το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα δεν
ισοπεδωνόταν; Οι περισσότεροι ίσως να είχαν ακόμα το δεύτερο ΙΧ αμάξι
τους, το οποίο αναγκάστηκαν με πόνο ψυχής να πουλήσουν ενόψει των
ληξιπρόθεσμων οφειλών τους. Οι περισσότεροι επίσης δεν θα έδιωχναν την
οικιακή τους βοηθό, δεν θα μείωναν τις μέρες των καλοκαιρινών και μη
διακοπών τους, δεν θα αναγκάζονταν να ψωνίζουν λιγότερα ρούχα και
παπούτσια, δεν θα περιόριζαν τις νυχτερινές τους εξορμήσεις στην πόλη,
δεν θα ζήλευαν τον σκύλο του διπλανού και εν τέλει δεν θα αναγκάζονταν
να φορούν ολημερίς κι ολονυχτίς αυτό το μίζερο προσωπείο της θλίψης και
της απόγνωσης.
Δεν, δεν, δεν! Πόσα χιλιάδες «δεν» θα είχαν αποφύγει οι περισσότεροι
από μας; Και λέω οι περισσότεροι γιατί δεν είναι όλοι. Ξέρετε, προ της
κρίσης, υπήρχαν άνθρωποι σ' αυτό τον τόπο που αυτά τα τωρινά «δεν» της
πλειοψηφίας ήταν καθημερινά «δεν» για εκείνους. Ήξεραν όμως να φορούν
πάντα ένα μεγάλο χαμόγελο και να πιστεύουν πως οι καλύτερες μέρες
πλησιάζουν. Τι κι αν έπεσαν έξω απ αυτή τους την ελπίδα, συνεχίζουν να
ζουν όπως πριν, χαμογελαστοί, σε αντίθεση με μια συντριπτική πλειοψηφία
που πιστεύει ότι το να χάνεις το δεύτερο αμάξι που είχες για τα χιόνια
είναι σαν να χάνεις τη γη κάτω απ τα πόδια σου. Εντάξει, ξέρω. Η
ελεύθερη πτώση που κάνουν οι περισσότεροι από εμάς σήμερα πονάει και
δημιουργεί αβεβαιότητα. Δεν μπορεί όμως η ύλη να καθορίζει τον έσω εαυτό
μας. Απαντώντας στα αρχικά μου ερωτήματα, είμαι σχεδόν σίγουρος πως τις
μαύρες πλερέζες που έχουμε βάλει όλοι τώρα περιμένοντας το θάνατο
προτού καν έρθει, θα τις φορούσαμε και τότε. Ίσως το μαύρο να μην ήταν
τόσο έντονο, θα ήταν πάντως σίγουρα αντιληπτό. Τότε δεν θα μας έθλιβε η
πώληση του λατρεμένου μας αυτοκινήτου αλλά η δυσκολία αγοράς ενός νέου.
Δε θα μας πείραζε το γεγονός πως ο γείτονας μας «έφυγε» από τη ζωή αλλά
ότι άφησε μεγαλύτερη περιουσία πίσω του από τη δική μας.
Αν όλα αυτά ακούγονται κυνικά ενέχουν δόση αλήθειας. Τι κι αν η κρίση
δεν έβγαινε ποτέ στο φως, εμείς θα συνεχίζαμε απτόητοι στο δρόμο της
θλίψης, της απόγνωσης και της μιζέριας. Μόνο που τότε θα ήταν άλλος ο
λόγος που θα μας προκαλούσε αυτή την εσωτερική μαυρίλα. Σε καμία
περίπτωση δεν υποστηρίζω πως η κρίση είναι ο καλύτερος τρόπος να
απαλλαγούμε απ τα πάθη μας. Ούτε φυσικά χαίρομαι όταν κόβεται το
οικογενειακό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών. Όμως η ύλη είναι σκέτη
ύλη. Το χαμόγελο πρέπει να γεννιέται καθημερινά ακόμα και στην κατήφεια.
Ας είμαστε πλήρεις με αυτά που έχουμε και όχι με την ιδέα αυτών που θα
αποκτήσουμε. Η κρίση μας βυθίζει καθημερινά σ' έναν αέναο κύκλο
εσωτερικής κατάρρευσης. Σάμπως όμως, πριν την κρίση αυτή η θλίψη δεν
υπήρχε; Αμφισβητώντας τον ισχυρισμό του Νίτσε ότι «η ελπίδα είναι απλώς
μια παράταση των βασάνων», θέλω να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο, να
χαμογελώ και να σχεδιάζω ένα, μάλλον αμφίβολο, μέλλον με τη βεβαιότητα
της δύναμης μιας γλυκιάς κουβέντας αγάπης.
*Ο Βλάσης Κ. Κωστούρος είναι φοιτητής στο Πολιτικό της Νομικής
