Μειωμένα κατά 1,38% ή κατά 610,5 εκατ. ευρώ εμφανίζονται τα συνολικά φορολογικά έσοδα...
το 2015, έναντι του 2014, σύμφωνα με έκθεση της Γενικής Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων για την εξέλιξη και διακύμανσή τους....
Τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν το 2015 σε 43,614 δισ. ευρώ έναντι 44,225 δισ. ευρώ το 2014, εξέλιξη που αποδίδεται κυρίως στη μείωση των εσόδων από άμεσους φόρους και ειδικότερα από τους φόρους στην περιουσία.
Στοιχείο που πρέπει να προβληματίσει είναι και η επιδείνωση της σχέσης μεταξύ των έμμεσων (και πιο άδικων αφού πλήττουν όλους τους πολίτες χωρίς κριτήρια εισοδηματικά και κοινωνικά) φόρων και των άμεσων φόρων στη διαμόρφωση των φορολογικών εσόδων.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, σχετικά με τη συμμετοχή των άμεσων και έμμεσων φόρων στα συνολικά φορολογικά έσοδα, διαπιστώνεται ότι για την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου του έτους 2015, οι έμμεσοι φόροι (23,77 δισ. ευρώ) αποτέλεσαν το 54,5% (από 53,75% το 2014) του συνόλου των φορολογικών εσόδων και οι άμεσοι φόροι (19,844 δισ. ευρώ) ανήλθαν στο 45,50% (από 46,25% το 2014).
Ο χάρτης των φορολογικών εσόδων, όπως παρουσιάζεται παρακάτω αναλυτικά, μάλλον ενισχύει το επιχείρημα ότι όσο αυξάνονται οι φόροι, πέφτουν τα έσοδα.
Τα βασικά σημεία της Έκθεσης
Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων δημοσίευσε την πρώτη Έκθεση για την εξέλιξη και διακύμανση των φορολογικών εσόδων. Σε αυτή αναλύεται η πορεία των φορολογικών εσόδων (σύγκριση των στοιχείων με τα αντίστοιχα έσοδα του προηγούμενου έτους και αιτιολόγηση των μεταβολών) και αποτιμάται η ποσοστιαία επίτευξη των εκτιμήσεων πραγματοποιήσεων 2015 για τις βασικές κατηγορίες φορολογικών εσόδων.
Στα 43,614 δισ. ευρώ τα φορολογικά έσοδα
Τα συνολικά φορολογικά έσοδα (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) για το έτος 2015 εμφανίζονται μειωμένα κατά 610,543 εκατ. ευρώ ή 1,38% έναντι του έτους 2014.
Ειδικότερα, τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν το 2015 σε 43,614 δισ. ευρώ έναντι 44,225 δισ. ευρώ το 2014. Η υστέρηση αυτή οφείλεται, εξηγούν οι αναλυτές, σε σειρά παραγόντων και κυρίως στη μείωση των εσόδων από άμεσους φόρους και ειδικότερα από τους φόρους στην περιουσία.
Μείωση 8,46% στα έσοδα από φόρους περιουσίας
Τα έσοδα από τους άμεσους φόρους ανήλθαν σε 19,844 δισ. ευρώ, έναντι 20,456 δισ. ευρώ το 2014 (μείωση κατά 2,99%).
Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση των εσόδων από τους φόρους περιουσίας κατά 8,46% (αποτελούν το 16% των συνολικών άμεσων φόρων), καθώς και στη μείωση των εσόδων από άμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών κατά 11,79% (αποτελούν το 8,56% των συνολικών άμεσων φόρων) και στη σημαντική μείωση, κατά 20,92%, των εσόδων από προσαυξήσεις, πρόστιμα και χρηματικές ποινές στους άμεσους φόρους (αποτελούν το 1,67% των συνολικών άμεσων φόρων).
Σημειώνεται ότι τα έσοδα από φόρους στην περιουσία διαμορφώθηκαν το 2015 σε 3,180 δισ. ευρώ έναντι 3,473 δισ. ευρώ το 2014, μειωμένα κατά 8,46% ήτοι 293,899 εκατ. ευρώ. Η μείωση αυτή οφείλεται στην πραγματικότητα στη μείωση των εσόδων από τον φόρο ακίνητης περιουσίας κατά 319,838 εκατ. ευρώ.
Αυτή η ετήσια μεταβολή, σύμφωνα με την έκθεση, οφείλεται κυρίως α) στην κατάργηση του ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. από 1/1/2014 και στην αντίστοιχη μείωση των εσόδων κατά €1,074 δισ. και β) στην αύξηση μεν των εσόδων από τον θεσμοθετημένο από το έτος 2014 ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας ακινήτων ΕΝ.Φ.Ι.Α. κατά 875,472 εκατ. ευρώ, η οποία όμως δεν αντιστοιχεί στην αναμενόμενη είσπραξη, λόγω της πληρωμής των δύο τελευταίων μηνιαίων δόσεων κατά το πρώτο δίμηνο του έτους 2016. Τα έσοδα από τον φόρο Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. κατά τα έτη 2014-2015 αποτελούν οφειλές του έτους 2013 ή προγενέστερων ετών.
Οριακή μείωση από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων
Αντιθέτως τα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος τα οποία είναι 12,213 δισ. ευρώ και αποτελούν το 61,54% των συνολικών άμεσων φόρων, εμφανίζονται αμετάβλητα (οριακή αύξηση κατά 0,05%) κατά το έτος 2015 σε σύγκριση με τα αντίστοιχα για το έτος 2014.
Ειδικότερα, τα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων (7,82 δισ. ευρώ), τα οποία αποτελούν το 64% των συνολικών φόρων εισοδήματος, εμφανίζονται οριακά μειωμένα κατά 0,35% για το έτος 2015 σε σύγκριση με τα στοιχεία του προηγούμενου έτους.
Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην σημαντική αύξηση κατά 11,02% που παρουσίασαν τα έσοδα φόρου από μισθούς και συντάξεις που εισπράττονται με τη μορφή παρακράτησης, ενώ μεγάλη μείωση κατά 46,82% σημείωσαν τα έσοδα που εισπράττονται με τη μορφή προκαταβολής. Επίσης μείωση 10,89% σημείωσαν τα έσοδα που εισπράττονται με τη μορφή παρακράτησης (πλην μισθών και συντάξεων) και μείωση 5,24% τα έσοδα από τον κύριο φόρο στο εισόδημα.
Με βάση τη μηνιαία εξέλιξη των εσόδων από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων, παρατηρείται ότι τα εν λόγω έσοδα σημειώνουν σημαντική αύξηση από τον μήνα Ιούλιο του 2015 και μετά σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, ενώ τους μήνες Αύγουστο και Νοέμβριο είναι υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη του έτους 2014.
Αυτό αιτιολογείται από το γεγονός ότι η 1η δόση πληρωμής του συγκεκριμένου φόρου μετατέθηκε από την 31η Ιουλίου την 31η Αυγούστου, εξαιτίας της επιβολής των capital controls.
Αντίθετα με τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων, όπου τα έσοδα εμφανίζονται οριακά μειωμένα, τα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων (2,895 δισ. ευρώ), τα οποία αποτελούν το 23,70% των συνολικών φόρων εισοδήματος, εμφανίζονται αυξημένα κατά 9,06% για το έτος 2015 σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2014.
Οριακή αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ
Το σύνολο των φορολογικών εσόδων από έμμεσους φόρους (23,770 δισ. ευρώ) παρουσίασε το 2015 οριακή αύξηση 0,00025% (δηλαδή 597 χιλ. ευρώ) έναντι του 2014.
Οι κατηγορίες έμμεσων φόρων που συνεισφέρουν περισσότερο στα αντίστοιχα έσοδα είναι:
α) τα έσοδα από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) που συμμετέχουν με ποσοστό 57,32% (13,625 δισ. ευρώ),
β) τα έσοδα από φόρους κατανάλωσης που εισπράττονται από τα τελωνεία, τα οποία συμμετέχουν με ποσοστό 29,61% (7,038 δισ. ευρώ) και
γ) τα έσοδα από λοιπούς φόρους κατανάλωσης που συμμετέχουν με ποσοστό 7,24% (1,722 δισ. ευρώ).
Την πιο προσοδοφόρα κατηγορία έμμεσων φόρων αποτέλεσαν το 2015 τα έσοδα από ΦΠΑ εμφανίζοντας οριακή αύξηση 0,09% και διαμορφούμενα στα 13,625 δισ. ευρώ από 13,613 δισ. ευρώ το 2014.
Η εικόνα των εσόδων από ΦΠΑ παρουσιάζει αύξηση από τον Οκτώβριο 2015 και έπειτα, κυρίως λόγω των αυξήσεων στους συντελεστές. Συγκεκριμένα τα εν λόγω έσοδα εμφανίζουν τους τρεις τελευταίους μήνες του 2015 αύξηση 10,6% (139 εκατ. ευρώ), 5,9% (69 εκατ. ευρώ) και κατά 14,5% (144 εκατ. ευρώ) σε σχέση με τους αντίστοιχους τρεις τελευταίους μήνες του 2014.
Σχετικά με την πορεία των εσόδων από επιμέρους κατηγορίες των έμμεσων φόρων, σημειώνεται ότι τα έσοδα από τους λοιπούς φόρους συναλλαγών ανήλθαν από 606,379 εκατ. ευρώ το 2014 σε 625,011 εκατ. ευρώ το έτος 2015 (αύξηση 3,07%).
Εντός αυτής της κατηγορίας, τα έσοδα από τους φόρους στις μεταβιβάσεις και συγκεντρώσεις κεφαλαίων από 277,324 εκατ. ευρώ ανήλθαν σε 310,439 εκατ. ευρώ (αύξηση 11,94%) με τα έσοδα από τον φόρο στη συγκέντρωση κεφαλαίων των άρθρων 17-31 Ν.1676/86 να ανέρχονται από 79,498 εκατ.ευρώ σε 136,003 εκατ. ευρώ (αύξηση κατά 71,08%), ενώ τα έσοδα από τα τέλη χαρτοσήμου μειώθηκαν από 326,554 εκατ. ευρώ σε 310,342 εκατ. ευρώ (μείωση 4,96%).
Τα έσοδα από φόρους κατανάλωσης που εισπράττονται από τα Τελωνεία αποτελούν τη δεύτερη πιο προσοδοφόρα κατηγορία εσόδων από έμμεσους φόρους (ετήσια έσοδα 7,038 δισ. ευρώ με ποσοστό συμμετοχής στα συνολικά έσοδα από έμμεσους φόρους 29,61%), σημειώνοντας οριακή αύξηση κατά 0,42% (από 7,008 δισ. ευρώ το 2014).
Την τρίτη πιο σημαντική κατηγορία εσόδων από έμμεσους φόρους αποτελούν τα έσοδα από λοιπούς φόρους κατανάλωσης (ποσοστό συμμετοχής 7,24% επί των συνολικών έμμεσων φόρων) με σωρευτικά έσοδα 1,72 δισ. ευρώ από τα 23,8 δισ. ευρώ εσόδων από έμμεσους φόρους για το 2015)
Τα έσοδα από τους λοιπούς φόρους κατανάλωσης από 1,693 δισ. ευρώ το 2014 ανήλθαν το έτος 2015 σε 1,722 δισ. ευρώ, σημειώνοντας οριακή αύξηση κατά 1,70%.
Εντός αυτής της κατηγορίας, τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων από 1,119 δισ. ευρώ το 2014 ανήλθαν το έτος 2015 σε 1,123 δισ. ευρώ (οριακή αύξηση 0,39%), τα
έσοδα από τον φόρο ασφαλίστρων (αρθρ.29 Ν. 3492/06) αυξήθηκαν οριακά κατά 2,73% από 304,561 εκατ. ευρώ σε 312,868 εκατ. ευρώ, ενώ τα έσοδα από τα τέλη συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας και καρτοκινητής τηλεφωνίας μειώθηκαν το έτος 2015 σε σχέση με το 2014 κατά 6,35%, συγκεκριμένα από 224,342 εκατ. ευρώ σε 210,089 εκατ.ευρώ.
Η υποκατηγορία των εσόδων από λοιπούς φόρους κατανάλωσης που επηρεάζει περισσότερο την εν λόγω κατηγορία εσόδων είναι τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων (με ποσοστό συνεισφοράς 65,24% στα συνολικά έσοδα από λοιπούς φόρους κατανάλωσης).
Επίτευξη ετήσιων στόχων μέχρι τον Δεκέμβριο
Το ποσοστό επίτευξης των άμεσων φόρων ως προς τον επικαιροποιημένο στόχο του 2015 για το διάστημα Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2015 είναι στο 113,22%, ενώ το αντίστοιχο
ποσοστό για τους έμμεσους φόρους ξεπερνά το 107,3%, επισημαίνεται στην έκθεση. Σημειώνεται ότι συγκρίνονται τα έσοδα προ επιστροφών φόρων.
Οι περισσότερες κατηγορίες άμεσων φόρων έχουν ξεπεράσει το αντίστοιχο επίπεδο της επικαιροποιημένης ετήσιας στοχοθεσίας.
Ο στόχος των 2,43 δισ. ευρώ για τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων υπερκαλύφθηκε κατά 18,9%, παρουσιάζοντας αυξημένες εισπράξεις κατά 9,06% σε σχέση με το αντίστοιχο
δωδεκάμηνο του 2014. Αντιστοίχως, και ο στόχος των 6,9 δισ. ευρώ για τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων ξεπεράστηκε, αφού κατέληξε στο επίπεδο του 112,9% έναντι του ετήσιου στόχου. Ενδεικτικό στοιχείο για τον εν λόγω φόρο αποτελεί το γεγονός ότι παρουσιάζει οριακή μείωση έναντι των εισπράξεων του 2014 κατά 0,35%.
Οριακά καλύτερα αποτελέσματα καταγράφονται στη κατηγορία λοιποί άμεσοι φόροι με ποσοστό επίτευξης 100,3% στο δωδεκάμηνο έναντι στόχου 2,41 δισ. €, έστω και αν παρουσιάζουν μικρή μείωση στις εισπράξεις σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014 (-0,36%).
Η κατηγορία των άμεσων φόρων που έχει υπερκαλύψει σημαντικά τον ετήσιο στόχο είναι οι άμεσοι φόροι που βεβαιώνονται για πρώτη φορά (129,46% έναντι ετήσιου στόχου 276 εκατ. €), αν και παρατηρείται σημαντικά μειωμένο επίπεδο είσπραξης κατά 11,96% από το 2014.
Σε αντίθεση, η μόνη κατηγορία με υστέρηση στα προσδοκώμενα έσοδα είναι ο φόρος εισοδήματος φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής, όπου το ποσοστό επίτευξης στόχου για το δωδεκάμηνο του 2015 αντιστοιχεί στο 95,64% του ετήσιου στόχου (49,1 εκατ. €), παρόλο που οι εισπράξεις παρουσιάζονται υψηλότερες κατά 13,72% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014.
Όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες άμεσων φόρων επιδεικνύουν υπερκάλυψη στο ποσοστό επίτευξης στόχου του δωδεκαμήνου από 3,8% έως 23,1%.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φορολογικά έσοδα από την επιβολή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.), τα οποία ξεπερνούν το επίπεδο των προσδοκώμενων εσόδων κατά 13,3%. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός ότι η διαδικασία καταβολής οφειλών ξεκίνησε στο τέλος Οκτωβρίου του 2015 και συνεχίζει να εισπράττεται μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2016. Συνεπώς, δεν είναι ακόμη γνωστό το εν λόγω ποσοστό επίτευξης. Εντούτοις, πρέπει να λάβουμε υπόψιν το θετικό γεγονός ότι οι εισπράξεις έχουν αυξηθεί κατά 45,27% εν συγκρίσει με την περίοδο του 2014.
Άλλη κατηγορία που σημείωσε σημαντική υπερκάλυψη (123,06%) έναντι του ετήσιου επικαιροποιημένου στόχου (1,38 δισ. €) είναι αυτή των άμεσων φόρων από παρελθόντα έτη, παρόλο που τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν κατά 11,79% σε σχέση με πέρυσι.
Αναφορικά με την κατηγορία των έμμεσων φόρων και βάσει των στοιχείων του δωδεκαμήνου, ο ετήσιος στόχος ξεπεράστηκε σύμφωνα με την επικαιροποίησή του τον Νοέμβριο του 2015.
Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό επίτευξης στόχου των έμμεσων φόρων του 2015 αντιστοιχεί στο 107,3% του ετήσιου στόχου (22,15 δις €).
Οι κατηγορίες των έμμεσων φόρων που επιδεικνύουν θετικό ποσοστό επίτευξης στόχου είναι ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) με ποσοστό 107.22% έναντι στόχου 12,71 δις € (αυξημένα έσοδα κατά 0,09% σε σχέση με το 2014) και οι φόροι κατανάλωσης που εισπράττονται από τα Τελωνεία με
ποσοστό 101,41% ή 7,04 δις € (αυξημένα έσοδα κατά 0,42% σε σχέση με το δωδεκάμηνο του 2014).
Σε αυτή την κατηγορία των φόρων θα πρέπει να τονιστεί το πολύ υψηλό ποσοστό επίτευξης στόχου των ειδικών φόρων σε είδη πολυτελείας κατά 116,1% έναντι στόχου 11 εκατ. €, των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) καυσίμων, το οποίο έχει υπερβεί τον ετήσιο στόχο (169 εκ. €) κατά 115,63%, ενώ παρουσιάζει αξιοσημείωτη αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014 (103,42%).
Οι προσαυξήσεις, τα πρόστιμα και οι χρηματικές ποινές στους έμμεσους παρουσιάζουν ποσοστό επίτευξης 113,96% έναντι επικαιροποιημένου στόχου 114 εκ.€ (μειωμένη είσπραξη κατά 37,70% σε σχέση με το 2014).
Επιπροσθέτως, θα πρέπει να επισημανθεί το χαμηλό ποσοστό επίτευξης στόχου των ειδικών φόρων κατανάλωσης λοιπών εισαγόμενων από τρίτες χώρες (92,29% του στόχου 17 εκ. €), με τα έσοδα να παρουσιάζονται μειωμένα κατά 88,18% σε σχέση με το 2014.
Τέλος, μια κατηγορία των έμμεσων φόρων με σημαντική απόκλιση από τους επικαιροποιημένους ετήσιους στόχους είναι οι έμμεσοι φόροι υπέρ τρίτων με ποσοστό επίτευξης 91% έναντι στόχου 3 εκ. € (μειωμένα έσοδα κατά 19,62% σε σχέση με το 2014), τα ειδικά τέλη και εισφορές στα οχήματα με ποσοστό 81,33% έναντι ετήσιου στόχου 46 εκ. € παρά την αύξηση των εσόδων από το 2014 κατά 26%.
Τέλος, σημαντική υστέρηση παρουσιάζουν τα ειδικά τέλη διενέργειας τεχνικού ελέγχου οχημάτων κατά 78,34% έναντι στόχου 38 εκ. € (αυξημένα έσοδα κατά 33,37% σε σχέση με πέρυσι).
