τη μείωση των ελέγχων, η παραβατικότητα μένει στα ίδια. Την πενταετία 2011-2015 ελέγχθηκαν από τα κέντρα ελέγχου περισσότερα από 20.000 πρατήρια -εγκαταστάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα 9,3 εκατομμυρίων ευρώ (το συνολικό κόστος λειτουργίας των ΚΕΔΑΚ το διάστημα αυτό ήταν 1,5 εκατομμύρια ευρώ!). Απογοητευτικά είναι και τα στοιχεία των επόμενων χρόνων (με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Χουλιαράκη – Σταθάκη –με ανάρτηση στη «Διαύγεια»– επανέρχονται τα χρηματικά «μπόνους» των ελεγκτών ΚΕΔΑΚ – διενεργούν επιτόπιες αναλύσεις για την παραγωγή αποτελεσμάτων ενδεικτικών της ποιότητας των καυσίμων με VAN ειδικά εξοπλισμένα οχήματα).
· Η διαφορά δασμών που έρχεται και ξανάρχεται ανάμεσα στο diesel θέρμανσης και στο diesel κίνησης καθορίζει την εξέλιξη του λαθρεμπορίου. Όσο πιο φτηνό γίνεται το θέρμανσης, τόσο θα αντικαθιστά αυτό της κίνησης.
· Το υπουργείο Οικονομικών αδυνατεί να επεξεργαστεί και να αξιοποιήσει τα στοιχεία που συγκεντρώνει. ΚΕΔΑΚ και ΔΟΥ δεν έχουν βρει ακόμα βηματισμό συνεργασίας.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ) θεωρεί προϋπόθεση για την επιτυχία των ελέγχων: την ύπαρξη κεντρικής βάσης δεδομένων, όλων των δεξαμενών (υπόγειων, υπέργειων, κινητών), αποθήκευσης και διακίνησης πετρελαιοειδών προϊόντων. Και την απογραφή και καταγραφή (άμεσα σε κεντρική βάση) όλων των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και των πάσης φύσεως δεξαμενών, υπόγειων, υπέργειων και κινητών, διακίνησης πετρελαιοειδών προϊόντων.
Για μια πληρέστερη εικόνα απευθυνθήκαμε στην ΕΛΙΝΟΙΛ ΑΕ, σε μια εταιρεία που αξιολογήθηκε μεταξύ άλλων 8.000 και αναδείχθηκε στις 200 πιο δυναμικές επιχειρήσεις στον θεσμό των βραβείων ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας «Growth Awards» της Eurobank Grant Thorton.
Ο Δρ Νικόλαος Λιάπης, μηχανολόγος μηχανικός, διευθυντής Εκμετάλλευσης της ΕΛΙΝΟΙΛ ΑΕ και μέλος του ΔΣ της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (ΕΕΝΜΑ), απαντά:
Ποια είναι η γνώμη σας για την έρευνα του ΣΕΕΠΕ (Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδας). Την υιοθετείτε ή διαφοροποιείστε σε κάποια σημεία; Πώς αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα η εταιρεία (έξαρση παραβατικότητας. Παράνομη πώληση πετρελαίου θέρμανσης και ναυτιλίας ως ντίζελ κίνησης. Νοθεία στα καύσιμα ,«πειραγμένες» αντλίες. Εικονικές εξαγωγές βυτιοφόρων στα βόρεια σύνορα της χώρας. Πλασματικούς εφοδιασμούς πλοίων με σλέπια. Λαθρεμπόριο υγραερίου, λόγω της επιβολής υψηλού ειδικού φόρου κατανάλωσης στο υγραέριο κίνησης – ανέρχεται στα 430 ευρώ ανά μετρικό τόνο. Στο 15% του δείγματος των πρατηρίων παρατηρήθηκε κλοπή έως και 10% στις ποσότητες βενζίνης με τις οποίες εφοδιάζονται τα οχήματα);
Η ΕΛΙΝΟΙΛ υιοθετεί, σε όλη της την έκταση, την έρευνα του ΣΕΕΠΕ που έχει τρεις στόχους:
· Να κινητοποιήσει το κράτος ώστε να κινηθεί αποτελεσματικότερα για τον πληρέστερο έλεγχο της παραβατικότητας.
· Να ευαισθητοποιήσει και να κάνει πιο συνειδητοποιημένο τον καταναλωτή.
· Να προστατέψει τους πολλούς έντιμους πρατηριούχους από την παραβατική συμπεριφορά κάποιων συναδέλφων τους, οι οποίοι ουσιαστικά τους καταδικάζουν σε αποχώρηση από την αγορά. H εταιρεία μας, πρωτοπόρα, εφαρμόζει στρατηγική ποιοτικού ελέγχου στα πρατήριά της από το 1998, με κύριο άξονα τους ποιοτικούς και ποσοτικούς ελέγχους του ΕΤΚΛ ΕΜΠ και την εφαρμογή συστήματος Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας και συστήματος ISO 9001.
Η απελευθέρωση της αγοράς υγρών συνέβη εδώ και 25 χρόνια, αλλά το πρόβλημα εξυγίανσής της δεν έχει επιλυθεί ακόμα. Ποια είναι η πρότασή σας, υπάρχει τρόπος να αλλάξει η κατάσταση;
Η απελευθέρωση της αγοράς υγρών καυσίμων έγινε πολύ σωστά. Πρέπει να υπάρχει ανταγωνισμός, υγιείς ανταγωνισμός ανάμεσα στις εταιρείες, έτσι ώστε να προσφέρονται ακόμη καλύτερες υπηρεσίες στους καταναλωτές. Το πρόβλημα της παραβατικότητας όμως είναι διαχρονικό και δεν είναι η έλλειψη θεσμικού πλαισίου, αλλά η εφαρμογή του υπάρχοντος.
Εταιρείες και πρατήρια υγρών καυσίμων έχουν εγκαταστήσει συστήματα που δεν είναι ενιαία πιστοποιημένα – ο κάθε πρατηριούχος έχει σύστημα δικής του επιλογής. Πώς θα διορθωθεί αυτό; Για να μην παίρνει η… μπάλα και υγιές κομμάτι του κλάδου.
Ορθώς υπάρχουν επιλογές σε μια ελεύθερη αγορά. Ενώ όμως τα επιμέρους εξαρτήματα είναι πιστοποιημένα, δεν υπάρχει πιστοποίηση των συστημάτων από ανεξάρτητο διαπιστευμένο φορέα.
Πόσο συνέβαλε η νέα παράταση της ολοκλήρωσης του συστήματος εισροών-εκροών μέχρι το τέλος του 2018 στη συνέχιση του αθέμιτου ανταγωνισμού;
Το σύστημα εισροών-εκροών έχει εφαρμοστεί και λειτουργεί πλήρως στα πρατήρια και στις εγκαταστάσεις των εταιρειών εμπορίας. Το ΥΠΟΙΚ (υπουργείο Οικονομικών), δυστυχώς, ακόμη δεν εκμεταλλεύεται και δεν επεξεργάζεται τα δεδομένα. Η ολοκλήρωση κάποιων επιμέρους συστημάτων (εφοδιαστικά σλέπια, μεγάλοι καταναλωτές κ.λπ.) και κυρίως η αξιοποίηση των δεδομένων θα περιορίσουν δραστικά τα προβλήματα της αγοράς.
Είναι όμως απαραίτητο να υπάρχει μεγαλύτερος συντονισμός μεταξύ των τριών υπουργείων, ΥΠΟΙΚ, ΥΠΕΝ, Μεταφορών, ώστε να μη κατασπαταλούνται πόροι και να είναι πιο αποτελεσματική η διαδικασία. Στην παρούσα φάση και μέχρι να λειτουργήσει το σύστημα εισροών-εκροών, θα πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι. του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
