Ένα πανέμορφο αρχαίο θέατρο, με πρότυπο το διονυσιακό της Αθήνας, ένα στολίδι για τον αρχαίο Πειραιά, σώζεται σήμερα σχεδόν...
σε ίχνη.
Από το αρχαίο θέατρο Ζέας, το δεύτερο της πόλης μαζί με εκείνο της Μουνιχίας, έχουν σήμερα απομείνει μερικά υποπόδια από τις προεδρίες (τα καθίσματα των επωνύμων στην πρώτη σειρά) κάποιες θέσεις και χαράγματα στον βράχο, που υποδηλούν σημεία των κερκίδων.
Αλλά, επειδή είναι το μόνο δημόσιο κτήριο που σώζεται σχεδόν ακέραιο ως προς την κάτοψή του, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων και το υπουργείο Πολιτισμού, αποφάσισαν να το παρουσιάσουν ξανά, με τον δικό τους τρόπο, στα μάτια μας. Ετσι, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συζήτησε χθες αναλυτικά την προμελέτη για την αποκατάστασή του, η οποία βασίζεται κυρίως στην «αναπαράσταση» του κοίλου του μέσω μιας μεταλλικής κατασκευής η οποία θα στηριχθεί στα αρχαία κατάλοιπα. Σε κάποια μέρη αυτά θα είναι ορατά, ενώ τα σύγχρονα καθίσματα θα είναι από ξύλο.
Στόχος είναι η χρήση του θεάτρου στο πλαίσιο εκδηλώσεων για το αρχαίο δράμα που θα γίνουν σε συνεργασία με τον τοπικό δήμο και με το δημοτικό θέατρο. Το έργο αποτελεί «αιχμή του δόρατος» όπως λέει η διευθύντρια της εφορείας αρχαιοτήτων Στέλλα Χρυσουλάκη για την ανάδειξη ενός ολόκληρου τετραγώνου της πόλης σε κέντρο πολιτισμού. Πρόκειται για το τετράγωνο που περικλείει το παλιό και νέο μουσείο, το θέατρο και άλλα κτήρια, από τα οποία μόνο ένα δεν ανήκει προς το παρόν στο δημόσιο. Είναι ένα νεοκλασικό κτήριο, του οποίου η εξαγορά προχωρά.
Το πρόγραμμα ελπίζει βασίμως σε ένταξη στο ΕΣΠΑ. Εχει και τη σύμφωνη γνώμη της Περιφέρειας. Εφόσον ενταχθεί, το θέατρο θα είναι έτοιμο τρία χρόνια μετά την έναρξη των εργασιών. Το παλιό μουσείο θα χρησιμοποιηθεί για περιοδικές εκθέσεις, όπως λέει η κα Χρυσουλάκη, και επίσης θα γίνει εκεί καφέ που θα λειτουργεί και ώρες που το μουσείο δεν θα είναι ανοιχτό. Επίσης θα πεζοδρομηθεί ο κεντρικός δρόμος.
Το αρχαίο θέατρο της Ζέας κατασκευάστηκε τον 2ο αι. π.Χ. όταν έφυγαν οι Μακεδόνες από την Αθήνα και εκείνη ανέκτησε την Δήλο. Έχει βρεθεί ενεπίγραφη στήλη με δωρητές, χρονολογούμενη εκείνη την περίοδο. Από την ανωδομή του σώζονται ελάχιστα στοιχεία, κυρίως περιμετρικά ίχνη από ισχυρές κατασκευές επί των οποίων εδράστηκε, ενώ κάπως περισσότερα είναι τα στοιχεία της ορχήστρας και κάποιων κερκίδων, που έχουν φτάσει μέχρι τις μέρες μας. Ανασκάφηκε το 1881 οπότε αποκαλύφθηκαν 13 κερκίδες και 14 κλίμακες. Ό,τι βλέπουμε σήμερα, είναι κυρίως το υπόβαθρο του θεάτρου (λαξεύσεις επί των οποίων είχαν τοποθετηθεί τα εδώλια) που είχε διάμετρο 66,6 μ. η σκηνή του ήταν 180 τετραγωνικά μέτρα (36 επί 5).
Όπως είναι τώρα, με δυσκολία κατανοεί κανείς ακόμα και την ύπαρξή του. Εκτός των άλλων, συνθλίβεται από τεράστιους όγκους των σύγχρονων κατασκευών που έχουν κτισθεί γύρω. Οι οποίες σε κάποιο βαθμό κυρίευσαν τα άκρα του κοίλου, που τώρα θα γίνει μικρότερο γι’ αυτό τον λόγο. Το μεταλλικό πλέγμα θα τοποθετηθεί σε έξι σειρές, αντί για οκτώ όπως είχε προγραμματιστεί αρχικά και η χωρητικότητα του μνημείου θα είναι 600 θεατές (αντί 800 που είχε ζητηθεί). Όλες οι παρεμβάσεις θα είναι απολύτως αναστρέψιμες. Αντιγόνη Καρατάσου
