Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται διεθνώς η τάση διεύρυνσης του πεδίου της πολιτικής αντιπαράθεσης πέραν των συμβατικών μέσων, στα μέσα...κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, καθώς οι κρίσιμες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου πλησιάζουν, ο «πόλεμος» στο ελληνικό Facebook και Twitter κορυφώνεται.
Τα κοινωνικά δίκτυα είναι αμφίδρομα, άμεσα και σχεδόν καθολικά προσβάσιμα, με αποτέλεσμα να ευνοούν την αντιπαράθεση απόψεων. Επιπλέον η διαδικασία του συλλογικού φιλτραρίσματος ειδήσεων από τους κοινωνικούς μας κύκλους μέσα σε αυτά, τα απαλλάσσει σε κάποιο βαθμό από την καχυποψία απέναντι σε πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Πρόσφατα, οι τάσεις που παρατηρούνται στα κοινωνικά δίκτυα έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται για έρευνα κοινής γνώμης. Έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμα και για την πρόβλεψη εκλογικού αποτελέσματος στις ΗΠΑ ενώ παρακολουθούνται στενά και από τα κομματικά επιτελεία. Οι τεχνολογικές πλατφόρμες προσφέρουν τόσο τα δεδομένα όσο και τα εργαλεία επεξεργασίας τους για μετρήσεις πολύ πιο γρήγορες και φθηνές από τις συμβατικές δημοσκοπήσεις. Οι ερευνητές επικεντρώνονται κυρίως σε τρείς δείκτες:
Τον αριθμό των αναφορών στις πολιτικές οντότητες, δηλαδή στα κόμματα και τα πολιτικά πρόσωπα. Υπάρχουν μάλιστα επιστημονικές δημοσιεύσεις που ισχυρίζονται ότι ο αριθμός αναφορών στο Twitter είναι ενδεικτικός του αποτελέσματος υπό το πρίσμα συγκεκριμένων μοντέλων, αλλά και δημοσιεύσεις που αντικρούουν αυτό τον ισχυρισμό.
Τον βαθμό αλληλεπίδρασης (engagement) των χρηστών με υλικό που διαμοιράζεται στα κοινωνικά μέσα και αφορούν κάποια πολιτική οντότητα. Αυτός μεταφράζεται στον αριθμό των προβολών, likes (Facebook) ή favs (Twitter), προωθήσεων (shares ή retweets αντίστοιχα) και σχολίων επί των δημοσιεύσεων και μηνυμάτων.
Την συνισταμένη ανάλυση αισθήματος (sentiment analysis) που εκφράζεται συλλογικά για την οντότητα, όπως μετράται με αλγόριθμους επεξεργασίας φυσικής γλώσσας. Η ανάλυση αισθήματος είναι πολύ δύσκολη για την ελληνική γλώσσα, ειδικά στο διαλεκτικό πλαίσιο των κοινωνικών δικτύων.
Στη συνέχεια θα δούμε πως διαμορφώνονται μερικά από αυτά τα στοιχεία για τις ελληνικές εκλογές. Η ανάλυση που ακολουθεί είναι ενδεικτική του κλίματος που διαμορφώνεται στα κοινωνικά δίκτυα εν όψει των εκλογών αλλά δεν έχει σχεδιαστεί ωστέ να έχει προγνωστικό χαρακτήρα. Έχει διενεργηθεί με εφαρμογές επεξεργασίας δεδομένων από τα κοινωνικά δίκτυα, οι οποίες είναι ελεύθερης πρόσβασης για τους χρήστες τους.
Όσον αφορά το Facebook, ανάμεσα σε άλλες, ενδιαφέρον έχουν δύο αντίπαλες σελίδες, που επιχειρούν να αποδομήσουν τον αντίπαλο με συνεχή ροή υλικού. Πρόκειται για το φιλικό στον ΣΥΡΙΖΑ «Λέμε την Αλήθεια, εγγυόμαστε το Μνημόνιο» (http://www.facebook.com/lemetinalithia) και το φιλικό στη Νέα Δημοκρατία «Μάθε την αλήθεια για τον ΣΥΡΙΖΑ» (http://www.facebook.com/mathetonsyriza). Οι φίλοι των δύο σελίδων είναι περίπου ίσοι στον αριθμό (ελαφρά υπεροχή εκείνης του ΣΥΡΙΖΑ τη στιγμή που γράφεται το άρθρο) αλλά με μια πιο προσεκτική ματιά στους σημαντικότερους δείκτες, η εικόνα είναι τελείως διαφορετική.
Όσον αφορά το βαθμό αλληλεπίδρασης των χρηστών, όπως αναφέρθηκε, αυτός δείχνει το πόσο θετικά δέχονται οι χρήστες της το υλικό που δημοσιεύει η κάθε σελίδα και πόσο τους ενεργοποιεί ώστε να το προωθήσουν και να το σχολιάσουν. Επίσης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το εύρος χρηστών στο οποίο φτάνει τελικά το μήνυμα. Όπως φαίνεται στο πρώτο διάγραμμα, η φιλική προς τον ΣΥΡΙΖΑ σελίδα «Λέμε την Αλήθεια, Εγγυόμαστε το Μνημόνιο» έχει περίπου τριπλάσιο αριθμό αλληλεπιδράσεων σε σχέση με τη φιλική προς τη ΝΔ σελίδα «Μάθε τον ΣΥΡΙΖΑ».
.png)
