Εvet ή Hayir ? Ναι ή Όχι; Είναι το ερώτημα που θέτει την Κυριακή ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα 60 εκατομμυρίων Τούρκων ψηφοφόρων, ζητώντας...
«Οι Τούρκοι, ψηφίζουν με τον παρά τους, ή άλλως με το πορτοφόλι τους» είναι μια από τις εκφράσεις που κυκλοφορούν στη Γαλλία, από όσους θεωρούν ότι γνωρίζουν καλά τον τουρκικό λαό.
Το σίγουρο είναι ότι οι εκλογικές επιτυχίες του AKP, του κόμματος του Ερντογάν, στηρίχθηκαν στις πολύ καλές οικονομικές επιδόσεις της χώρας, μετά τον ερχομό στην εξουσία το 2002, των συντηρητικών μουσουλμάνων.
Επιδόσεις, που αναγνωρισμένα οφείλονται στις μεταρρυθμίσεις των προκατόχων, του κεντροδεξιού συνασπισμού με την ώθηση του υπουργού οικονομίας Κεμάλ Ντερβίς, τις οποίες είχε την εξυπνάδα να διατηρήσει και από τις οποίες επωφελήθηκε ο Ερντογάν.
Τελευταία όμως, η κατάσταση δεν είναι ρόδινη : ο πληθωρισμός έφθασε σε διψήφιο νούμερο, η ανεργία στο 10,9% (κατά μέσο όρο το 2016), τα έσοδα του τουρισμού έχουν συρρικνωθεί, η τουρκική λίρα υποτιμηθεί και η ανάπτυξη παρ' ότι ακόμα θετική (2,1%), έχει επιβραδυνθεί σε σύγκριση με παλιότερους ρυθμούς 4,8% κατ' έτος.
Το ερώτημα των Γάλλων παρατηρητών είναι, εάν αυτά τα δεδομένα θα συμβάλουν ώστε να χάσει ψήφους το «Ναι» και να επηρεασθεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Για να μην αφήσει τίποτα στην τύχη ο Ερντογάν, υπήρξε προβλεπτικός: έκλεισε στις φυλακές όσους θα είχαν τη δυνατότητα να οργανώσουν την εκστρατεία του «όχι», έχει το μονοπώλιο στα μέσα ενημέρωσης, χρησιμοποιεί τις κρατικές διευκολύνσεις για την εκστρατεία του και με τα κρατικά αεροπλάνα στέλνει ακόμα και υπουργούς στο εξωτερικό για συγκεντρώσεις, πράγμα απαράδεκτο για άλλη δημοκρατική χώρα», συνόψισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο 45χρονος Τανσού, κουρδικής καταγωγής που ζει στο Στρασβούργο και που παρακολούθησε και τη «συγκέντρωση-προπαγάνδα» στις 12 Μαρτίου, στην κοντινή πόλη Μέτζ με τον υπουργό Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Τουρκική Διασπορά και ψήφος
Οι Τούρκοι ψηφοφόροι που ζουν έξω από τη χώρα, υπολογίζονται στα τρία εκατομμύρια, που ισοδυναμούν με το 5-6 % του εκλογικού σώματος.
Η ψήφος των Τούρκων της διασποράς θα μπορούσε επομένως να ανατρέψει τις ισορροπίες υπέρ του «ναί», πράγμα που φαίνεται να έχει κατανοήσει το ΑΚΠ προσφέροντας ένα μάξιμουμ διευκολύνσεων για την ψηφοφορία.
Με βάση τα στοιχεία του τουρκικού προξενείου στο Παρίσι, οι Τούρκοι ψηφοφόροι στη Γαλλία υπολογίζονται στις 325.000.
Από τις αρχές Απριλίου, ήτοι δύο εβδομάδες πριν από την 16η, έχουν τεθεί στη διάθεσή τους εκλογικά κέντρα στα έξι γενικά προξενεία των πόλεων Παρίσι, Στρασβούργο, Μασσαλία, Λιόν, Νάντη και Μπορντώ.
Θα μπορούν δε να ψηφίσουν, έως τις 21.00 ώρα Γαλλίας, την Κυριακή το βράδυ... «δεν πρέπει να χαθεί ούτε ψήφος» ειρωνεύεται ο Χουσεΐν, κουρδικής καταγωγής υπάλληλος στο τουρκικό μπακάλικο σε λαϊκή γειτονιά των Παρισίων.
Για τον Χουσεϊν, «ότι και να βγει, ο Ερντογάν θα βρει τρόπους για κάνει το δικό του, όπως το 2015. Επειδή δεν του άρεσε το αποτέλεσμα του Ιουνίου για τις βουλευτικές, έκανε νέες εκλογές το Νοέμβριο» τόνισε με απαισιοδοξία.
Παντρεμένη με Τούρκο, η Μισέλ, το «χρυσό ψαλίδι» της γειτονιάς, επιδιορθώσεις ρούχων, όπου εργάζεται με τον σύζυγό της, δεν κρύβει τον θαυμασμό της για τον Ερντογάν. « Εχει κάνει πολλά για τη χώρα, δεν υπάρχει φτώχεια όπως πριν, είναι δυνατός και ο λαός τον θέλει δυνατό, πιστεύω ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Τούρκων στη Γαλλία θα ψηφίσει υπέρ του «ναι» δήλωσε με ενθουσιώδη αυτοπεποίθηση.
Η ατμόσφαιρα είναι εντελώς διαφορετική στις συνοικίες των πόλεων όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός Αρμενίων. Η Αλφροντβίλ θεωρείται η «μικρή Αρμενία». Η Κναρίγκ δουλεύει σε λογιστικό γραφείο, δεν θέλει να ακούει για Τουρκία και για έναν Ερντογάν «αρχισουλτάνο», εξαιτίας « των εγκλημάτων που έχει κάνει και που θα συνεχίσει να κάνει ακόμα και στη Συρία, γιατί έχω ρίζες και από εκεί» ξέσπασε.
Έτοιμος να «βάλει χέρι» στο ισλάμ Γαλλίας
Ο φόβος ενός πανίσχυρου Ερντογάν είναι αισθητός και σε ορισμένους κύκλους στη Γαλλία, ιδιαίτερα σε όσους προβληματίζονται για την αναδιοργάνωση «του ισλάμ Γαλλίας», μέσω του γαλλικού Συμβουλίου της μουσουλμανικής πίστης (CFCM) που δημιούργησε ο Νικολά Σαρκοζί το 2003.
Εκεί, τη θέση του αντιπροέδρου έχει ο Αχμέτ Ογκρας, που προτάθηκε από την πρεσβεία το 2012 και θεωρείται έμπιστος του Ερντογάν. Είναι 47 ετών, επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης του τουριστικού πρακτορείου « Afra Voyages».
« Η θεολογική του νομιμοποίηση είναι μηδενική, αλλά κανείς δεν νοιάζεται», είχε δηλώσει κατά τον διορισμό του, ο Μπερνάρ Γκοντάρ, τότε αρμόδιος για το ισλάμ στο γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών.
Λόγω της περιοδικότητας της προεδρίας ανά διετία, ο Α. Ογκρας αναμένεται να πάρει την προεδρία του Συμβουλίου την 1η Ιουλίου.
Οσο και εάν η ανάληψη της προεδρίας από τον Ογκρας γίνεται κάτω από νόμιμες διαδικασίες, ο ιστορικός Samim Akgönül του πανεπιστημίου του Στρασβούργου αναρωτιέται κατά πόσο θα είναι « ο Δούρειος Ιππος ενός καθεστώτος όλο και πιο αυταρχικού. Η 'Αγκυρα θα θεωρήσει σίγουρα ότι έχει ένα λόγο να πει για το ισλάμ στη Γαλλία. Μετά από μια νίκη του «ναι» θα πρέπει να περιμένουμε συνταρακτικές δηλώσεις του Ερντογάν» υπογράμμισε ο ιστορικός με δήλωσή του στο περιοδικό «L' Express».
«Το τρελό άλογο» η Γαλλία και η Ευρώπη
Να τεθεί εκ νέου η Τουρκία υπό το «καθεστώς παρακολούθησης» έχει ζητήσει η Επιτροπή Παρακολούθησης του Συμβουλίου της Ευρώπης ( Monitoring Committee).
Το αίτημα κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στις 9 Μαρτίου, ύστερα από τη γνωμοδότηση της «Επιτροπής της Βενετίας» για τη συνταγματική τροποποίηση στην Τουρκία, μέσω του δημοψηφίσματος.
Οι εμπειρογνώμονες της «Επιτροπής της Βενετίας», αρμόδιας για συνταγματικά θέματα, κατέληξαν ότι « η συνταγματική τροποποίηση αποτελεί επικίνδυνη οπισθοδρόμηση για τη δημοκρατία» και «ενέχει τον κίνδυνο εκφυλισμού σε ένα αυταρχικό προεδρικό σύστημα».
Εκτός εκπλήξεων, η Ολομέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης στις 25 Απριλίου θα επικυρώσει την τοποθέτηση της Τουρκίας, «υπό monitoring ».
«Είναι κάτι που ουδόλως συγκινεί τον Ερντογάν» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ Τούρκος συνάδελφος Α. Κ. διατηρώντας την ανωνυμία του.
Κατά την άποψή του, ο Ερντογάν «έχει κλείσει το κεφάλαιο Ευρώπη και συγκεκριμένα αυτό της ευρωπαϊκής ένταξης».
Με ένα «ναι» νικηφόρο, «θα μετατραπεί σε τρελό άλογο, θα αναστατώσει την Ευρώπη και θα είναι ένα σενάριο καταστροφή για την Ένωση».
«Για κάθε θέμα, στοιχηματίζω», δήλωσε, «ότι θα κάνει διμερείς συμφωνίες με κάθε πρωτεύουσα και όχι με τις Βρυξέλλες. Οι Ευρωπαίοι έφτιαξαν έναν «Πούτιν νούμερο 2» στα σύνορά τους, με τα ίδια τους τα χέρια. Δεν έδωσαν ποτέ σημασία στις προειδοποιήσεις μας. Και δεν είναι μόνο η Αγγελα Μέρκελ με τη συμφωνία για το μεταναστευτικό. Τη μεγάλη ευθύνη την έχει η Γαλλία και ο Σαρκοζί που μετά την εκλογή του το 2007 δήλωσε ότι είναι κατά της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, αναστέλλοντας 5 κεφάλαια.
Το έκανε σε ανταγωνισμό με το ακροδεξιό μέτωπο των Λεπέν, ώστε να έχει τα πρωτεία, επειδή η κοινή γνώμη δεν ήταν ζεστή για την τουρκική ένταξη. Με την «επιπόλαια» αυτή απόφαση, ο Σαρκοζί ακύρωσε κάθε διάθεση του Ερντογάν να συνεχίσει τις προσπάθειες και τις μεταρρυθμίσεις που ήταν ωφέλιμες όχι μόνο για τον τουρκικό λαό, αλλά και για την Ευρώπη. Τώρα τίποτα δεν τον συγκρατεί, με ένα «ναι» στην τσέπη, θα καθίσει στο τραπέζι μετά τις εκλογές στη Γερμανία και θα ζητήσει πολλά » υπογράμμισε.
