τα οικονομικά δεδομένα και του δανειολήπτη και τα δικά τους ήταν διαφορετικά και ασφαλώς κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει πριν από οκτώ ή δέκα χρόνια την οικονομική κατάρρευση που θα προκαλούσε η κρίση.
Σήμερα βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη δίνη των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών. Βλέπουν τα δικά τους ακίνητα να βγαίνουν στο σφυρί. Πολλοί χάνουν το σπίτι τους για δάνεια που οι ίδιοι δεν έλαβαν ποτέ. Νιώθουν και είναι απροστάτευτοι αφού σε πολλές περιπτώσεις ο νόμος δεν τους καλύπτει. Νομικοί και τραπεζίτες δηλώνουν στα «ΝΕΑ» ότι μεγάλος αριθμός ακινήτων που πλειστηριάζονται σήμερα ή πρόκειται να βγουν στο σφυρί τους επόμενους μήνες αφορούν περιουσιακά στοιχεία εγγυητών κόκκινων δανειοληπτών. Είναι στο μάτι του κυκλώνα και το φαινόμενο θα λάβει τη μορφή χιονοστιβάδας το 2018.
Ενόψει των stress test των τραπεζών, ο SSM ζητά τη διενέργεια τουλάχιστον 3.000 ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων κόκκινων δανείων μέχρι και τον Μάρτιο. Ο εφιάλτης δεν θα έχει τέλος. Στις αρχές του 2018 θα διενεργούνται 500-700 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων τον μήνα για να φθάσουν στους 1.000 στο τέλος του πρώτου τριμήνου και να ξεπεράσουν τους 2.000 τον μήνα, τον Σεπτέμβριο του 2018.
Μέχρι και χθες είχαν αναγγελθεί συνολικά 3.722 πλειστηριασμοί, με επισπεύδουσες κυρίως τράπεζες, οι οποίοι είναι προγραμματισμένοι να διενεργηθούν έως και τα μέσα του ερχόμενου Ιουλίου. Μέρα με τη μέρα γίνονται συνεχώς νέες αναγγελίες. Η λίστα μεγαλώνει επικίνδυνα.
Για να επιτευχθούν οι προβλέψεις που έχουν υποβάλει στον SSM οι τράπεζες για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, σύμφωνα με νεότερες εκτιμήσεις θα πρέπει το επόμενο έτος να γίνουν 15.000 μέχρι 20.000 πλειστηριασμοί, αριθμός που υπερβαίνει το αρχικό σχέδιο των 10.000 πλειστηριασμών.
Η άτυπη συµφωνία
Οι τράπεζες έχουν ατύπως συμφωνήσει με την κυβέρνηση να μην προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς σπιτιών συνδεδεμένα με στεγαστικά δάνεια φυσικών προσώπων αξίας έως και 300.000 ευρώ έως και το τέλος του 2017, δηλαδή κατά τον πρώτο μήνα λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Διάστημα κατά το οποίο οι πλειστηριασμοί κατοικιών αφορούν κυρίως επαγγελματικά δάνεια. Από εκεί και πέρα τους πρώτους μήνες του 2018 το άτυπο όριο θα πέσει στις 200.000 ευρώ για το πρώτο δίμηνο του έτους και στη συνέχεια θα σβήσει. Ηδη πάντως υπάρχουν πλειστηριασμοί που βρίσκονται στον προθάλαμο του Ειρηνοδικείου και αφορούν ακίνητα αξίας μικρότερης ακόμη και των 50.000 ευρώ.
Οι πλειστηριασμοί στοιχειώνουν την κυβέρνηση, η οποία δέχεται εκ των έσω τα πυρά με κυβερνητικά στελέχη όπως ο Νίκος Φίλης να ζητούν την άμεση κατάθεση νομοθετικής διάταξης για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς. Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται να γίνει, με τραπεζικά στελέχη να σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για κόκκινη γραμμή για τους δανειστές. Προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως διευκρινίζει στα «ΝΕΑ» τραπεζικό στέλεχος, έχουν μόνο όσοι έχουν υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη, αλλά και όσοι το κάνουν έως και το τέλος του 2018. Από το 2019 παύει να υπάρχει ο νόμος Κατσέλη και το ζητούμενο είναι αν τη θέση του θα πάρει ένα νέο καθεστώς προστασίας έστω και με αυστηρότερα κριτήρια.
Εγκλωβισµένοι
Ο κλοιός έχει σφίξει επικίνδυνα γύρω από τους εγγυητές που έχουν αναλάβει απέναντι στην τράπεζα την ευθύνη ότι θα καταβάλουν την οφειλή, σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν αποπληρώσει, όπως έχει συμφωνήσει για το δάνειο που έλαβε. Πολλοί εγγυητές έχουν μετατραπεί σε ισόβιους οφειλέτες δανείων που δεν πήραν. Από τη στιγμή μάλιστα που για να εξοφληθεί η οφειλή λαμβάνεται υπόψη το τελικό πλειστηρίασμα σε πολλές περιπτώσεις η οφειλή δεν καλύπτεται. Με άλλα λόγια, ο εγγυητής μπορεί να χάσει το σπίτι του και να συνεχίσει να χρωστάει.
Το πρόβλημα των εγκλωβισμένων εγγυητών σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι μεγάλο και αφορά εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, συνήθως μάλιστα συγγενικά πρόσωπα των δανειοληπτών για χάρη των οποίων έθεσαν την περιουσία τους υπέγγυα στους δανειστές.
Οι εγγυητές δανείων (σύζυγοι, τέκνα, γονείς, οικογενειακοί φίλοι) κάτω από συναισθηματική πίεση υπέγραψαν ως εγγυητές. Και εγγυήθηκαν για το συνολικό ύψος του δανείου. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι εγγυητές δέχθηκαν να γίνει προσημείωση σε ακίνητό τους και ενημερώθηκαν ότι το δάνειο κοκκίνισε όταν ξεκίνησαν τα μέτρα εναντίον τους.
Βάσει του νόμου και των συμβάσεων που υπογράφονται με τις τράπεζες, οι εγγυητές του δανείου ευθύνονται για όλο το ποσό που έχουν εγγυηθεί, ξεχωριστά από τον κυρίως οφειλέτη. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν ένας υπερχρεωμένος δανειολήπτης προσφύγει στο Ειρηνοδικείο μέσω του νόμου Κατσέλη και εξασφαλίσει μια ευνοϊκή δικαστική απόφαση, η τράπεζα θα μπορεί στη συνέχεια να διεκδικήσει από τους εγγυητές τη ζημιά που θα υποστεί. Ο εγγυητής δεν προστατεύεται από την απόφαση που εξέδωσε το δικαστήριο για τον πρωτοφειλέτη και πρέπει να κάνει ξεχωριστή αίτηση. Ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση θα εκδοθεί η απόφαση, η οποία μπορεί να είναι διαφορετική, ίσως μη απαλλακτική, σε σχέση με του κυρίως οφειλέτη.
Μπορεί, για παράδειγμα, ο σύζυγος να υπαχθεί στον νόμο και να κουρευτεί το χρέος του, αλλά η εγγυήτρια σύζυγος δεν υπάγεται αυτόματα με την αίτηση του οφειλέτη συζύγου της και ένα πιθανό κούρεμα των οφειλών του κύριου οφειλέτη ενδεχομένως να κληθεί να το καταβάλει ο εγγυητής ο οποίος εγγυήθηκε για ολόκληρο το ποσό. Π.χ. για δανειολήπτη με οφειλή 60.000 ευρώ, το δικαστήριο του κουρεύει το χρέος κατά 20.000 ευρώ. Αυτά τα 20.000 ευρώ μπορεί να αναγκασθεί να τα καταβάλει ο εγγυητής που είχε εγγυηθεί για τα 60.000 ευρώ.
Πολλοί σύζυγοι δεν γνωρίζουν ότι το έτερον ήμισυ είναι εγγυητής σε δάνειο συγγενικού ή φιλικού προσώπου. Είναι χιλιάδες οι οικογένειες που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα. Το κοινωνικό κόστος είναι τεράστιο.
Ακόμη πιο έντονο είναι το πρόβλημα σε περιπτώσεις συζύγων που έλαβαν στεγαστικό δάνειο (ο σύζυγος ως δανειολήπτης και η σύζυγος ως εγγυήτρια ή το αντίστροφο) και πριν από τη λήξη του δανείου προχώρησαν σε διαζύγιο. Στην περίπτωση αυτή ο εγγυητής δεν απαλλάσσεται αυτομάτως, αφού για να συμβεί αυτό θα πρέπει να συναινέσει ο δανειολήπτης, ο οποίος θα προτείνει νέο πρόσωπο, αλλά κυρίως πρέπει να συμφωνήσει η τράπεζα.
Αληθινές ιστορίες
Δύο περιπτώσεις εγγυητών που τα σπίτια τους βγήκαν στο σφυρί παρουσίασαν την περασμένη Δευτέρα «ΤΑ ΝΕΑ». Μία από αυτές αφορά διαμέρισμα 78 τ.μ. στα Σεπόλια, που βγήκε σε πλειστηριασμό στις 25 Οκτωβρίου 2017. Ενα διαμέρισμα του 1990, που ανήκε στην Ι.Σ. Ηταν η μοναδική κατοικία της ιδίας και του συζύγου της. Ο σύζυγός της, ένας μικρομεσαίος επαγγελματίας που διατηρούσε εμπορική επιχείρηση επί 40 έτη, είχε δανειοδοτηθεί για επαγγελματικούς λόγους. Μέχρι το 2010 τα δάνεια εξυπηρετούνταν κανονικά. Μετά βρέθηκε σε αδιέξοδο και τα χρέη άρχισαν να συσσωρεύονται. Το χρέος - για το οποίο είχε μπει ως εγγυήτρια η σύζυγός του - έφτασε στις 25 Οκτωβρίου, όταν και πλειστηριάστηκε το διαμέρισμα, τις 91.000 ευρώ με τους τόκους. Το σπίτι το πήρε η τράπεζα για το ποσό των 65.500 ευρώ, καθώς δεν βρέθηκε άλλος πλειοδότης.
Για να αποφύγει αυτόν τον κίνδυνο ο εγγυητής θα πρέπει να υποβάλει ξεχωριστή αίτηση υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη προκειμένου να προφυλαχθεί, ωστόσο προϋπόθεση είναι να πληροί τα κριτήρια του νόμου που είναι αυστηρά σε ό,τι αφορά το εισόδημα και τα περιουσιακά στοιχεία του.
Αγκάθι τα επιχειρηματικά δάνεια
Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όπου χιλιάδες επαγγελματίες έχουν υποθηκεύσει τα σπίτια τους και μικρούς εργασιακούς χώρους για να δανειστούν κεφάλαια από τις τράπεζες, ενώ και σ’ αυτήν την περίπτωση ο αριθμός των εγγυητών είναι πολύ μεγάλος μεταξύ συγγενικών και φιλικών προσώπων
Τι πρέπει να προσέξουν όσοι έχουν εγγυηθεί για δάνειο
Το θέμα των εγγυητών αποτελεί τη μεγαλύτερη παρενέργεια στην υπόθεση των κόκκινων δανείων, η οποία θα φανεί έντονα το επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που προκύπτουν από τις δανειακές συμβάσεις, οι εγγυητές θεωρούνται συνυπεύθυνοι για το δάνειο και εφόσον οι τράπεζες εξαντλήσουν κάθε δυνατότητα να εισπράξουν από τον οφειλέτη έχουν τη δυνατότητα να στραφούν κατά αυτών και να εισπράξουν τα ποσά που οφείλονται ακόμα και εκπλειστηριάζοντας περιουσιακά στοιχεία τους. Η ύπαρξη εγγυητών στα περισσότερα δάνεια που έχουν συναφθεί τα προηγούμενα χρόνια κάνει το πρόβλημα ιδιαιτέρως μεγάλο καθώς εγγυητές υπάρχουν σε συμβάσεις καταναλωτικών δανείων αλλά και στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων.
Βασικό είναι να γνωρίζουν οι εγγυητές ότι θα πρέπει ανταποκρίνονται στις οχλήσεις των τραπεζών διότι διαφορετικά μπορεί να χαρακτηριστούν ως μη συνεργάσιμοι και να μην μπορούν να βρουν λύση στο πρόβλημα.
Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ακόμα και εάν ο οφειλέτης προσφύγει για να υπαχθεί στον νόμο Κατσέλη - Σταθάκη ή έχει υπαχθεί στον νόμο, δεν παύουν οι δικές τους υποχρεώσεις καθώς οι πιστωτές διατηρούν δικαιώματα κατά του εγγυητή ακόμα και μετά τη ρύθμιση των χρεών ή την απαλλαγή του οφειλέτη, και μπορούν να αξιώσουν μέρος ή το σύνολο της οφειλής.
Για τον λόγο αυτό οι εγγυητές θα πρέπει να προχωρούν από μόνοι τους σε αναζήτηση των ένδικων μέσων, όπως για παράδειγμα προσφυγή στον νόμο Κατσέλη - Σταθάκη εφόσον πληρούν τους όρους για να προστατέψουν τη δική τους περιοθσία ή σε ρυθμίσεις με τις τράπεζες στο πλαίσιο εξωδικαστικών συμβιβασμών. Ανάλογες ευθύνες έχουν σε σχέση με οφειλές και όσοι κληρονόμοι δεν έχουν αποποιηθεί κληρονομιά θανόντος ο οποίος είχε όφειλες. Εάν ο θανών είχε ξεκινήσει τη διαδικασία του νόμου Κατσέλη και πέθανε πριν από τον δικαστικό συμβιβασμό ή πριν από την απόφαση για ρύθμιση των χρεών του προκειμένου να προστατευθούν οι κληρονόμοι από τα χρέη, θα πρέπει να ξεκινήσουν στο όνομά τους και για λογαριασμό τους τη διαδικασία, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου Κατσέλη - Σταθάκη. Αντίθετα εάν υπάρχει απόφαση ρύθμισης, τότε αυτή τούς καλύπτει.
.png)
